Σε έναν πευκόφυτο λοφίσκο, τρία χιλιόμετρα από την κωμόπολη του Χιλιομοδίου Κορινθίας, βρίσκεται η Ι.Μ. Παναγίας Φανερωμένης. Εκτός από τη νέα μονή, σε απόσταση μόλις τεσσάρων χιλιομέτρων ασφαλτοστρωμένου δρόμου βρίσκει κανείς και την παλαιά. Εκεί θα θαυμάσει ένα σπουδαιότατο από αρχιτεκτονικής πλευράς ναό-κτίσμα του 13ου αιώνα, καθώς και τα ημιερειπωμένα κελιά της εποχής εκείνης. Η παλαιά μονή αποτελεί ζώσα μαρτυρία για την προεπαναστατική και επαναστατική δράση της, αφού έχει δεχθεί τις βιαιοπραγίες των Οθωμανών, με αποτέλεσμα τη διάλυσή της. Το μοναστήρι αποτέλεσε καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού κατά την Επανάσταση του 1821. Με το βυζαντινό αυτό μνημείο της Ορθοδοξίας ασχολήθηκαν δύο κορυφαίοι ιστορικοί, ο Ακαδημαϊκός Ορλάνδος και ο Τάσος Γριτσόπουλος.
Η ανδρώα αδελφότητα της παλαιάς μονής το έτος 1896 μεταφέρθηκε στη νέα μονή, η οποία ήταν μετόχι της παλαιάς, μεταφέροντας και τη θαυματουργή ιερά εικόνα της Βρεφοκρατούσας Παναγίας της Φανερωμένης, η οποία φανερώθηκε σε βοσκούς σε έναν βράχο πολλούς αιώνες πριν. Η εικόνα αυτή, που βρίσκεται στο τέμπλο, θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.
Οι Πατέρες, επίσης, μετέφεραν το περίτεχνο ξύλινο σκαλιστό τέμπλο, φιλοτεχνημένο όλο με παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Ακόμη, μετέφεραν πλειάδα ιερών λειψάνων, μεταξύ των οποίων την αγία κάρα του Αγίου Σωφρονίου, Πατριάρχου Ιεροσολύμων.
Η νέα Ιερά Μονή της Παναγίας Φανερωμένης Χιλιομοδίου το 1949 μετατράπηκε από ανδρική σε γυναικεία. Στη μονή βρίσκεται και το ναΐδριο της Μεγαλομάρτυρος Αγίας Μαρίνας. Ο μικρός αυτός ναός ανακαινίστηκε τον 16ο αιώνα και αγιογραφήθηκε από τον σπουδαίο αγιογράφο της εποχής εκείνης Δημήτριο Κακκαβά.
Πανελλαδικά γνωστός είναι ο τριήμερος πανηγυρικός εορτασμός της Παναγίας Φανερωμένης Χιλιομοδίου, που αρχίζει στις 21 Αυγούστου και τελειώνει το απόγευμα της 23ης Αυγούστου.
Η αρχή γίνεται στο παλαιό μοναστήρι, με πολυαρχιερατική ιερά παράκληση στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης. Στη συνέχεια γίνεται λιτανεία μέσα από το πανέμορφο φαράγγι, πεζοπορώντας περίπου μία ώρα από την παλαιά μονή στη νέα.
Η μονή, επίσης, πανηγυρίζει του Αγίου Σωφρονίου (11 Μαρτίου), της Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή της Διακαινησίμου), της Αγίας Μαρίνας (17 Ιουλίου) και του Αγίου Νεκταρίου (9 Νοεμβρίου).
Ηγουμένη είναι η μοναχή Ευπραξία. Το μοναστήρι απέχει μισή ώρα από την Κόρινθο και ο επισκέπτης-προσκυνητής, για να φθάσει στο Χιλιομόδι, ακολουθεί την παλαιά Εθνική Οδό Κορίνθου-Άργους.
Και Κρυφό Σχολειό
Στο νοτιότερο άκρο της επαρχίας Μαντινείας του Νομού Αρκαδίας (στα σύνορα με τον Νομό Λακωνίας) βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Καλτεζών. Είναι χτισμένη σε ένα ωραιότατο και γραφικό τοπίο. Παίρνοντας τον δρόμο από την Τρίπολη προς την Καλαμάτα, συναντάμε την Κάτω Ασέα και στρίβουμε αριστερά. Περνάμε μέσα από το χωριό Δάφνη-Μανιάτι και φθάνουμε στη γέφυρα του χειμάρρου Λαγκάδας. Πηγαίνουμε δεξιά μετά τη γέφυρα, ακολουθώντας τον δρόμο πλάι στη Λαγκάδα, και φθάνουμε στη μονή.
Άρχισε να χτίζεται το 1719 από δύο ιερομονάχους ερημίτες. Το 1720 άρχισαν να υψώνονται ο ναός του Αγίου Νικολάου και τα γύρω κελιά. Πρόκειται για ένα ωραίο κτιριακό συγκρότημα, χτισμένο πάνω σε ένα ύψωμα, που περιβάλλεται από γιγαντόσωμες βελανιδιές, κυπαρίσσια και οπωροφόρα δέντρα. Η μονή βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ. από τις ομώνυμες Καλτεζές. Το χωριό έχει σήμερα 204 κατοίκους και είναι χτισμένο σε ύψος 680 μέτρων, κοντά στα ερείπια της αρχαίας πολιτείας Παλαιοχώρα. Κατά την παράδοση, εκεί υπήρχε ο μεγαλοπρεπής Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου. Με το πέρασμα των αιώνων ο ναός εγκαταλείφθηκε και τα ερείπιά του καλύφθηκαν από το δάσος.
Το 1233 ο Τούρκος Ιμπραχήμ Σιπάχη παραχώρησε την περιοχή όπου προϋπήρχε το μοναστήρι στους κατοίκους της για καλλιέργεια της γης. Η μονή ξαναϊδρύθηκε από τον Ηλία Λυρώνη, ύστερα από συνεχή οράματα που είχε, στα οποία έβλεπε τον Άγιο Νικόλαο να του δείχνει πού να βρει την εικόνα του. Επέστρεψε από τη Σμύρνη στην πατρίδα του, τις Καλτεζές, και βρήκε μετά από ανασκαφή τη εικόνα. Έχτισε στη συνέχεια το μοναστήρι και έγινε μοναχός.
Η Ιερά Μονή Καλτεζών γιορτάζει έξι φορές ετησίως:
– Στις 6 Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του Θαυματουργού.
– Στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, οπότε και ακολουθεί θρησκευτική εορτή και πανηγύρι.
– Στις 26 Μαΐου, ημέρα κατά την οποία ολοκληρώθηκαν οι συσκέψεις και ορκίστηκε η Πελοποννησιακή Γερουσία κατά την πρώτη Εθνική Συνέλευση του 1821 στη Μονή Καλτεζών.
– Στις 6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
– Στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία.
– Στις 9 Νοεμβρίου, του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης, προς τιμήν του Ιερού Ναού του Κοιμητηρίου της Αδελφότητας.
Η μονή είναι φημισμένη γιατί εκεί συντελέστηκε ένα από τα πρώτα συμβάντα της Επανάστασης του 1821. Τον Μάιο εκείνης της χρονιάς έγινε στη μονή η σύσταση και η πρώτη Συνέλευση της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Η απόφαση που ψηφίστηκε στη Συνέλευση των Καλτεζών από την Πελοποννησιακή Γερουσία είχε σοβαρό αντίκτυπο στο εξωτερικό και αυτό ωφέλησε πάρα πολύ την Επανάσταση, διότι βοήθησε τους φίλους της Ελλάδας να αντιμετωπίσουν εκείνους που κατηγόρησαν την Ελληνική Επανάσταση και την παρομοίασαν με το κίνημα των καρμπονάρων της Ιταλίας. Ανάμεσα στα κειμήλια της μονής διατηρείται το επάργυρο Ευαγγέλιο (έκδοση Βενετίας 1785) πάνω στο οποίο ορκίστηκαν οι προύχοντες του Μωριά ως μέλη της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας. Το μοναστήρι λειτούργησε και ως Κρυφό Σχολειό στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
