Του π. Αντωνίου Χρήστου, εφημερίου του Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου, Δικηγορικών Γλυφάδας
Από την εορτή των Χριστουγέννων, της Περιτομής του Κυρίου μας, του Αγίου Βασιλείου, την είσοδο του νέου χρόνου και στη συνέχεια έως την εορτή των Θεοφανίων (αυτό που ονομάζουμε Άγιο Δωδεκαήμερο) κυριαρχεί παντού ένα στοιχείο: Διαχρονικά και καθολικά, ιδιαίτερα την περίοδο του Αγίου Δωδεκαημέρου, ακούς ευχές. Ευχές για υγεία, ευτυχία και ειρήνη. Ευχές για επίτευξη μακροχρόνιων προσωπικών στόχων. Συχνά επίσης ακούς για επίτευξη στόχων κοινωνικών, εθνικών, ενίοτε και παγκόσμιων. Ευχές για εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων, για επικράτηση της δικαιοσύνης, για οικονομική ευημερία, για πραγματοποίηση ονείρων κ.ά.
Ποικιλία, εκτός από το περιεχόμενο των ευχών, υπάρχει και στα πρόσωπα που απευθύνουν τις ευχές. Ανταλλαγές ευχών μεταξύ των μελών της οικογένειας. Ευχές μεταξύ των συγγενών, φίλων και γνωστών. Ευχές των πολιτικών προς τους πολίτες, των δημάρχων προς τους δημότες, των επαγγελματιών προς τους πελάτες τους, των κληρικών προς τους ενορίτες τους, των ιεραρχών προς τα μέλη που αποτελούν το ποίμνιο της τοπικής εκκλησίας. Τέλος, τώρα με τη χρήση των κοινωνικών δικτύων, ευχές ανταλλάσσουν ακόμη και άγνωστοι μεταξύ αγνώστων.
Όλοι κάπου ελπίζουν. Όλοι εύχονται κάποια αλλαγή ή έστω διατήρηση των κεκτημένων. Όλοι ακούν τα χείλη του άλλου, πολλές φορές όμως δυστυχώς λείπει η καρδιά από αυτή τη διαδικασία ανταλλαγής ευχών.
Φυσικά, για όλα τα παραπάνω εννοείται ότι δεν είναι κάτι απολύτως λανθασμένο ή απαραιτήτως κακό. Ίσα-ίσα που πολλές φορές είναι θεμιτά και σίγουρα διατηρείται μία παλιά παράδοση, που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Αρκεί όμως όλοι να μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές περισσότερη αξία από το να ευχόμαστε απλά με λόγια έχει η προσωπική προσπάθεια και η καταβολή κόπου (σε αυτά που εννοείται ότι εξαρτώνται από εμάς). Στόχος μας πρέπει να είναι η προσπάθεια προς την κατεύθυνση να βάλουμε έστω και πρακτικά ένα λιθαράκι να υλοποιηθούν όλα αυτά που ευχόμαστε.
Η πράξη όμως, η πραγματικότητα, η ανθρώπινη ιστορία, αλλά και η προσωπική πείρα και η εμπειρία έρχονται να μας προσγειώσουν απότομα. Πώς να επικρατήσει παγκόσμια ειρήνη όταν τα κράτη, τα συμφέροντα και ο νόμος του ισχυρού βασιλεύουν εις βάρος των αδυνάτων; Πώς να επικρατήσει υγεία, αφού την ώρα που την ευχόμαστε συνήθως είμαστε ή βρισκόμαστε μετά από λίγο κάτω από την επήρεια αλκοόλ, έχοντας κάνει και έναν σωρό γαστρονομικές υπερβολές και παραβάσεις; Πώς να επικρατήσει αγάπη αφού ο εγωισμός δεν μας αφήνει να δούμε τον άλλον ως ισότιμο, αλλά ως κτήμα για χρήση, για να πάρουμε κάτι από αυτόν (και όχι συνήθως να προσφέρουμε σε αυτόν); Πώς να υπάρχει ευτυχία, αφού ταυτίστηκε με τον καταναλωτισμό, τα χρήματα, τις απολαύσεις και τις ηδονές, που φέρνουν προσωρινή τέρψη στον άνθρωπο, γρήγορα όμως τον αποδομούν και τον καταποντίζουν; Πώς να αλλάξει κάτι, όταν στην πράξη εννοούμε να αλλάξουν όλοι οι άλλοι εκτός από εμάς;
Είπαμε παραπάνω ότι από το να ευχόμαστε απλώς με λόγια έχει περισσότερη αξία η προσωπική προσπάθεια για την υλοποίηση των ευχών. Το τέλειο όμως και το ανώτερο είναι η επικοινωνία μας με τον «χορηγό» όλων των αγαθών, πνευματικών και υλικών. Ο τρόπος αυτός είναι η ένωση μαζί Του μυστηριακώς και δοξολογικώς, διά της μετοχής μας στα Μυστήρια. Αυτό που ονομάζουμε «προσευχή».
Η λύση είναι στα χέρια μας, αλλά δυστυχώς, ιδιαίτερα ο σύγχρονος άνθρωπος, της επιστήμης και των τεχνολογικών επιτευγμάτων, την έχει υποτιμήσει και παραθεωρήσει. Όμως η προσευχή είναι η λύση για όλα τα προβλήματά μας. Η προσευχή είναι το «τηλέφωνο» που διαθέτουμε για να μιλούμε, αλλά και να ακούμε τον Θεό. Η προσευχή κάνει κυριολεκτικά θαύματα, κατεβάζει τον Θεό στον κόσμο και υψώνει τον κόσμο στον Θεό. Η μονολόγιστη ευχή (Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με) πραγματικά μπορεί να μας απογειώσει από τα γήινα και τα εγκόσμια και πρόσκαιρα στα επουράνια. Από το «Εγώ» στο «Εμείς».
Γι’ αυτό στο πρώτο άρθρο μας για το νέο (κοσμικό) έτος αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με την προσευχή και ιδιαίτερα τη νοερά προσευχή. Η ευχή της προσευχής έχει να κάνει με την καρδιά του ανθρώπου, όπου φυλάσσονται όλα τα κρύφια και όλοι οι πόθοι του. Έχει να κάνει όμως κυρίως με τη Χάρη του Θεού, που κυριολεκτικά λούζει τον άνθρωπο, τον γεμίζει και τον καθαρίζει. Η προσευχή καλυτερεύει τα πνευματικά αισθητήρια του ανθρώπου. Με αυτό τον τρόπο γινόμαστε δεκτικοί των δωρεών του Θεού και ο Θεός συγκαταβαίνει μαζί μας. Πολύ εύστοχα έχει ειπωθεί: «Αντί να μιλάμε στον Θεό για τις μεγάλες δυσκολίες μας, να φροντίζουμε στις δυσκολίες να τους λέμε τι μεγάλο Θεό έχουμε!».
Συνοψίζοντας, πρέπει να καταλάβουμε ότι, όταν ο άνθρωπος περιορίσει τις ευχές του στόματος και ευχηθεί με την καρδιά του, κάνοντάς τις αίτημα προσευχής, τότε θα είναι γεμάτος και αναπαυμένος. Η προσευχή είναι όπλο κατά του Διαβόλου και ευλογημένοι οι άνθρωποι που την καλλιεργούν με πίστη και ικεσία. Μπορούμε να κάνουμε πολλά, αλλά κυρίως να γίνουμε δεκτικοί της παρουσίας του Θεού.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να μη σας ευχηθούμε ξερά για το νέο έτος, τυπικές ευχές, που είμαστε σίγουροι ότι ακούσατε, αλλά διά της επικλήσεως του ονόματος Του Κυρίου μας να σας ευχαριστήσω για τον κόπο να διαβάσετε αυτές τις γραμμές. Κυρίως όμως σας ευχαριστώ διά την «αλυσίδα» προσευχής που ξεκινάμε από σήμερα, μνημονεύοντας όλους τους αναγνώστες αυτού του άρθρου, όλους μαζί και τον κάθε έναν προσωπικά. Είναι η δική μας πρώτη αλλαγή στο νέο έτος. Αμήν! Γένοιτο.
