Τήν Παρασκευήν, 14ην/27ην Ἰουνίου 2025 ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Προφήτου Ἐλισσαίου εἰς τήν ἐπ’ ὀνόματι αὐτοῦ Ἱεράν Μονήν, τήν κειμένην παρά τήν συκομορέαν τοῦ Ζακχαόυ εἰς Ἱεριχώ.
Περί τοῦ Προφήτου Ἐλισσαίου ἡ Ἐκκλησία ἀντλοῦσα ἀπό τήν Παλαιάν Διαθήκην παραδίδει ὅτι ἦτο υἱός Σαφάτ ἐκ πόλεως Ἀβέλ Μεούλ ἐκ γῆς Μανασσῆ, γεωργός τό ἐπάγγελμα. Λαβών ἐντολήν παρά Θεοῦ, ὁ προφήτης Ἠλίας ἔχρισεν αὐτόν εἰς προφήτην μεταδούς αὐτῷ διπλῆν τήν χάριν· οὗτος ἔσφαξε δώδεκα ζεύγη βοῶν καί ἔδωκεν ὡς τρόφήν τοῦ λαοῦ αὐτοῦ καί ἠκολούθησε πιστῶς τόν Προφήτην Ἠλίαν. Τά περίχωρα τῆς Ἱεριχοῦς ἦσαν ὁ τόπος τῆς δράσεως αὐτοῦ ὡς προφήτου, εἰς τά ὁποῖα ἐποίησε πλεῖστα σημεῖα, ἐξ ὧν ἡ μετατροπή τῶν ὑδάτων τῆς Ἱεριχοῦς ἐκ πικρῶν καί θανατηφόρων εἰς γλυκέα καί ὠφέλιμα. Τόν προφήτην Ἠλίαν ἠκολούθησεν ὁ προφήτης Ἐλισσαῖος μέχρι καί τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ, ὅτε τῇ θείᾳ δυνάμει καί εὐδοκίᾳ ἡρπάγετο εἰς οὐρανούς «μέ πύρινον ἅρμα» ὡς ἔμπυρος ἁρματηλάτης, ὅτε ὁ Ἐλισσαῖος ἐζήτησε καί ἔλαβε διπλῆν τήν χάριν παρ’ αὐτοῦ, διά τῆς μηλωτῆς του, τήν ὁποίαν τοῦ ἔρριψε καί ἐπί τῆς ὁποίας διέβη ὡς διά ξηρᾶς τόν Ἰορδάνην ποταμόν, «ὡς θαυμαστα τά ἔμψυχά σου Κύριε, ἐν τῷ κόσμῳ ὡς ἐν τοῖς προφήταις σου»…
Πρός τιμήν τῆς μνήμης αὐτοῦ προεξῆρξεν ἐν τῇ εἰς τήν ἐν Ἱεριχοῖ ὁμώνυμον Ἱεράν Μονήν πανηγυρικῆς θείας Λειτουργίας ὁ Μακαριώτατος Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ, τοῦ Γέροντος Ἀρχιγραμματέως Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πτολεμαΐδος κ. Μακαρίου καί Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Δραγουμᾶνος Ἀρχιμανδρίτης π. Ματθαῖος, τῶν Ἱερομονάχων τῶν ὁμόρων Μονῶν π. Κυριακοῦ καί π. Χρυσογόνου, τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Ὀνουφρίου, καί τῶν Ἀρχιμανδριτῶν π. Κλαυδίου καί π. Χριστοδούλου, τοῦ Προϊσταμένου τῆς Ρωσικῆς Πνευματικῆς Ἀποστολῆς (MISSIA) Ἀρχιμανδρίτου π. Βασσιανοῦ καί συμπροσευχομένων τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Διοκαισαρείας κ. Βενεδίκτου καί τῶν Πνευματικῶν Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου, Ἀββᾶ Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου καί Μπετζάλλας, π. Εὐδοκίμου, π. Χρυσοστόμου καί π. Ἰγνατίου,
ψάλλοντος τοῦ Πρωτοψάλτου τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως διακόνου π. Εὐσταθίου καί συμμετεχόντων πιστῶν τῆς περιοχῆς καί προσκυνητῶν ἐξ Ἱεροσολύμων καί ἄλλων περιοχῶν παρουσίᾳ τοῦ Προξένου τοῦ Ἑλληνικοῦ Γενικοῦ Προξενείου εἰς Ἱεροσόλυμα κ. Πέτρου Ἀναγνωστάρα.
Εἰς τό Κοινωνικόν τῆς θείας Λειτουργίας ἐκήρυξεν τόν θεῖον λόγον ὁ Μακαριώτατος ὡς ἕπεται:
«Προβλέψει θεϊκῇ, Ἠλιού σε ὁ μέγας, σοφὲ Ἐλισσαιέ, φοιτητὴν ἐπισπᾶται, Προφήτην δεικνύων σε, ἐλλαμπόμενον Πνεύματι· ὅθεν σήμερον, τὴν παναγίαν σου μνήμην, ἑορτάζομεν, εὐσεβοφρόνως τιμῶντες, σὺν τούτῳ σε ἔνδοξε», ἀναφωνεῖ ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,
Τό Ἅγιον Πνεῦμα, τό ἐλλάμψαν τόν Προφήτην Ἐλισσαῖον συνήγαγε πάντας ἡμᾶς σήμερον ἐν τῇ φερωνύμῳ αὐτοῦ Μονῇ ἐν τῇ ἀρχαιοτάτῃ καί ἁγιογραφικῇ πόλει Ἱεριχώ, ἵνα πανηγυρικῶς ἑορτάσωμεν τήν ἱεράν αὐτοῦ μνήμην.
Ὁ Ἐλισσαῖος ὑπῆρξεν φοιτητής τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, ὑπό τοῦ ὁποίου ἐχρίσθη προφήτης τῇ ἐντολῇ τοῦ Κυρίου· «καὶ εἶπε Κύριος πρὸς αὐτόν· (τόν Ἠλιού) πορεύου, ἀνάστρεφε εἰς τὴν ὁδόν σου καὶ ἥξεις εἰς τὴν ὁδὸν ἐρήμου Δαμασκοῦ …. καὶ τὸν Ἐλισσαιὲ υἱὸν Σαφὰτ χρίσεις εἰς προφήτην ἀντὶ σοῦ. …καὶ ἀπῆλθεν ἐπ᾿ αὐτὸν καὶ ἐπέρριψε τὴν μηλωτὴν αὐτοῦ ἐπ᾿ αὐτόν. …. καὶ ἀνέστη Ἐλισσαιέ καὶ ἐπορεύθη ὀπίσω ᾿Ηλιοὺ καὶ ἐλειτούργει αὐτῷ.» (Πρβλ. Γ΄ Βασιλ. 19, 15-21), λέγει ἡ Ἁγία Γραφή. Διά τῆς μηλωτῆς του ὁ Προφήτης Ἠλίας μετέδωσεν εἰς τόν Ἐλισσαῖον τό πνεῦμα του, τοὐτέστιν τήν προφητικήν αὐτοῦ ἀποστολήν.
Ἀξιοσημείωτον ὅτι οἱ Προφῆται προεφήτευον τῇ φωτιστικῇ ἐνεργείᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὡς μαρτυρεῖται τοῦτο ὑπό τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου λέγοντος: «Οὐ γάρ θελήματι ἀνθρώπου ἠνέχθη ποτέ προφητεία, ἀλλ’ ὑπό Πνεύματος Ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι», (Β’ Πέτρ. 1,21). Ἑρμηνεύων τόν λόγον τοῦτον ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: «Ἄντικρυς (=φανερῶς) οὖν δείκνυσιν ὅτι τοῦ Ἁγίου Πνεύματός ἐστιν ἐνέργεια τό προφητεύειν».
Ἐκ τῶν ἀνωτέρω καταδείκνυται ἐναργέστατα ὅτι ὁ θεσπέσιος Ἐλισσαῖος ἦτο ὁ ἐκλεκτός, τοὐτέστιν ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἐλάλει προφητείας ἐμπνεόμενος καί κατευθυνόμενος ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μέ ἄλλα λόγια, ὁ θαυμαστός Ἐλισσαῖος ἐγένετο διακονητής τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Πολλά δέ τεράστια (=μεγάλα σημεῖα) λέγει ὁ βιογράφος αὐτοῦ, ἐποίησεν ὁ Θεός διά χειρός Ἐλισσαίου τοῦ Προφήτου. Οὗτος διά τῆς μηλωτῆς τοῦ διδασκάλου του, προφήτου Ἠλιοῦ, διεχώρισε τά ὕδατα τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ ἔνθεν καί ἔνθεν, καί διεπέρασεν αὐτόν· ἐξ αἰτίας δέ τοῦ γεγονότος τούτου, οἱ «υἱοί τῶν προφητῶν» διέγνωσαν ἐν αὐτῷ τό πνεῦμα τοῦ διδασκάλου των Ἠλιοῦ καί προσεκύνησαν αὐτόν ἕως ἐδάφους, (Δ’ Βασιλ. 2, 13-15).
Τό δέ προφητικόν χάρισμα τοῦ δικαίου Ἐλισσαίου συνδέεται μετ’ ἐκτάκτων ἐνεργειῶν καί ποικίλων θαυμάτων. Μετέβαλεν εἰς πόσιμα τά ὑφάλμυρα ὕδατα πηγῆς τινος παρά τήν Ἱεριχώ, «καί ἰάθησαν τά ὕδατα ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης κατά τό ρῆμα, Ἐλισσαιέ, ὅ ἐλάλησε» (Δ’ Βασιλ. 2, 19-22). Κατηράσθη τά καταπαίζοντα αὐτόν παιδάρια, τά ὁποῖα κατεσπάραξαν δύο ἄρκτοι (Δ’ Βασιλ. 2, 23-25). Ἐπολλαπλασίασε τό ἔλαιον πτωχῆς χήρας, διά νά ἀπαλλάξῃ αὐτήν ἐκ σοβαρῶν χρεῶν (Δ’ Βασιλ. 4, 1-7). Ἀνέστησε τόν υἱόν φιλοξενησάσης αὐτόν πλουσίας Σουμανίτιδος γυναικός (Δ’ Βασιλ. 4, 18-37). Ἐθεράπευσεν ἐκ τῆς λέπρας τόν Ἀραμαῖον στρατηγόν Νεεμάν (Δ’ Βασιλ. 5, 1-4). Ἐτιμώρησε διά τῆς νόσου τῆς λέπρας τόν πονηρόν καί φυλάργυρον ὑπηρέτην τοῦ Γιεζί. (Δ΄ Βασιλ. 5, 20-27). Ἔφερεν εἰς τήν ἐπιφάνειαν βυθισθέν εἰς τόν Ἰορδάνην ποταμόν σιδηροῦν ἐργαλεῖον (Δ’ Βασιλ. 6, 6-7) ὡς καί πολλά ἄλλα. Ἀξιοσημείωτον ὅτι εθαυματούργησε καί μετά θάνατον, ἀναστήσας ἕνα νεκρόν ριφθέντα εἰς τόν τάφον του καί ἐλθόντα εἰς ἐπαφήν μετά τῶν ὀστῶν του, «καί ἔρριψαν τόν ἄνδρα ἐν τῷ τάφῳ Ἐλισσαιέ, καί ἐπορεύθη καί ἥψατο τῶν ὀστέων Ἐλισσαιέ, καί ἔζησε καί ἀνέστη ἐπί τούς πόδας αὐτοῦ», (Δ’ Βασιλ. 13, 20-21).
Ὁ μακάριος Ἐλισσαῖος διεκρίνετο, ὡς ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ, Ἠλίας ὁ Θεσβίτης, διά τό ἀτρόμητον αὐτοῦ ἀλλά καί διά τήν ὑπερφυσικήν του δύναμιν, ὡς διατυποῦται τοῦτο ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς Σοφίας Σειράχ, λεγούσης: «Ἠλίας, ὃς ἐν λαίλαπι ἐσκεπάσθη, καὶ Ἐλισαιὲ ἐνεπλήσθη πνεύματος αὐτοῦ· καὶ ἐν ἡμέραις αὐτοῦ οὐκ ἐσαλεύθη ὑπὸ ἄρχοντος, καὶ οὐ κατεδυνάστευσεν αὐτὸν οὐδείς. πᾶς λόγος οὐχ ὑπερῇρεν αὐτόν, καὶ ἐν κοιμήσει ἐπροφήτευσε τὸ σῶμα αὐτοῦ· καὶ ἐν ζωῇ αὐτοῦ ἐποίησε τέρατα, καὶ ἐν τελευτῇ θαυμάσια τὰ ἔργα αὐτοῦ», (Σοφία Σειράχ 48, 12-14).
Μεταξύ τῶν τεράτων τοὐτέστιν τῶν θαυμάτων ἤ καλλίτερον εἰπεῖν τῶν ἐν ζωῇ ἐνεργειῶν τοῦ Ἐλισσαίου ἦτο ἡ ἐκρίζωσις τῆς εἰδωλολατρείας γενικώτερον καί τῆς λατρείας τοῦ Βαάλ εἰδικώτερον, κατά τήν ὁποίαν ἐπροσφέροντο καί ἀνθρωποθυσίαι. Τοῦτο μαρτυρεῖ τήν θεοσέβειαν τοῦ Ἐλισσαίου, ὁ ὁποῖος κατά τήν κλῆσιν τοῦ εἰς τό προφητικόν ἀξίωμα ἐπέδειξεν ἀφ’ ἑνός ὑπακοήν εἰς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἀφ’ ἑτέρου τελείαν αὐταπάρνησιν καί καθαρότητα καρδίας, ἡ ὁποία εἰσδέχεται τῆς ἀληθοῦς θεοπτίας τό φῶς. «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. 5,8) λέγει Κύριος. Τόσον οἱ προφῆται τοῦ Νόμου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὅσον καί οἱ Ἀπόστολοι τῆς Καινῆς Διαθήκης, οἱ ὑπό τοῦ Θεοῦ κληθέντες ἐγένοντο δοχεῖα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Διό καί ἐδόθη αὐτοῖς ἐξουσία τοῦ ποιεῖν τέρατα καί θαυμάσια.
Ἀκούσωμεν καί τοῦ ὑμνῳδοῦ ἀναφωνοῦντος καί λέγοντος: «Διπλῆν τὴν χάριν εἰληφὼς παρὰ τοῦ Πνεύματος, Προφήτης ὤφθης θαυμαστὸς πᾶσι τοῖς πέρασι, τοὺς ὑμνοῦντάς σε λυτρούμενος ἐκ κινδύνων, καὶ δωρούμενος τὴν χάριν τῶν θαυμάτων σου, τοῖς προστρέχουσιν ἐν ταύτῃ μετὰ πίστεως, καὶ βοῶσί σοι· Χαίροις Προφῆτα θεσπέσιε».
Ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία τιμᾷ καί γεραίρει τήν σεπτήν μνήμην τοῦ προφήτου Ἐλισσαίου, διότι οὗτος ὑπῆρξεν κατ’ ἐξοχήν ὄργανον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τοῦ Πνεύματος δηλονότι τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί ὄργανον τῆς θείας Ἀποκαλύψεως, προκαταγγείλας τό μέγα μυστήριον τῆς θείας Οἰκονομίας. Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Θεόπνευστος Ἐλισσαῖος ἀναγνωρίζεται ὡς ὁ θεολόγος τῶν Προφητῶν, διότι ἔλαβεν διπλῆν τήν χάριν, τοὐτέστιν τήν φωτιστικήν ἐνέργειαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· καί ἐγένετο ὁ κῆρυξ τῆς θείας δικαιοσύνης.
Διό καί ἡμεῖς παρακαλέσωμεν τόν «ἄνθρωπον τοῦ Θεοῦ», Ἐλισσαῖον τόν θεσπέσιον, ἵνα σύν ταῖς πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου καί Μητρός τοῦ Θεοῦ καθικετεύῃ τόν ἐλεήμονα Θεόν, ἀξιωθῆναι ἡμᾶς τῆς σωτηρίας τῶν ψυχῶν ἡμῶν, ἀλλά καί τῆς ἐπικρατήσεως τῆς εἰρήνης ἐν τῇ δοκιμαζομένῃ περιοχῇ ἡμῶν καί ἅπαντι τῷ κόσμῳ. Ἀμήν. Ἔτη πολλά καί εἰρηνικά.
Ἐν συνεχείᾳ ὁ Μακαριώτατος ἀνέγνωσε τήν εὐχήν τῶν ὀπωρῶν, σταφυλῶν, σύκων καί ἄλλων ἐδωδίμων ἐν Ἱεριχοῖ.
Ἅμα τῇ Ἀπολύσει ὁ νέος Ἡγούμενος Ἱερομόναχος π. Δοσίθεος ἐδεξιώθη τόν Μακαριώτατον καί τό ἐκκλησίασμα. Τήν μεσημβρίαν ἡ Κοινότης Ἱεριχοῦς καί ὁ Ἡγούμενος παρέθεσαν τράπεζαν.
Μετά τό πέρας τῆς πανηγύρεως ὁ Μακαριώτατος μετά τῆς τιμίας Συνοδείας Αὐτοῦ ἐπεσκέφθη τό ἐν Ἱεριχοῖ νέο- κτιζόμενον γηροκομεῖον ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Διοκαισαρείας κ. Βενεδίκτου τῇ χορηγίᾳ τοῦ κ. Σάμερ Χούρη.
