«Το κοινό σημείο όλων των προσκυνητών είναι ότι όλοι αναζητούν ένα διέξοδο στο αδιέξοδο που βιώνουν έξω στον κόσμο. Ζητούν κάποιον να τους ακούσει, κάποιον να ακουμπήσουν τον πόνο τους, τις αγωνίες, ζητούν ένα φως στο σκοτάδι, λίγη χαρά αληθινή μέσα στη λύπη και τη μελαγχολία του κόσμου. Λίγη αγάπη σέ έναν κόσμο, τόσο σκληρό που η αγάπη έχει μπει στο ψυγείο». Αυτά ανέφερε, μεταξύ άλλων, η Γερόντισσα της Ιεράς Μονής Αγίου Νεκταρίου, στο Τρίκορφο, Μοναχή Μόνικα, η οποία, μετά από αίτημά μας, μίλησε στην «Κ.τ.Ο.» για την ιστορία της Μονής, το καθημερινό πρόγραμμα των μοναζουσών, αλλά κυρίως αναφέρθηκε στο προσευχητικό έργο των μοναχών, που αν και οι ίδιοι οι μοναχοί εγκαταβιούν εκτός του κόσμου, στην ουσία αποτελούν ενεργό και αναπόστατο μέρος της όλης συμπαντικής δημιουργίας, συμβάλλοντας καταλυτικά στην πνευματική ανόρθωση και επάνοδο των ανθρώπων στην Εκκλησία.
-«Κ.τ.Ο.»: Γερόντισσα, πείτε μας δύο λόγια για το Μοναστήρι Σας, πώς ξεκινήσατε, πόσες μοναχές βρίσκεστε εδώ και δύο λόγια για το καθημερινό Σας πρόγραμμα.
-Γερόντισσα: Τον Σεπτέμβριο του 1991, με την ευλογία του Θεού, εγκατασταθήκαμε πέντε μοναχές, τότε, στο πρώτο μικρό οίκημα που φτιάξαμε στη θέση Κοντού, λίγα χιλιόμετρα, πριν το χωριό Τρίκορφο της Φωκίδος. Η επιλογή της τοποθεσίας αυτής έγινε από τον Γέροντά μας π. Νεκτάριο Μουλατσιώτη, Πρωτοσύγκελλο της Μητροπόλεως Φωκίδος και κτήτορα των δύο Ιερών Μονών του Τρικόρφου: του γυναικείου Ησυχαστηρίου επ’ ονόματι των Αγίων Νεκταρίου και Φανουρίου και του ανδρώου Ησυχαστηρίου των Αγίων Αυγουστίνου και Σεραφείμ του Σαρώφ. Από τότε αρχίσαμε την ανοικοδόμηση της Μονής μας από το μηδέν. Χωρίς ρεύμα, χωρίς τηλέφωνο, χωρίς κανένα σταθερό έσοδο, ξεκινήσαμε, με τα φτερά της πίστης και τον ζήλο για τον Χριστό μας. Ούτε οι δυσκολίες, ούτε οι στερήσεις μας πτόησαν να κάνουμε πίσω ή να σταματήσουμε το έργο του Θεού που πρωτίστως ήταν να καλλιεργήσουμε την ολοκληρωτική αγάπη μας προς Αυτόν.
Ξεκινήσαμε λοιπόν σαν τους μοναχούς της ερήμου, να «πλέκουμε» εργόχειρα, κυρίως λιβάνι και καθαρό κερί, που μαζί με τα πνευματικά βιβλία του Γέροντά μας, πηγαίναμε στα αστικά κέντρα της περιοχής και έτσι εξοικονομήσαμε τα προς το ζην. Με τη βοήθεια του Θεού πορευόμαστε από τότε, τριάντα τέσσερα χρόνια τώρα… Έγιναν πολλά. Όλα ένα θαύμα του Θεού! Εκείνος κάνει τα πάντα για εμάς. Όλα αυτά τα χρόνια ζούμε το θαύμα της αγάπης Του! Κι εμείς αγωνιζόμαστε να ανταποδώσουμε αυτή την αγάπη, με όση δύναμη διαθέτει η καρδιά της καθεμιάς από εμάς.
Σήμερα, εκτός από το ότι το κτιριακό συγκρότημα που προχωρά την ανοικοδόμησή του, με τη βοήθεια του Θεού είμαστε είκοσι μοναχές που εγκαταβιούμε σ’ αυτό το Μοναστήρι. Εργαζόμαστε όλα αυτά τα χρόνια πάρα πολύ και πολύ σκληρά, αλλά το κάνουμε με την καρδιά μας. προσπαθώντας να προχωρήσει το έργο του Θεού. Το καθημερινό μας πρόγραμμα, η ημέρα μας, άρχεται από Θεού. Από το πρωί στην Εκκλησία για την ορθρινή ακολουθία, και αφού πάρουμε πρωινό όλες μαζί, διαβάζουμε το Συναξάρι της ημέρας και συνεχίζουμε έως τις 2μ.μ. με τα διακονήματά μας: ραφείο, αγιογραφείο, γραφείο, λιβάνι, κτηνοτροφία, τυροκομείο, ζυμαρικά, κήπους, (λαχανικά και καλλωπιστικά φυτά), καθαριότητες, αρχονταρίκι, κουζίνα, εκκλησία, ηλεκτρονικό κατάστημα www catacomves.gr, αρχονταρίκι, φιλοξενία, εξωτερικές διακονίες, όλα γίνονται με ακρίβεια και προσευχή. Η εργασία δεν εμποδίζει το νου να εργάζεται στη μνήμη του Θεού, στην προσευχή, στη δοξολογία. Στις 2μ.μ. έχουμε τη μεσημεριανή τράπεζα με πνευματικά αναγνώσματα και ομιλία της Γερόντισσας σχετικά με το ανάγνωσμα, εφαρμοσμένο στην καθημερινή μας ζωή. Αμέσως μετά έχουμε Παράκληση και μέχρι τις 5μ.μ. ξεκούραση. Στις 5μ.μ. γίνεται η μελέτη της βυζαντινής μουσικής και στις 5.30 η ακολουθία του Εσπερινού. Αμέσως μετά από ένα απογευματινό καφεδάκι που παίρνουμε όλες μαζί, συνεχίζονται τα διακονήματα έως τις 9μ.μ. όπου παρατίθεται μια (προαιρετική) τράπεζα με κάτι ελαφρύ και στις 9.30 απόδειπνο, με χαιρετισμούς στην Παναγία μας. Μετά είναι η ώρα που ίσως συζητήσουμε κάποια θέματα, εξαγόρευση, προσωπική πνευματική εργασία και προσευχή. Πολλές φορές χρειάζεται να συνεχίσουμε κάποια διακονία ή κάποια παγκοινιά.
-«Κ.τ.Ο.»: Τι είναι αυτό που ζητάει σήμερα ο κόσμος και καταφεύγει διψασμένος στα ορθόδοξα μοναστήρια;
-Γερόντισσα: Η επισκεψιμότητα στη Μονή έχει αυξηθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κατακλύζεται από κόσμο. Το κοινό σημείο όλων των προσκυνητών είναι ότι όλοι αναζητούν ένα διέξοδο στο αδιέξοδο που βιώνουν έξω στον κόσμο. Ζητούν κάποιον να τους ακούσει, κάποιον να ακουμπήσουν τον πόνο τους, τις αγωνίες, ζητούν ένα φως στο σκοτάδι, λίγη χαρά αληθινή μέσα στη λύπη και τη μελαγχολία του κόσμου. Λίγη αγάπη σέ έναν κόσμο, τόσο σκληρό που η αγάπη έχει μπει στο ψυγείο!
Όλες αυτές οι ελλείψεις του κόσμου ξεκινούν από την έλλειψη του Χριστού! Ο Χριστός δίνει όσα λείπουν στις ψυχές των ανθρώπων. Γι’ αυτό όταν μπαίνουν μέσα σε έναν χώρο του Χριστού, μέσα σ’ ένα Μοναστήρι, αμέσως η ψυχή ‘’βλέπει’’ τον Θεό, Τον αισθάνεται, Τον οσφραίνεται και, αν μάλιστα βρεθεί στη Θεία Λειτουργία, Τον γεύεται κιόλας μέσα στη Θεία Κοινωνία.
Έχουμε επίσης αρκετή φιλοξενία και επισκεψιμότητα από παιδιά! Επειδή τα δεχόμαστε να τα φιλοξενούμε με όλη μας την αγάπη, αυτά αμέσως ανταποκρίνονται, μας αγαπούν και λαχταρούν να βρεθούν ξανά και ξανά στο Μοναστήρι! Ελκύονται από τη χάρη του Χριστού μας και σιγά-σιγά αισθάνονται το Μοναστήρι τόσο αγαπημένο τόπο που ζητούν από τους γονείς τους ή τους δασκάλους και τους καθηγητές τους, να τους φέρνουν συχνά. Αυτή η ανταπόκριση των παιδιών είναι το παρήγορο σημάδι της δίψας τους για τον Χριστό. Η ψυχή τους Τον λαχταρά, αλλά Τον στερείται λόγω της αποστασίας των μεγάλων! Όμως ο Ελεήμων και Φιλεύσπλαχνος Κύριός μας, ξεδιψά τις ψυχές τους καθώς έρχονται στο Μοναστήρι μας, αναπαύει τις ψυχές τους μέσα από την έμπρακτη αγάπη των μοναχών!
-«Κ.τ.Ο.»: Είναι το προσευχητικό έργο το πρώτο και κύριο έργο του μοναχού/μοναχής; Πώς επιδρά αυτή η προσευχή, ενώ ο μοναχός/μοναχή ζει ‘’εκτός’’ του κόσμου;
-Γερόντισσα: Ο μοναχός/η μοναχή, φεύγει από τον κόσμο ποθώντας να ενωθεί ολοκληρωτικά με τον Θεό. Μέσα στην ησυχία της ερήμου, τηρώντας την σιωπή, εξασκεί την προσευχή. Το κύριο έργο του μοναχού είναι η προσευχή, που περνά από πολλά στάδια, μέχρι να γίνει ολόκληρη η ύπαρξή μας προσευχή. Το κύριο μέλημά μας είναι η προσευχή! Και τίποτα δεν μπορεί να την εμποδίσει, παρά μόνο εμείς οι ίδιοι. Δηλαδή οι εργασίες στη Μονή, τα διακονήματα όπως λέγονται, δεν εμποδίζουν την προσευχή. Το αντίθετο, τη βοηθούν, διότι η αργία, η τεμπελιά, η ραθυμία, είναι κυρίως αυτές που γίνονται εμπόδια στην προσευχή. Όταν ο άνθρωπος κάθεται και τεμπελιάζει, τότε ο νους του τρέχει εδώ κι εκεί. Δεν μπορεί να προσευχηθεί.
Η προσευχή ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεό! Και η ένωση αυτή δεν επηρεάζει μόνο την ψυχή που ενώνεται με τον Θεό! Αντανακλά σε όλη την πλάση όταν έστω και ένας άνθρωπος προσεύχεται. Και όσο πιο πολύ προσεύχεται κανείς, τόσο ελκύεται προς τον Θεό και όσο πλησιάζει τον Θεό, τόσο αυξάνει και την προσευχή του όσο αυξάνει η προσευχή, τόσο ευλογείται ο κόσμος όλος. Ο μοναχός δεν ζητά στην προσευχή του, τα προσωπικά του αιτήματα και συμφέροντα. Ζητά τον ίδιο τον Θεό! Και όταν αφήνεις τα πάντα και ζητάς μόνον τον Θεό, τότε Τον έχεις! Και αφού έχεις τον Θεό, έχεις τα πάντα! Άρα, τα πάντα τα κάνει ο Θεός για σένα και εσύ θέλεις μόνον Αυτόν! Και δεν θέλεις τον Θεό μόνον για σένα! Τον θέλεις για όλους! Να έρθουν όλοι σε αυτή την επίγνωση, ότι το πάν για τον άνθρωπο είναι ο Θεός! Έχω τον Θεό, έχω τα πάντα! Έχω τα πάντα, δεν έχω τον Θεό, τότε δεν έχω τίποτα!
Η προσευχή μας ενώνει και μεταξύ μας. Ο άνθρωπος που θέλει να αγαπήσει τον Χριστό όπως Αυτός μας ζητά, δηλαδή «ἐξ’ ὅλης τῆς ψυχῆς τῆς καρδίας καί τῆς διανοίας μας», είναι βέβαιο ότι θα αγαπήσει και τον πλησίον του σαν τον εαυτό του. Έτσι το έχει ορίσει ο Ίδιος ο Θεός! Αυτό θέλει Αυτός από τον κάθε άνθρωπο. Άρα η προσευχή του μοναχού, τον ενώνει με τον κάθε άνθρωπο, παρ’ όλο που βρίσκεται σε διαφορετικό τόπο από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Η τοπική απόσταση δεν εμποδίζει αυτή την ένωση, που είναι ένωση καρδιακή, ένωση αγάπης, ένωση με τον πόνο του άλλου, τη δυσκολία του, την δοκιμασία του. Πόσες φορές βλέπουμε στους βίους των αγίων την αγάπη που τους συνδέει με τον κάθε άνθρωπο! Πόσο προσεύχονται οι άγιοί μας στην επίγεια ζωή τους για τους συνανθρώπους τους! Όλες αυτές οι προσευχές, τα δάκρυα, οι στεναγμοί, οι έμπονες γονυκλυσίες και ασκήσεις εν γένει του μοναχού, είναι σημεία της βαθειάς, έμπρακτης ένωσής του με τον συνάνθρωπό του! Και κατ’ επέκταση με τον Θεό!
-«Κ.τ.Ο.»: Μας διαβάζουν νέοι και νέες. Πείτε μας δυο λόγια από την μοναχική και πνευματική εμπειρία Σας.
-Γερόντισσα: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου εξ’ όλης της ψυχής σου καί της καρδίας σου καί της διανοίας σου». (Μαρκ.ΙΒ΄ 30-31). Όλος ο αγώνας που κάνει ο άνθρωπος, συγκεντρώνεται στο να αγαπήσει τον Κύριό Του! Στόχος μας είναι ο Κύριός μας. Αυτό άραγε το γνωρίζουμε; Ότι έχουμε όλοι Κύριο! Τον Κύριό μας! Λέει στο Ευαγγέλιο ότι κάποιος βρήκε τον πολύτιμο μαργαρίτη και τότε πήγε, «πέπρακε πάντα όσα είχε καί ηγόρασεν αυτόν» (Ματθ. ΙΓ΄45-46). Ο πολύτιμος μαργαρίτης είναι ο Κύριός μας! Όταν Τον βρούμε, (στ’ αλήθεια Τον βρούμε), τότε «πουλάμε» όλα μας τα θελήματα, τις επιθυμίες, τις άλλες αγάπες και αφοσιωνόμαστε σ’ Αυτόν! Βρήκαμε επιτέλους τον Κύριο! Βρήκαμε τον θησαυρό! Εγκαταλείπουμε λοιπόν τα πάντα, όλα, γι’ Αυτόν! Για να ασχοληθούμε με τον θησαυρό μας, με τον Μαργαρίτη μας, με την Αγάπη μας. Ο νους σταδιακά, με πολλές διαδρομές και ασκήσεις, μαθαίνει, εκπαιδεύεται να συγκεντρώνεται στον θησαυρό του, στην Κύριό του και όλα τα άλλα που αγαπούσε, που επιθυμούσε, που ήθελε, τα εγκαταλείπει. Αυτός ο αγώνας είναι τόσο απαραίτητος, όσο και δύσκολος. Να αφήνει κάποιος όλα τα θελήματά του, τις επιθυμίες του, τα δικά του, ό,τι αγαπά και ονειρεύεται, για να δώσει όλο το νου του, και να τον συγκεντρώσει στον Κύριό μας, είναι δύσκολο αλλά απαραίτητο, για να καθαριστεί ο νους απ’ όλα!
Χρειάζεται συνεχόμενη εξάσκηση και άσκηση στο να αφήνουμε τα πάντα, να τα διώχνουμε από το νου μας και μέσα σ’ αυτόν να φέρνουμε συνεχώς τον Κύριό μας. Σε όλη αυτή τη διαδικασία, τον αγώνα του νου, βοηθά πολύ η συνεχής μελέτη της Αγίας Γραφής, των βίων των αγίων και των πατερικών κειμένων. Η μελέτη είναι σαν το αλέτρι που οργώνει, ξεπετρώνει και ξεχορταριάζει τα αγκάθια της ψυχής, τα θελήματά της και γενικά το εγωιστικό της φρόνημα! Το ίδιο ωφέλιμη και απαραίτητη είναι η προσευχή. Να επικαλούμεθα με συγκέντρωση του νου μας, το όνομα του Κυρίου μας, «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με». Ο νους μας όμως να προσέχει στα λόγια της ευχής. Να συγκεντρώνεται.
Η πνευματική ζωή του ανθρώπου, είναι ακριβώς αυτή η κάθαρση του νου από όλες τις άλλες αγάπες, τα θελήματα, τις επιθυμίες, τα πάθη κλπ. Πρέπει να καθαριστούμε από όλα και τη θέση των πάντων να την πάρει ο Ένας και μοναδικός Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός. Αυτή είναι η πορεία όλης της πνευματικής μας ζωής, και εμάς των μοναχών μέσα στα μοναστήρια, αλλά και λαϊκών χριστιανών που ζουν έξω στον κόσμο, αλλά αγωνίζονται ακριβώς τον ίδιο σκοπό. Είναι ωραίο αυτό οι νέοι μας να το γνωρίζουν από νωρίς, γιατί κι εμείς διαβήκαμε μια πολύ μεγάλη πορεία, όπως και όλοι οι άνθρωποι που προσπαθούν να κάνουν μια πνευματική ζωή, διαγράφουν μια πολύχρονη και πολύπονη πορεία, ακριβώς για να βρουν αυτόν τον Θησαυρό, τον Μαργαρίτη, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Εκεί πρέπει να φτάσουμε. Αυτός να είναι η μοναδική και η μεγάλη μας Αγάπη, αφού μια μια τις άλλες αγάπες τις απορρίψουμε και δούμε τη ματαιότητά τους. Και σε αυτό ακριβώς θα μας βοηθήσει η ανάγνωση, η μελέτη, οι πνευματικές ομιλίες, αλλά και να προσπαθήσουμε και από μόνοι μας μέσα στα κείμενα των Πατέρων, στη «Φιλοκαλία», και ειδικά στην κύρια πηγή που είναι η Αγία Γραφή, να βρούμε το θέλημα του Θεού, να το εφαρμόσουμε, και μετά θα έχουμε εκπληρώσει αυτό που λέει ο Κύριος, ο αγαπών με τηρεί τας εντολάς μου. Και οι εντολές του Κυρίου είναι δύο: αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου και τον πλησίον σου, σαν τον εαυτό σου. Σε αυτή τη διαδικασία να αγαπήσουμε τον πλησίον, πρέπει να γνωρίσουμε πως να αγαπάμε τον εαυτό μας, ποιος είναι ο αληθινός εαυτός μας, που σημαίνει ότι πρέπει να φθάσουμε και σε μία αυτογνωσία.
Όπως βλέπουμε λοιπόν, η πνευματική ζωή έχει πολύ μάκρος, θέλει πολλές υπομονές, θέλει καλό πνευματικό οδηγό και θέλει και μία επιμονή γιατί θα έρθουν οι πειρασμοί, οι δυσκολίες, έρχεται ο εαυτός μας, μας πολεμάει αμείλικτα, και μπορώ να πω σε αυτό το σημείο, ο μεγαλύτερος εχθρός μας δεν είναι ο κόσμος, δεν είναι ο διάβολος, που επίσης είναι κι αυτοί εχθροί της ψυχής μας, αλλά κυρίως είναι ο εαυτός μας που τον κουβαλάμε όπου κι αν είμαστε, είτε στο Μοναστήρι, είτε στον κόσμο, και είναι αυτός τελικά που του επιτρέπουμε να μας βασανίζει με τα πάθη και τα ελαττώματά του, και γιατί ακόμα δεν έχουμε φθάσει σ’ αυτό το σημείο να καθαριστούμε απ’ όλα αυτά, να έχουμε βρει τον Μαργαρίτη και να ασχολούμαστε μόνο με τον πολύτιμο αυτό Μαργαρίτη.
