Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ
Αυτάρκεια σημαίνει να αρκείται ο άνθρωπος σ’ αυτά που έχει, σ’ αυτά που επιτρέπει ο Θεός να έχει. Ο Θεός θέλει ο πιστός να είναι πνευματικά γυμνασμένος, να αντιμετωπίσει όποια κατάσταση Αυτός επιτρέψει να έλθει στην ζωή του. Αγόγγυστα να δέχεται όσα ο Θεός επιτρέψει να έλθουν στην ζωή του.
Παράδειγμα απολύτου εμπιστοσύνης στον Θεό είναι ο Ιώβ, ο οποίος επετίμησε την γυναίκα του, η οποία τον συμβούλευε και τον ωθούσε να παραπονεθεί στον Θεό για τις συμφορές του, λέγοντας σ’ αυτή: «Σαν μία ανόητη γυναίκα ομίλησες; Εάν τα καλά δεχθήκαμε από το χέρι του Θεού, τα θλιβερά δεν πρέπει να τα δεχθούμε;» (Ιώβ β΄, 10).
Θαυμάζουμε και διδασκόμαστε από την αυτάρκεια που αισθανόταν ο απόστολος Παύλος γράφοντας: «Εγώ έμαθα, λέγει ο Απόστολος, να αρκούμαι σε όσα έχω. Μπορώ να ζήσω και με στερήσεις και με αφθονία· έχω μάθει να αντιμετωπίζω κάθε φορά οποιαδήποτε κατάσταση· και να είμαι χορτάτος και να πεινώ· και να έχω περίσσευμα και να στερούμαι. Ολα τα μπορώ χάρη στον Χριστό που με δυναμώνει» (Προς Φιλιππησίους δ΄, 11-13).
Γι’ αυτό συμβούλευε τον απόστολο Τιμόθεο: «Δεν φέραμε μαζί μας τίποτε όταν ήρθαμε στον κόσμο, και είναι φανερό πως τίποτε δεν μπορούμε να βγάλουμε φεύγοντας. Οταν έχουμε λοιπόν τροφές και ενδύματα, θα αρκεσθούμε σ’ αυτά» (Προς Τιμόθεον Α΄, στ΄ 7-8).
Ο πιστός άνθρωπος δεν λησμονεί ότι τα αγαθά που απολαμβάνει στη ζωή του είναι δώρο του Θεού. Δεν υπάρχει, κατά την αντίληψη της εποχής εκείνης, τίποτε καλύτερο για τον άνθρωπο, από το να τρώγει, να πίνει και να απολαμβάνει τον κόπο του. «Βλέπω όμως ότι αυτό προέρχεται από το χέρι του Θεού» (Εκκλησιαστής β΄, 24).
Ο κίνδυνος των καταχρήσεων
Ο άνθρωπος διατρέχει τον κίνδυνο παρανοώντας και διαστρέφοντας την αυτάρκειά του, να καταχρασθεί την τροφή και τα προσφερόμενα από τον Θεό και να περιπέσει:
α´. Στη λαιμαργία και στη μέθη, αλλά και στα παρεπόμενα αυτών, που μπορεί να τον οδηγήσουν στην αθλιότητα. Γι’ αυτό ο λόγος του Θεού συμβουλεύει: «Ακουσε υιέ μου και γίνε σοφός και την καρδιά σου οδήγησέ την στον ίσιο δρόμο. Μην είσαι στην παρέα των μέθυσων, κι εκείνων που με κρέατα παραχορταίνουν· γιατί ο μέθυσος και ο λαίμαργος πτωχαίνουν, και ντύνει με κουρέλια τον υπναρά η νωθρότητα» (Παροιμιών κγ΄, 19-21).
Ο απόστολος Παύλος συμβουλεύει τους χριστιανούς: «Μη μεθάτε με κρασί, που οδηγεί στην ασωτία, αλλά να γεμίζετε την ψυχή σας με Πνεύμα Αγιο» (Προς Εφεσίους ε΄, 18).
β´. Στην χλιδή και στην τέρψη των απολαύσεων.
Ο προφήτης Αμώς ελέγχει τους τρυφώντες και αλαζόνες: «Αλλοίμονο… σε σας που ξαπλώνετε αμέριμνα σε ανάκλιντρα στολισμένα με ελεφαντόδοντο, και που τρώτε αρνάκια και καλοθρεμένα μοσχαράκια από τα κοπάδια σας» (Αμώς στ΄, 4).
γ´. Στην αδικία και την εκμετάλλευση του πτωχού. Αυτά με σφοδρότητα ελέγχει και επιτιμά ο Θεός και ο Κύριός μας στον λόγο του και τις παραβολές του.
Ο Θεός είναι η τροφή των παιδιών του, που πρέπει να νιώθουν αυτάρκη.
Ο χριστιανός δεν είναι πλέον «δεδουλωμένος υπό τα στοιχεία του κόσμου». Με την υιοθεσία, Γαλάτας δ´ 3 και εξής, έχει γίνει παιδί του Θεού και του ανήκουν όλα όσα ευρίσκονται μέσα στην οικουμένη κατά τον αποστολικό λόγο: «Γι’ αυτό κανείς να μην καυχάται ότι ανήκει σε ανθρώπους. Ολα είναι δικά σας· και ο Παύλος και ο Απολλώς και ο Πέτρος· σε σας ανήκει όλος ο κόσμος, και η ζωή και ο θάνατος, και το παρόν και το μέλλον. Ολα σε σας ανήκουν· εσείς όμως ανήκετε στον Χριστό, και ο Χριστός είναι γνήσιος Υιός του Θεού» (Προς Κορινθίους γ΄, 21-23).
Επομένως ό,τι και να φάγει ή να πιει ο χριστιανός, καθώς και ό,τι κατέχει και σε ό,τι δρα, πρέπει να γίνεται γι’ αυτόν πηγή ευχαριστίας κατά την αποστολική προτροπή: «Είτε ούν εσθίετε είτε πίνετε είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξαν Θεού ποιείτε» (Προς Κορινθίους Α΄, ι΄, 31).
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, για να δείξει ότι του αρκεί ο Θεός και ότι η τροφή Του είναι το θέλημα του Πατέρα Του, αποκρίθηκε κατά τον πειρασμό που δέχθηκε απ’ τον διάβολο: «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ’ επί παντί ρήματι εκπορευομένω διά στόματος Θεού» (Ματθαίου δ΄, 1-4).
Στην επί του Ορους ομιλία Του συνιστούσε στους μαθητές Του να εμπιστεύονται στον Επουράνιο Πατέρα τους τα θέματα της ζωής τους· «Μη μεριμνάτε τι φάγετε» (Ματθαίου στ΄, 25), «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού» (Ματθαίου στ΄, 33). Γι’ αυτό συνέστησε σε όσους ευεργετήθηκαν να ζητούν κάτι περισσότερο από «την βρώσιν την απολλυμένην» (Ιωάννου στ΄, 27 και Προς Ρωμαίους ιδ΄, 17), δηλαδή την υλική τροφή, που είναι προσωρινή και χάνεται‧ και πρότεινε ο Ιδιος την σάρκα Του, ως αληθινή τροφή, και το αίμα Του ως αληθινό ποτό. «Η σαρξ μου αληθώς εστι βρώσις, και το αίμα μου αληθώς εστι πόσις» (Ιωάννου στ΄, 55).
Η Θεία Ευχαριστία, στην οποία ο άρτος και ο οίνος της γης γίνεται το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, κάνει τον άνθρωπο που έχει γίνει παιδί του Θεού, ικανόν να τρέφεται και να είναι αυτάρκης. Ετσι σε κάθε δύσκολη περίστασή του ενισχύεται από τον Κύριόν μας Ιησού Χριστό, από τα λόγια Του, από την θυσία Του, από την ζωή Του.
