Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος & Υμηττού κ.Δανιήλ
Κατά την περίοδο της Αγίας Τεσσαρακοστής ο πιστός πορεύεται. Διαβαίνει και μεταβαίνει από την κατάσταση της κατά σάρκα ζωής στην κατάσταση της κατά πνεύμα ζωής. Η πορεία αυτή είναι ανάβασις. Αναβαίνει προς την άνω Ιερουσαλήμ. Πορεύεται προς τη Βασιλεία του Πατρός. Στην ανάβασή του αυτή έχει πρότυπό του τον ιστορικό Ισραηλιτικό λαό. Όπως ο ιστορικός Ισραήλ έφυγε από τη χώρα της Αιγύπτου στην οποία ήταν δούλος και επορεύθη διά της ερήμου στη χώρα της επαγγελίας, της ελευθερίας και της υιοθεσίας, έτσι και ο πιστός κινείται. Φεύγει από την ζωή της δουλείας στα πάθη και ζητεί την πνευματική του ελευθερία διά της υπακοής του στο θέλημα του Επουρανίου Πατέρα. Ως πνευματική ελευθερία εννοείται αυτή η κατάσταση που περιγράφεται από τον Απόστολο Παύλο: «Πάντα μοι έξεστι, αλλ’ ου πάντα συμφέρει• Πάντα μοι έξεστι αλλ’ ουκ εγώ εξουσιασθήσομαι υπό τινος» (Α΄ Κορ. ς΄ 12).
Στο διδακτικό όγδοο κεφάλαιο της προς Ρωμαίους επιστολής ο Απόστολος διαπιστώνει: «Όσοι ευρίσκονται κάτω από την κυριαρχία της σαρκός, δηλαδή της αμαρτίας φρονούν (σκέπτονται, επιθυμούν, πράττουν) όσα τους επιβάλλουν οι αμαρτίες. Αντίθετα όσοι ζουν κατά πνεύμα, δηλαδή όπως θέλει ο Θεός, αυτοί φρονούν (σκέπτονται, θέλουν και πράττουν) όσα θέλει το Άγιον Πνεύμα δηλαδή ο Θεός» (στ. 5). Ιδού λοιπόν ο αγών να ανέβουμε από την κατάσταση της «κατά σάρκα» ζωής στην κατάσταση της «κατά πνεύμα» ζωής. Όλα τα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής σ’ αυτό συντελούν, συνεργούσης ασφαλώς και βεβαίως της θείας Χάριτος, Αυτού του Κυρίου και Θεού μας.
Mε ποιο τρόπο θα αγωνισθούμε;
Α) Προθύμως
Ο πνευματικός αγώνας, η εκκλησιαστική άσκηση, τα πνευματικά γυμνάσματα, η προσπάθειά μας απαιτεί να γίνεται προθύμως. Με προθυμία, με σφοδρή και δυνατή επιθυμία, με όλη τη δύναμη της θελήσεως, με χαρά.
Αυτά σημαίνουν:
Ότι αυτό που γίνεται με βία και καταναγκασμό από άλλους, από φόβο και απειλή δεν ωφελεί, αλλά μάλλον βλάπτει.
Ότι προσευχόμεθα, γιατί το επιθυμούμε.
Ότι νηστεύουμε, επειδή το θέλουμε.
Ότι ασκούμεθα στις αρετές, γιατί αναγνωρίζουμε την αξία τους.
Ότι τηρούμε τις εντολές, επειδή συμφωνούμε με αυτές.
Ότι μελετάμε το λόγο του Θεού, επειδή ζητάμε την αλήθεια.
Και πολλά άλλα.
Κι όλα τα πράττουμε ευχαρίστως, χωρίς γογγυσμούς, χωρίς διαμαρτυρίες, χωρίς να πιεζόμαστε, αγωνιζόμεθα με όλη τη δύναμη της θελήσεως και υπάρξεως μας.
Β) Με πρόγραμμα
Η πνευματική ζωή απαιτεί πρόγραμμα και συγκεκριμένες πνευματικές ασκήσεις. Ο Απόστολος Παύλος επισημαίνει στους αγωνιστές του χριστιανικού στίβου: «Eάν κάποιος αγωνίζεται δεν στεφανώνεται, εάν δεν αγωνισθή σύμφωνα με τους νόμους της αθλήσεως» (Β΄ Τιμ. β΄ 5).
Οι κανόνες της πνευματικής ασκήσεως είναι γνωστοί σ’ όσους αγωνίζονται τον ωραίο και καλόν αγώνα.
Γ)Με την καθοδήγηση εμπείρου πνευματικού Πατέρα
Χωρίς τον έμπειρο πνευματικό Πατέρα ο αγώνας για την πνευματική ελευθερία και την ανάσταση είναι αμφίβολος και δυσχερέστατος λόγω των παγίδων του εχθρού και πολλών άλλων αιτιών.
Δ) Πώς αρχίζουμε
Με αυτοέλεγχο. Με αυτοκριτική.
Στρεφόμεθα προς τα έσω της υπάρξεώς μας, της ψυχής μας, και ρίχνουμε μια διερευνητική ματιά στην εσωτερική κατάστασή μας.
Για να το επιτύχουμε χρειαζόμαστε ησυχία και περισυλλογή, συγχρόνως και το φως των εντολών του Θεού και του αγίου θελήματός Του. Στην ησυχία, χωρίς περισπασμούς και θορύβους εξετάζουμε τη ζωή μας με κριτήριο το νόμο του Θεού.
Ερωτάμε τον εαυτό μας. Τί ζητεί από εμέ ο Θεός Πατέρας μου; Ζω όπως θέλει ο Θεός Πατέρας μου; Από τις απαντήσεις, θα καταλάβουμε σε ποια πνευματική κατάσταση ευρισκόμεθα.
Ε) Μελέτη του λόγου του Θεού και προσευχή
Στην συνέχεια χρειαζόμαστε μελέτη του λόγου του Θεού για να καθοδηγηθούμε σωστά και προσευχή για να ενισχυθούμε από τη Θεία Χάρη.
Μελέτησε την Αγία Γραφή. Περιέχει: α) την ιστορία της σωτηρίας, β) τις θαυμαστές ενέργειες του Θεού Πατέρα μας για τη σωτηρία μας, γ) το άγιο και λυτρωτικό θέλημά Του, δ) παραδείγματα ζωής, άλλα προς αποφυγήν και άλλα προς μίμηση, ε) το μυστήριο της θείας αποκαλύψεως.
Μελέτησε βιβλία που θα σε βοηθήσουν να ανέβης ψηλότερα από την χαμοζωή του κόσμου τούτου.
ΣΤ) Τα πνευματικά αγωνίσματα
Αγωνιζόμαστε:
α) να εφαρμόσουμε τις εντολές του Θεού•
β) να κατορθώσουμε τις αρετές•
γ) να αποφύγουμε κάθε κακία, πονηρία και γενικώς την πολυειδή αμαρτία•
δ) να νεκρώσουμε τα πάθη της αμαρτίας•
ε) να πράξουμε το θέλημα του Επουρανίου Πατέρα•
ς) να καθαρίσουμε την ψυχή μας από τις βρωμιές της αμαρτίας•
ζ) να θεραπεύσουμε τις πληγές της ψυχής μας από τον πόλεμο της αμαρτίας.
Ζ) Ο Θεός Πατέρας
Ο Θεός Πατέρας χαίρεται, όταν μας βλέπει να αγωνιζόμεθα και δεν μας αφήνει μόνους.
Μας ενισχύει με το Άγιο Πνεύμα που κατοικεί μέσα μας.
Για να έχουμε όμως Άγιο Πνεύμα πρέπει να Το λάβουμε. Λαμβάνουμε το Άγιο Πνεύμα με την συμμετοχή στα Μυστήρια της Εκκλησίας, στη λατρεία του Θεού και στον λοιπό πνευματικό αγώνα. Με τον πνευματικό αγώνα δείχνουμε στον Επουράνιο Θεό και Πατέρα την ισχυρή θέλησή μας να ελευθερωθούμε από την αμαρτία και το θάνατο και Εκείνος μας στεφανώνει και μας χαριτώνει με την πλούσια Χάρη του.
Η) Η Εκκλησία
Η Εκκλησία δημιουργεί το κατάλληλο πνευματικό κλίμα που θα διευκολύνει τον πνευματικό αγώνα των πιστών με τη νηστεία, τις ιερές Ακολουθίες, τα εποικοδομητικά αγιογραφικά αναγνώσματα και την κατάλληλη διδασκαλία.
Θ) Ο Κύριος
Ο πιστός που καλείται να αγωνισθεί έχει ενώπιόν του, προ οφθαλμών του, την εσχατολογική προοπτική της Εκκλησίας, την ερχομένη ένδοξη βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Ενισχύεται από τον λόγο του Απ. Παύλου:
α) ότι ο Κύριός μας δείχνει συμπάθεια στους αγωνιζομένους πιστούς «οὐ γάρ ἔχομεν ἀρχιερέα μή δυνάμενον συμπαθῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πεπειρασμένον δέ κατά πάντα καθ’ ὁμοιότητα χωρίς ἁμαρτίας. Προσερχώμεθα οὖν μετά παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος, ἵνα λάβωμεν ἔλεον καί χάριν εὕρωμεν εἰς εὔκαιρον βοήθειαν» (Ἑβρ. δ΄ 15-16).
β) ότι ο Κύριος μπορεί να βοηθήσει τον πιστό να αντιμετωπίσει τους πειρασμούς της αμαρτίας «ὅθεν ὤφειλε κατά πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, ἵνα ἐλεήμων γένηται καί πιστός ἀρχιερεύς τά πρός τόν Θεόν, εἰς τό ἱλάσκεσθαι τάς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ. Ἐν ὧ γάρ πέπονθεν αὐτός πειρασθείς, δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι» (Ἑβρ. β΄ 17-18).
γ) ότι έχομε γύρω μας πλήθος μαρτύρων, οσίων και αγίων που διεξήγαγον νικηφόρως αυτόν τον αγώνα και εστεφανώθησαν• «Τοιγαροῦν καί ἡμεῖς, τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καί τήν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν τόν προκείμενον ἡμῖν ἀγώνα, ἀφορῶντες εἰς τόν τῆς πίστεως ἀρχηγόν καί τελειωτήν Ἰησοῦν» (Ἑβρ. ιβ΄ 1-2).
δ) Ο πιστός ενισχύεται από τον Κύριο που τον καλεί και τον διαβεβαιώνει:
1) ότι θα τον στεφανώσει και θα τον δοξάσει «γίνου πιστός ἄχρι θανάτου καί δώσω σοι τόν στέφανον τῆς ζωῆς» (Ἀποκ. β΄ 10)
2) ότι θα του επιτρέψει να καθίσει στον θεϊκό θρόνο για να συμβασιλεύσει μετά Πατρός και Υιού και Αγίου Πνεύματος, εις τους αιώνας• «Ὁ νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ’ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου, ὡς κἀγώ ἐνίκησα καί ἐκάθισα μετά τοῦ Πατρός μου ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ» (Ἀποκ. γ΄ 21).
