Γράφει ο Πρωτ. Νεκτάριος Κάνιας, Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων Ρόδου
«Ο ραπισθείς υπέρ γένους ανθρώπων και μη οργισθείς, ελευθέρωσον εκ φθοράς την ζωήν ημών Κύριε, και σώσον ημάς». (Ορθρος Μεγάλης Πέμπτης). Δέχτηκες ράπισμα αλλά δεν οργίστηκες, Κύριε. Τόση ήταν και είναι η αγάπη Σου για εμάς που ενώ σε ραπίζουμε προχωράς στο μαρτύριο για να μας δείξεις έμπρακτα τον τρόπο της αγάπης. Καμία άμυνα, καμία οργή, κανέναν φόβο δεν πρόβαλες απέναντι στην έσχατη υποτίμηση του προσώπου Σου από το πλάσμα Σου. Σαν κάρβουνο αναμμένο που σβήνει καθώς πέφτει στη θάλασσα έτσι και η κακία των ανθρώπων έσβηνε συναντώντας τον ωκεανό της αγάπης Σου. Προχωράς προσευχόμενος και εν αγωνία για την τήρηση του θελήματος του Πατέρα, δίχως πολλά λόγια, δίχως εκζήτηση ανταλλαγμάτων από τους ανθρώπους για τους οποίους θυσιαζόσουν, σιωπών, για να προσφέρεις το Σώμα και το Αίμα Σου, για να μας ελευθερώσεις από αυτά που ακριβώς σε Σταύρωσαν. Την οργή και τον φόβο απέναντι στον συνάνθρωπο. Αυτός είναι ο υπαρξιακός θάνατος.
Γιατί όποιος φοβάται, αμύνεται και επιτίθεται. Ο φόβος φυλακίζει, πλήττει την ενότητα, απομονώνει. Δεν έχει χώρο η αγάπη στην καρδιά του φοβικού, διότι την καταλαμβάνει πλήρως η αυτιστική εμμονή στην “ασφάλεια” όσων είναι οικείων, γνώριμων, “δικών μας”. Για παράδειγμα οι Ιουδαίοι τον σταύρωσαν γιατί θεώρησαν ότι τους δίδασκε άλλον Θεό από Αυτόν των πατέρων τους. Ενιωθαν ψυχολογική ασφάλεια εμμένοντας στην παράδοσή τους, έστω και αν είχαν απομακρυνθεί από το πνεύμα των πατέρων τους. Στην πράξη τούς λιθοβόλησαν και τούς σκότωσαν. Ομως η αίσθηση ότι τους είχαν πατέρες, τούς δημιουργούσε τη βεβαιότητα ότι ο Θεός ήταν με το μέρος τους και τους προστάτευε από τους άλλους λαούς. Οι Φαρισαίοι φοβήθηκαν μήπως χάσουν την επιρροή στον λαό και τα προνόμιά τους. Ο Πιλάτος μήπως χάσει τη θέση του. Οι μαθητές μήπως τους συλλάβουν. Και άλλοι μήπως τους διώξουν από τη Συναγωγή. Ολοι από φόβο εγκατέλειψαν τον Χριστό. Την όντως Αγάπη!
Θα ήθελα να σου ζητήσω συγχώρεση Κύριε, γιατί 2020 χρόνια μετά αποδεικνύεται πως εντός της Εκκλησίας καλλιεργείται το ίδιο θρησκευτικό φοβικό σύνδρομο όπως τότε στη Σταύρωσή Σου, απέναντι στο νέο και το διαφορετικό. Αρνούμαστε να αντιληφθούμε την πραγματικότητα, αρνούμαστε να διαλεχθούμε με τη σύγχρονη πολυδιάστατη ανθρώπινη υπόσταση δίχως “παραδοσιακές” εμμονές σε παλαιότερους πολιτισμικούς όρους, ιστορικές πραγματικότητες, ανθρωπολογικά δεδομένα. Συγχώρεσέ μας Χριστέ, που τόσα χρόνια μετά εξακολουθούμε να αντιδρούμε φοβικά απέναντι στην τεχνολογία, την επιστήμη, τους διαφορετικούς στην πίστη και τον πολιτισμό μας. Που προτιμούμε να καθησυχάσουμε τη συνείδησή μας, να διεκδικούμε τα θρησκευτικά δικαιώματά μας παρά να τα θυσιάζουμε, όταν πρόκειται να εφαρμόσουμε στην πράξη την αλληλεγγύη που τόσο έμπρακτα μας έδειξες. Που επιχειρούμε να προβλέψουμε και να ελέγξουμε τα μέλλοντα συμβαίνειν, με ακατάσχετη προφητειολογία. Αναλωνόμαστε στο να “αποκαλύπτουμε” συνωμοσίες. Ενας συνδυασμός γραφικότητας και φοβικών συνδρόμων. Βλέπεις Κύριε είμαστε πιο “έξυπνοι” από εσένα. Θα λάβουμε τα μέτρα μας. Δεν θα παραμείνουμε εν αγωνία, άγρυπνοι και προσευχόμενοι στον κήπο της Γεσθημανή. Δεν έχουμε τη διάθεση να σταυρωθούμε ή να υπηρετήσουμε κανέναν. Και αν κάτι προσφέρουμε θα στο “χρεώσουμε”. Κάπως θα πρέπει να “εξαργύρωσεις” το “κουπόνι” της θυσίας μας.
Συγχώρεσέ μας που οχυρωθήκαμε πίσω από τύπους και έθιμα για να καλύψουμε την ανεπάρκειά μας να ακολουθήσουμε το παράδειγμά Σου. Που σε χρησιμοποιούμε για να νιώσουμε πόσο σημαντικοί είμαστε έναντι σε άλλους λαούς, τους άθεους, τους αιρετικούς, τους ηθικά κατώτερους “αμαρτωλούς”. Βλέπεις όπως έγραψαν κάποιοι “πιστοί” Σου, η Παναγία θαυμαστά προστάτεψε την Ελλάδα (όχι την Ιταλία ή την Ισπανία, για αυτό και έχουμε λιγότερους θανάτους. Οχι επειδή λήφθηκαν έγκαιρα τα “επώδυνα” μέτρα. Πόσο ταυτιζόμαστε πνευματικά με τους Ιουδαίους που θεωρούσαν το έθνος τους ευνοημένο από τον αποκλειστικά “δικό” τους Θεό! Μόνο που στο τέλος Τον Σταύρωσαν.
Συγχώρεσέ μας Κύριε, ακόμη έχουμε πολύ δρόμο να σε “καταλάβουμε” και ακόμα περισσότερο να σου ομοιάσουμε στην αγάπη. Μα το ξέρουμε πως ξέρεις να περιμένεις, ξέρεις να πονάς μαζί μας στα αδιέξοδα της ζωής. Το έδειξες με τους μαθητές σου που σε έζησαν τρία χρόνια, αλλά σε γνώρισαν πραγματικά πενήντα ημέρες μετά την Ανάσταση. Στην Πεντηκοστή. Στο “άνοιγμα” και το “μοίρασμα” του ανατρεπτικού κηρύγματος ενός Σταυρωμένου και για αυτό αναστημένου Θεανθρώπου στην Οικουμένη. Μα εμείς ακόμα βρισκόμαστε πνευματικά πριν τη Σταύρωση και αρνούμαστε να Σε ακολουθήσουμε. Κατά τα άλλα όμως κομπάζουμε για την ορθότητα των δογμάτων και την αγιότητα των πατέρων μας.
Συγχώρεσέ μας γιατί κρύβουμε τη δειλία μας με “ηρωικές” δηλώσεις, ανούσιες περιεχομένου. Δεν κρυφτήκαμε ακόμη στο υπερώο φοβισμένοι σαν τους μαθητές Σου, γιατί λάβαμε τη θέση των Ιουδαίων, βέβαιοι (ανεξάρτητα τι λέμε και κηρύττουμε), πως δεν μας ικανοποιεί ένας Θεός αδύναμος πάνω στον Σταυρό, ένας Θεός που δεν μας κάνει να νιώθουμε σημαντικοί και ξεχωριστοί, δυνατοί και ανώτεροι απέναντι στους άλλους. Για αυτό σε θέλουμε τέλειο, μεγαλοπρεπή και παντοδύναμο‧ για να αντλούμε τελειότητα, δύναμη και μεγαλοπρέπεια από Εσένα. Για αυτό σε προτιμάμε να οργίζεσαι και να κατακεραυνώνεις όσους δεν είναι δικοί σου, γιατί θέλουμε να νιώθουμε ασφαλείς ανήκοντας στη δική σου “ομάδα”. Αναστημένο σε θέλουμε, γιατί θέλουμε να μας “χαρίσεις” την αιωνιότητα και την αφοβία απέναντι στον φόβο του θανάτου. Δεν αγαπάμε Εσένα και τον τρόπο που μας δίδαξες. Θέλουμε μονάχα τα δώρα σου. Εχουμε την πεποίθηση πως σε ικανοποιεί το ότι δηλώνουμε ενώπιον όλων ότι Σε πιστεύουμε και μάλιστα “Ορθόδοξα”. Οπότε αξίζουμε τα δώρα σου, ενώ οι μή Ορθόδοξοι και πιστοί βρίσκονται “έξω του Νυμφώνος”. Αυτοί απο “σπόντα” θα σωθούν. Εμείς έχουμε κόψει κανονικά “εισιτήρια” για τον παράδεισο. Εκείνοι θα μπουν στην Βασιλεία Σου ως λαθρεπιβάτες.
Υπάρχει υπόνοια αγάπης σε αυτή τη θέση. Φόβος και σύμπλεγμα ανωτερότητας δημιουργούν ένα αποπνικτικό περιβάλλον το οποίο συμπνίγει την αγάπη εντός μας. Κατά βάθος και στην πράξη της ζωής μας απορρίπτουμε έναν Θεό Σταυρωμένο, απογυμνωμένο από κάθε δύναμη, που δεν οργίζεται και δεν κρίνει κανέναν. Που σώζει όποιον κατάλαβε πως ο μόνος τρόπος να ζήσει είναι να σταυρωθεί, και ο μόνος τρόπος να αναστηθεί είναι να παραδοθεί στην αγάπη δίχως να κρίνει κανέναν‧ αλλά να υπερασπίζει τον εκούσια Σταυρωμένο από αγάπη, όπως ο ληστής που αν και σταυρωμένος Σε υπεράσπισε απέναντι στον άλλο ληστή που ζητούσε το θαύμα ως επίδειξη της δύναμής σου για να σε πιστέψει.
Συγχώρεσε, Κύριε, την αλαζονεία μας και δώρισέ μας την ταπεινή θέση των μαθητών σου που αναγνώρισαν την ανθρώπινη πλευρά τους. Ναι. Χωρίς εσένα κυριαρχεί ο φόβος, η άμυνα, η αποφυγή της θυσίας, η κατά προτίμηση “αγάπη” σαν εργαλείο ψυχολογικής (άντληση σημαντικότητας, αυτοεκτίμησης με βάση την υποτίμηση του άλλου) και υλικής υποστήριξης.
Εχω την αίσθηση πως μόνο αν γινόμαστε όσο το δυνατόν ειλικρινείς απέναντι τον εαυτό μας, θα έχουμε την ευκαιρία να αναγνωρίσουμε και να εγκαταλείψουμε την ιουδαϊκή αλαζονεία και να αποδεχθούμε Τον εκούσια άκρως ταπεινωμένο Σταυρωμένο άνθρωπο και αδύναμο Θεό που διαλύει το βασίλειο του φόβου αγαπώντας.
Μέχρι τότε μας περιμένεις Κύριε, καρφωμένος πάνω στον Σταυρό Σου. Μέχρι να αποφασίσουμε να σε ακολουθήσουμε στον τρόπο του Σταυρού για να αναστηθείς εντός μας. Για να ζήσουμε την Πεντηκοστή ως σχέση σταυρικής συμπόρευσης με τον σημερινό άνθρωπο, στους όρους της πραγματικότητας της ζωής του. Μέχρι τότε η στάση που μας ταιριάζει ως χριστιανών είναι η ανάληψη της ευθύνης μας έναντι του κοινωνικού συνόλου, η σιωπή και η ταπεινή αποδοχή της αδυναμίας μας.
Οποιαδήποτε άλλη στάση “πληγώνει” την αγάπη, αποπροσανατολίζει τους συνανθρώπους μας από την εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του Χριστού και παραλύει το κατ’ εικόνα εντός μας. Βοήθησέ μας Κύριε, μη σε “χάσουμε” μέσα στην Εκκλησία! Χριστός Ανέστη!
