Στη Θεολογία Χατζή
«Η πορεία του διαλόγου θα εξαρτηθεί από την ειλικρίνειαν όλων των προσερχομένων εις τον διάλογον, αφήνοντας έξω ιδεολογίες, ιδεοληψίες, δογματισμούς και με προσήλωση στη Δημοκρατία, την ελευθερία και την πνευματικήν καλλιέργειαν της νεολαίας της πατρίδος μας», τονίζει στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο Μητροπολίτης Ύδρας κ. Εφραίμ, μιλώντας για τον διάλογο με την Πολιτεία, ενώ εστιάζει στα προβλήματα που χρονίζουν, όπως η εκκλησιαστική περιουσία, στον ιδιαίτερο εθνικό και κοινωνικό ρόλο που διαδραματίζει η Εκκλησία στην Ελλάδα, στα σημαντικά προσκυνήματα και τα ευαγή ιδρύματα της Ιεράς Μητροπόλεώς του και το έργο τους, αλλά και στην έλλειψη οιασδήποτε βοήθειας από το κράτος. Παράλληλα, μας εξιστορεί τη συνεισφορά των νησιών της Ύδρας, της Αίγινας και των Σπετσών στους εθνικούς αγώνες.
Πώς βλέπετε τη συμπεριφορά του κράτους απέναντι στην Εκκλησία, τις μεθοδεύσεις του υπουργού Παιδείας για την Παιδεία γενικά και το μάθημα των Θρησκευτικών;
Όταν λέμε κράτος είναι κάτι απροσδιόριστο. Ασφαλώς, εννοούμε τα στελέχη του κρατικού μηχανισμού και περισσότερον συγκεκριμένα τα κυβερνητικά στελέχη και τον κ. υπουργόν Παιδείας, ο οποίος και εκφράζει την κυβερνητική πολιτική έναντι της Ορθοδόξου Εκκλησίας και των άλλων εν Ελλάδι θρησκευτικών κοινοτήτων.
Οι σχέσεις αυτές είναι συνταγματικώς ρυθμισμένες και νομοθετικώς θεμελιωμένες. Όμως, κατά καιρούς παρουσιάζονται και νέα θέματα, που απαιτούν την επίλυσίν των, καθώς και άλλα μεγάλα, που χρονίζουν εδώ και δεκαετίες, αν μη και αιώνες, όπως το της εκκλησιαστικής περιουσίας, της αξιοποιήσεως και του ξεκαθαρίσματος αυτού του ακανθώδους προβλήματος.
Άποψή μου είναι∙πως πολλοί σέβονται τον θεσμόν της Εκκλησίας και αρκετοί που δεν έχουν ιδέαν τι είναι Εκκλησία. Πολλοί έχουν ρωμαιοκαθολική και προτεσταντική άποψη∙ Ότι Εκκλησία είναι κάτι που έφτιαξε ο Χριστός και το άφησε στη θέση του, υπάρχει κάποτε εκπρόσωπος, π.χ. ο Πάπας, και θα έλθει κάποτε να την κρίνει. Πολλοί, δε, διακατέχονται και από τις ιδέες του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, οπότε δεν μπορούμε να διαλεχθούμε.
Επομένως, το θέμα είναι βαθύτερον και με πολλές προεκτάσεις. Αλήθεια είναι εις τα καθ’ ημάς ότι η Εκκλησία είναι η τροφός και σώτειρα του Γένους, μπροστάρης σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς και κοινωνικούς αγώνες και βαθιά ιστορική παρουσία, πράγμα που δεν συμβαίνει στην Ευρώπη.
Πώς βλέπετε ότι θα εξελιχθεί ο διάλογος με την Πολιτεία;
Αυτήν την κυβέρνησιν επέλεξε ο Ορθόδοξος ελληνικός λαός. Με αυτήν την κυβέρνησιν είμαστε υποχρεωμένοι να διαλεχθούμε και ευαγγελικώς να προσευχόμεθα υπέρ πάντων ανθρώπων. Οι διαλεγόμενοι από της πλευράς της Εκκλησίας προσέρχονται εις τον διάλογον με νηφαλιότητα και υπευθυνότητα. Χωρίς ιδιοτελή και άλλα συμφέροντα. Οδηγός, η αλήθεια και το πώς αυτή η αλήθεια, ανόθευτη, θα μεταδοθεί στα νεαρά αγόρια και κορίτσια, βλαστάρια της πατρίδος μας.
Η πορεία του διαλόγου θα εξαρτηθεί από την ειλικρίνειαν όλων των προσερχομένων εις τον διάλογον, αφήνοντας έξω ιδεολογίες, ιδεοληψίες, δογματισμούς και με προσήλωση στη Δημοκρατία, την ελευθερία και την πνευματικήν καλλιέργειαν της νεολαίας της πατρίδος μας.
Αυτήν την κυβέρνησιν επέλεξε ο Ορθόδοξος ελληνικός λαός. Με αυτήν την κυβέρνησιν είμαστε υποχρεωμένοι να διαλεχθούμε και ευαγγελικώς να προσευχόμεθα υπέρ πάντων ανθρώπων
Ποιος θεωρείτε ότι είναι γενικά ο ρόλος της Εκκλησίας στο κοινωνικό γίγνεσθαι σήμερα. Είσθε ικανοποιημένος από αυτόν;
Όποιος ήταν στα 2.000 χρόνια της παρουσίας της. Ο σπόρος πέφτει και ευχόμαστε να πέφτει σε έδαφος καρποφόρο και εύφορον.
Ο ρόλος της Εκκλησίας είναι να κηρύξει την Βασιλείαν του Θεού, είναι λυτρωτικός και σωτηριολογικός. Εδώ, στην Ελλάδα, λόγω του μεγάλου ιστορικού βάθους και της πανθομολογουμένης τεραστίας προσφοράς της Εκκλησίας στην πατρίδα, έχει και εθνικό ρόλο. Αυτό, βέβαια, είναι κένωσις για την Εκκλησία και απομάκρυνση από τον αγιαστικό και ουρανοδρόμο προσανατολισμό της, εν τούτοις και η πατρίδα είναι από εκείνα για τα οποία αγωνίζεται κάθε Χριστιανός πολίτης αυτής της χώρας. Και ακόμα, εφόσον ο Θεός σαρκώθηκε και μπήκε στην Ιστορία, δεν μπορεί η Εκκλησία να είναι έξω από την Ιστορία.
Και, τέλος, ο ρόλος της Εκκλησίας είναι κοινωνικός, υπό διττήν έννοιαν, τόσο να δίνει ψωμί σε κάθε αναγκεμένο όσο και να αγωνίζεται για την κοινωνική δικαιοσύνη υπέρ των κατατρεγμένων παιδιών της, εναντίον κάθε μη δημοκρατικής και μη δίκαιης εξουσίας.
Στη θεωρητικά μικρής εκτάσεως Ιερά Μητρόπολή σας έχετε πολλά και σημαντικά προσκυνήματα. Η οικονομική κρίση μειώνει την προσέλευση των πιστών;
Η Ιερά Μητρόπολή μας έχει ένα γνωστό προσκύνημα, πανορθοδόξου ακτινοβολίας, και, όπως είναι φυσικό, έρχονται Ορθόδοξοι από όλες τις ορθόδοξες χώρες, κυρίως από τη Ρουμανία, όπου ο Άγιος Νεκτάριος «λατρεύεται» από πλήθος πιστών. Πολλοί μεγάλοι ναοί φέρουν το όνομά του και πολλά ιδρύματα, κυρίως ανακουφιστικής φροντίδος ασθενών τελευταίου σταδίου, έχουν τεθεί υπό την προστασίαν του.
Αλήθεια είναι πως οι εξ ορθοδόξων χωρών προσερχόμενοι τα χρόνια αυτά έχουν αυξηθεί και οι Έλληνες έχουν μάλλον μειωθεί.
Ανάλογα σε αριθμό είναι και τα ευαγή ιδρύματα στη Μητρόπολή σας. Θέλετε να αναφερθείτε στο κοινωνικό έργο που προσφέρεται εκεί;
Η Ιερά Μητρόπολή μας έχει το προνόμιο να λειτουργεί δύο εκκλησιαστικά νοσοκομεία, όχι απλώς ιατρεία. Νομίζω ότι τέτοια ιδρύματα λειτουργούν μόνο στην Μητρόπολη Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης. Ένα Νοσοκομείο στην Αίγινα, το οποίον ίδρυσε ο Αρχιμ. Παντελεήμων Φωστίνης, ιεροκήρυξ Αττικής και κατόπιν Μητροπολίτης Χίου από Καρυστίας, και ένα στην Ύδρα, κληροδότημα Αθανασίου και Βέρας Κουλούρα, το οποίον αξιοποίησε και ανήγειρε ο σεβαστός και πολύ φημισμένος για τον οσιακό βίο του και την παιδεία του αοίδιμος γέροντάς μου και προκάτοχός μου, κυρός Ιερόθεος Τσαντίλης.
Στην Αίγινα, πέραν των άλλων ακτινοδιαγνωστικών εργαστηρίων, υπερήχων, μαστογραφίας, οστικής μάζας, ακτινολογικού, υπάρχει και αξονικός τομογράφος, πράγμα σπάνιο για πολλά νησιά και δυστυχώς λείπει και από μεγάλα νοσοκομεία των μεγάλων πόλεων.
Δι’ όλα αυτά ο Μητροπολίτης κατεδικάσθη εις φυλάκισιν ενός έτους, διότι τα οδοιπορικά που προσφέρονταν εις εθελοντάς εξ Αθηνών ιατρούς εθεωρήθησαν ως μισθός και άρα απόκρυψη φορολογητέας ύλης και ο πρόεδρος εσύρθη στα δικαστήρια. Ευτυχώς, πρόσφατα το Εφετείον Πειραιώς μάς ηθώωσε και έληξε ένα μέρος της περιπέτειάς μας. Δυστυχώς, από το κράτος δεν έχουμε καμίαν βοήθειαν. Φέτος, μόνον τα δύο αυτά ιδρύματα επλήρωσαν φόρον εισοδήματος 70.000 ευρώ και ΕΝΦΙΑ 85.000 ευρώ. Τελευταία μας επεβλήθη φόρος 3‰ επί του Προϋπολογισμού, διά να λειτουργήσει -λέει- η Διεύθυνσις Κληροδοτημάτων, η οποία κατά τον νόμον πρέπει να εγκρίνει και να προσδιορίσει το ποσόν των εκμισθώσεων ακινήτων, το οποίον εν μέσω κρίσεως το υπολογίζουν στα παλαιά μέτρα, αργούν να απαντήσουν και χάνουμε τους επενδυτάς.
Δηλαδή, όπως σκέπτονται θα κλείσουν και αυτά τα ιδρύματα.
Φέτος, μόνον τα δύο εκκλησιαστικά νοσοκομειακά ιδρύματα επλήρωσαν φόρον εισοδήματος 70.000 ευρώ και ΕΝΦΙΑ 85.000 ευρώ
Νέοι και Εκκλησία σήμερα. Πώς βλέπετε τη σχέση γενικά, αλλά και ειδικά στη Μητρόπολή σας;
Δεν παρατηρούμε κάτι τρομακτικά διαφορετικό. Πάντως, διαθέτουμε εξαίρετους κληρικούς, που δουλεύουν για τα νιάτα, και έχουμε ζηλευτά πνευματικά κέντρα, όπου στεγάζονται όλες οι δραστηριότητές μας.
Η μετανάστευση χτύπησε την πόρτα της Μητροπόλεώς σας; Αν ναι, πώς αντιμετωπίζετε το πρόβλημα;
Δεν μπορώ να πω ότι έχουμε τέτοια προβλήματα, για αυτό και τα νησιά μας φέτος κινήθηκαν καλά και το τουριστικό προϊόν νομίζω πήγε καλά.
Υπάρχουν σκέψεις για την αναγέννηση της Παλαιοχώρας της Αίγινας;
Η Παλαιοχώρα Αιγίνης είναι ο «Νησιώτικος Μυστράς». Πάντοτε σκεπτόμεθα και ζητούμε ευκαιρίες για την ανάδειξη αυτού του τόπου, με τα μεταβυζαντινά μνημεία και την παρουσία του Αγ. Διονυσίου εκεί.
Τι θα λέγατε σήμερα για τον προκάτοχό σας, Μακαριστό Ιερόθεο;
Ήδη μίλησα παραπάνω. Μακάρι σε όλες τις καίριες θέσεις, εκκλησιαστικές και πολιτικές, να υπήρχαν αναστήματα του ήθους, της ακεραιότητος, της παιδείας και της οξύνοιας του πολυκλαύστου και μακαριστού ιεράρχου κυρού Ιεροθέου.
Είναι πάντοτε συνδεδεμένα τα νησιά σας με τη μνήμη της εθνικής προσφοράς στους αγώνες του έθνους και πώς;
Δυστυχώς, δεν μπορώ να σας εκθέσω όλη την ιστορία των νήσων στους αγώνες του έθνους. Ενδεικτικώς αναφέρω την προσφοράν των νήσων Ύδρας και Σπετσών στον αγώνα της παλιγγενεσίας υπέρ της ελευθερίας της πατρίδας. Μιαούλης, μάχη του Γέροντος. Νίκη στα στενά του Αργολικού Κόλπου, στις Σπέτσες, 8 Σεπτεμβρίου 1822, οπότε ο πυρπολητής Κοσμάς Μπαρμπάτσης έκαψε την τουρκική ναυαρχίδα. Η Αίγινα, που υπήρξε ο τόπος όπου πρώτα υψώθηκε η ελληνική σημαία του ελεύθερου κράτους και ορκίστηκε ο μεγάλος Έλληνας και ανεπανάληπτος κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας. Στους Βαλκανικούς Πολέμους ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης απελευθέρωσε τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και πολλά, πάρα πολλά ακόμη.
Αρκούν νομίζω τα ονόματα των θαλασσαετών Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης διά να θαυμάσει κανείς και να αξιολογήσει την προσφοράν τους.
