Πτυχές της προσωπικότητας και της διαδρομής του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου φέρνει στο φως το βιβλίο «Βαρθολομαίος. Αποστολή και όραμα» του Πατέρα Ιωάννη Χρυσαυγή, αρχιδιακόνου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, σε μια συλλεκτική έκδοση την οποία προλογίζουν ο πάπας της Ρώμης Φραγκίσκος και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Στις 352 σελίδες του βιβλίου, της πρώτης βιογραφίας του Προκαθήμενου της Ορθοδοξίας, ξετυλίγεται με αμεσότητα η ζωή του Βαρθολομαίου από τα παιδικά του χρόνια στην Ιμβρο έως την ανάρρησή τουστον πατριαρχικό θρόνο.

O συγγραφέας αποκαλύπτει τα διαρκή σκαμπανεβάσματα και την αβεβαιότητα στη σχέσητου Οικουμενικού Πατριάρχη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ κάνει ειδική αναφορά στο ανικανοποίητο αίτημα του Φαναρίου για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.

Στην ελληνική έκδοση του οίκου AΘENS Bookstore Publications, που μετέφρασε και επιμελήθηκε ο Βασίλης Αργυριάδης, ο πατήρ Ι. Χρυσαυγής, στενός συνεργάτης του κ. Βαρθολομαίου, αποκαλύπτει, επίσης, σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την πορεία του Προκαθήμενου της Ορθοδοξίας.

Ο Ερντογάν

Οι επαφές του Οικουμενικού Πατριάρχη με την ηγεσία της Τουρκίας έχουν περάσει από χίλια κύματα, με τον συγγραφέα να επισημαίνει ότι εξέχοντες διανοούμενοι έχουν περιγράψει με καυστικά σχόλια τις δύσκολες συνθήκες και τη μειωτική συμπεριφορά που βίωσε έως τώρα στη γειτονική χώρα ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας.

Ειδικό ενδιαφέρον έχει η αναφορά του πατέρα Ι. Χρυσαυγή στον Τούρκο Πρόεδρο: «Ενώ ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποσχόταν την επιστροφή περιουσιακών στοιχείων στις μειονότητες,
συνέβη μία απαξιωτική εξέλιξη: Μετονομάστηκε ο δρόμος μπροστά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, λαμβάνοντας το όνομα ενός αμφιλεγόμενου Τούρκου πολιτικού». Στη συνέχεια αναλύεται ακόμα περισσότερο η ευαίσθητη σχέση με τον Ερντογάν με τη χαρακτηριστική σημείωση που ακολουθεί: «Οι τουρκικές Αρχές συνεχίζουν να υποτιμούν τον Βαρθολομαίο, αναφερόμενες σε αυτόν σαν σε κάποιον τοπικό θρησκευτικό ηγέτη και αρνούνται πεισματικά να χρησιμοποιούν τον όρο “Οικουμενικός Πατριάρχης”, έναν όρο που προσδόθηκε στο αξίωμά του ήδη από τον 6ο αιώνα».

Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο πατήρ Ι. Χρυσαυγής, «τα διαρκή σκαμπανεβάσματα και η αβεβαιότητα ούτε πτόησαν τον Προκαθήμενο της Ορθοδοξίας ούτε μείωσαν τη συμπάθεια και υποστήριξη προς τον τουρκικό λαό ή την αποφασιστικότητά του να διακονεί ως μεσολαβητής ανάμεσα στην Τουρκία και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Δεν υπάρχει μνησικακία, εκδικητικότητα και αποστροφή μέσα του. Ο Βαρθολομαίος γνωρίζει πως η εμμονή στο παρελθόν ενδέχεται να διαβρώνει, να δηλητηριάζει το μέλλον».

Η Ιμβρος

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μεγάλωσε στο πανέμορφο νησί της Ιμβρου. Το κοσμικό του όνομα πριν χειροτονηθεί ήταν Δημήτριος Αρχοντώνης. Γεννήθηκε το 1940, σε ένα αμιγώς ελληνικό και χριστιανικό χωριό 800 κατοίκων, τους Αγίους Θεοδώρους της Ιμβρου. Είναι το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά μιας λαϊκής οικογένειας -ο πατήρ του διατηρούσε καφενείο και ήταν παράλληλα κουρέας στον οικισμό- και απέκτησε από
μικρός επαφή με την Εκκλησία, χάρη σε δύο θείους του αρχιμανδρίτες.

«Αρεσε στον Δημήτριο να επισκέπτεται τα αναρίθμητα εκκλησάκια που ήταν διάσπαρτα στην εξοχή. Ηξερε το καθένα από αυτά, πού ακριβώς βρισκόταν και σε ποιον άγιο ήταν αφιερωμένο», γράφει χαρακτηριστικά ο πατήρ Ιωάννης.
Ο πνευματικός του πατέρας, Μητροπολίτης Ιμβρου, Μελίτων, τον έφερε στη Χάλκη για να σπουδάσει στο Λύκειο. Υπηρέτησε στον τουρκικό στρατό και σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου και χειροτονήθηκε. Στη συνέχεια επέλεξε ένα διδακτορικό πρόγραμμα σπουδών στη Ρώμη. Ακολούθως, βρέθηκε στο Μόναχο, όπου πρόσθεσε άλλη μία γλώσσα στις γνώσεις του (ελληνικά, τουρκικά, λατινικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά). Ομως η ακόρεστη διάθεσή του για τη γνώση και τις επιστήμες τον έκαναν να συνεχίσει με ένα μεταδιδακτορικό πρόγραμμα στη Γενεύη. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ο Βαρθολομαίος επέστρεψε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Από το 1972 μέχρι το 1990 υπηρέτησε ως διευθυντής του Ιδιαίτερου Πατριαρχικού Γραφείου.

Η εκλογή του

Η ανάδειξή του σε Προκαθήμενο της Ορθοδοξίας ήρθε έναν χρόνο μετά. «Στην περίπτωση του Βαρθολομαίου η ψηφοφορία ήταν ομόφωνη και μετά την ανάγνωση της έκτης ψήφου υπήρξε ένα ξέσπασμα επευφημίας και το εν αναμονή πλήθος φώναξε “Αξιος”», τονίζει ο συγγραφέας, περιγράφοντας τη στιγμή της εκλογής του κ. Βαρθολομαίου στον πατριαρχικό θρόνο. Με εφόδιο την εμπειρία σε διοικητικά πόστα κοντά στον προκάτοχό του, Δημήτριο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης στήριξε το μοντέλο της ηγεσίας του στην κοινωνική δικαιοσύνη, επισημαίνει ο πατήρ Ι. Χρυσαυγής, γράφοντας σχετικά:
«Μέσα από την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Ιμβρου, στάθηκε μάρτυρας του πόσο σημαντικά ήταν τα ανθρώπινα δικαιώματα και η θρησκευτική έκφραση
των μειονοτήτων, όπως εξίσου στάθηκε μάρτυρας σε κάθε στάδιο της ζωής του της συρρίκνωσης των ελευθεριών της ελληνικής κοινότητας της Τουρκίας».

Η Πανορθόδοξη Σύνοδος

Ο συγγραφέας κάνει λόγο για μία ιστορία αγώνων του Προκαθήμενου της Ορθοδοξίας για την ενότητα του χριστιανισμού και την αποκατάσταση των ρηγμάτων πουπροϋπήρχαν.
Αποκορύφωμα αυτής της προσπάθειας, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι η Πανορθόδοξη Σύνοδος που συγκλήθηκε το 2016 στα Χανιά, έπειτα από 50 χρόνια αναβολών και παράτην απουσία τριών Εκκλησιών.«Η Αυτού Παναγιότης ο Βαρθολομαίος πέτυχε αυτό που πολλοί έλεγαν επί μακρόν ότι ήταν
αδύνατο: συγκάλεσε την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας.Κάπου 300 επίσκοποι και σύμβουλοι από κάθε
γωνιά του πλανήτη συνήλθαν στο αποστολικόνησί της Κρήτης», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Η οικολογία

Ο πατήρ Ι. Χρυσαυγής επισημαίνει, επίσης, πως ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας κατάφερε να στρέψει το βλέμμα των πιστών σε ζητήματα όπως το κλίμα, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή «περιβαλλοντικής ηθικής». Ενδεικτικά γράφει πως «το 1997, σε ένα περιβαλλοντικό συνέδριο στην Καλιφόρνια, ο Πατριάρχης παρουσίασε μία τολμηρή αναθεώρηση της χριστιανικής αντίληψης περί αμαρτίας, επισημαίνοντας ότι η κατάχρηση του φυσικού περιβάλλοντος δεν είναι τίποτε λιγότερο από ισοδύναμο της αμαρτίας».
Απόρροια της συνολικής δράσης του κ. Βαρθολομαίου για το κλίμα ήταν να καταταγεί από το περιοδικό «Time» ανάμεσα στους «100 ανθρώπους με την πιο μεγάλη επιρροή στον κόσμο» για το έτος 2008, καθώς «περισσότερο από κάθε άλλον ηγέτη από οποιαδήποτε θρησκεία κρατά ανοιχτή την πνευματική διάστασητου περιβαλλοντισμού».

Ο συγγραφέας

Ο πατήρ Ι. Χρυσαυγής, αρχιδιάκονος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, υπηρετεί στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Γεννήθηκε στην Αυστραλία, ενώ σπούδασε στα Πανεπιστήμια Αθηνώνκαι Οξφόρδης.
Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, όπουήταν συνιδρυτής της Θεολογικής Σχολής του Αποστόλου Ανδρέα, καθώς και στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού Βοστώνης. Εχει επιμεληθεί τρεις τόμους με κείμενα του Οικουμενικού Πατριαρχείου