Επιστολή προς τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρη έστειλε ο Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων σχετικά με δήλωση του πρώτου για τη χρήση του όρου “ολοκαύτωμα” μόνο σχετικά με την φρικτή θηριωδία των ναζί κατά των Εβραίων. Ο Μητροπολίτης θυμίζει την ιστορία της Νάουσας και την σφαγή των κατοίκων της από τους Οθωμανούς, ένα όπως γράφει ολοκαύτωμα που προηγήθηκε, για να τονίσει πως “η κτηνωδία δεν προσμετράται βάσει αριθμών”.
Το πλήρες κείμενο της επιστολής του κ. Παντελεήμονα έχει ως εξής:
Πρὸς
Τὸν Ἀξιότιμον Δήμαρχον Θεσσαλονίκης
κ. Ἰωάννην Μπουτάρην,
Διὰ τοῦ παρόντος ἐπιθυμῶ νὰ σᾶς μεταφέρω τὴν προσωπική μου δυσαρέσκεια καὶ λύπη γιὰ τὶς πρόσφατες δηλώσεις σας περὶ τῆς ἀποκλειστικότητος χρήσεως τοῦ ὅρου «ὁλοκαύτωμα» γιὰ τὴν περίπτωση τῶν ἑβραίων κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ναζιστικῶν θηριωδιῶν ἐπὶ δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, διὰ τῶν ὁποίων ἀπαξιώνεται ἡ θυσία χιλιάδων ὁμοεθνῶν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως, ἐν προκειμένῳ ἡ ἔννοια τοῦ ὁλοκαυτώματος τῆς Νάουσας κατὰ τὸ 1822.
Σαφέστατα ὁ ἀπαγχονισμός, ὁ σφαγιασμὸς καὶ τὸ μαρτύριο τῶν δύο χιλιάδων Ναουσαίων ἀμάχων, ἀνδρῶν, γυναικῶν καὶ παίδων, δὲν συγκρίνεται ποσοτικῶς μὲ τὴν ἐξόντωση τῶν ἑβραίων. Ἡ κτηνωδία ὅμως, κ. Δήμαρχε, δὲν προσμετρᾶται βάσει ἀριθμῶν. Τὸ ὁλοκαύτωμα τῆς Νάουσας, ποὺ προηγήθηκε αὐτὸ τῶν ἑβραίων καὶ χαρακτηρίστηκε ὡς τέτοιο, χωρὶς κανεὶς νὰ τὸ ἀμφισβητήσῃ, δὲν ἀποτελεῖ ἕνα μικρὸ ὁλοκαύτωμα σὲ σχέση μὲ ἐκεῖνο τοῦ δευτέρου παγκοσμίου πολέμου· μᾶλλον κάτι ἄλλο συμβαίνει· τὸ πρόσφατο εἶναι μεγαλύτερο ἀπὸ τὸ προηγηθέν, χωρὶς νὰ μειώνεται ἡ ἀξία τοῦ προηγηθέντος. Καὶ αὐτὸ τὸ σημειώνω, γιὰ νὰ σᾶς δείξω ὅτι, ἂν αὔριο μεθαύριο, Θεὸς φυλάξοι, συμβῇ ἕνα παρόμοιο ὁλοκαύτωμα μιᾶς ἄλλης λ. χ. ἐθνικῆς ἢ φυλετικῆς ἢ θρησκευτικῆς ὁμάδος μὲ πολλαπλάσια ἑκατομμύρια θύματα, ποιός θὰ εἶχε τὸ δικαίωμα νὰ ἀμφισβητήσῃ τὸ ὁλοκαύτωμα τῶν ἕξι ἑκατομμυρίων καὶ νὰ τὸ θέσῃ σὲ δεύτερη μοῖρα; Ποιός θὰ εἶχε τὸ δικαίωμα νὰ πῇ ὅτι ἕνα μόνο ὁλοκαύτωμα ὑπάρχει καὶ ὅτι αὐτὸ τῶν ἑβραίων δὲν εἶναι ὁλοκαύτωμα; Αὐτὸ ὅμως τὸ κάνατε ἐσεῖς πρόσφατα. Ἀμφισβητήσατε τὴν ἀξία τοῦ μικροῦ μπροστὰ στὸ μέγεθος τοῦ μεγάλου, ὅμως δὲν ἀναλογιστήκατε ὅτι τὰ μεγάλα ἐγκλήματα χαρακτηρίζονται ὡς τέτοια ὄχι ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ τῶν θυμάτων, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν κακουργία, σκληρότητα, τὴν βαναυσότητα τῆς ἐγκληματικῆς πράξεως.
Τί ἄλλο θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηριστῇ ἡ ὁλοσχερὴς καταστροφὴ τῆς Ἡρωϊκῆς, ὅπως ἀποκαλεῖται καὶ ἐπισήμως ἀπὸ τὸ 1955 βάσει βασιλικοῦ διατάγματος, Νάουσας, ἂν ὄχι ὁλοκαύτωμα; Γνωστὸς γιὰ τὴν ἀγριότητά του ὁ Λουμποὺτ Πασᾶς ἔδωσε ἐντολὴ νὰ μὴν μείνῃ στὴν πόλη ζωντανὸς οὔτε πετεινός!
Ἐπὶ ἑκατοντάδες χρόνια οἱ Ἕλληνες ζοῦσαν φυλακισμένοι στὴν ἴδια τους τὴν πατρίδα, σὰν νὰ ζοῦσαν σὲ ἕνα μεγάλο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Πόσοι ἀνδραποδισμοί, πόσες ἀγχόνες, πόσοι βιασμοί, πόσες καρατομήσεις, πόσα μαρτύρια ἐπὶ τουρκοκρατίας, ἐπὶ τοῦ ὁλοκαυτώματος τῆς Νάουσας ἐν προκειμένῳ θὰ ἦταν ἀρκετὰ νὰ σᾶς πείσουν γιὰ κάτι ποὺ ἔμεινε στὴ συνείδηση τοῦ λαοῦ ὡς ὁλοκαύτωμα;
Ἴσως. κύριε Δήμαρχε, στὸ πλαίσιο τοῦ ἐνδιαφέροντός σας ὡς Δήμαρχος Θεσσαλονίκης νὰ προσπαθῆτε νὰ προσελκύσετε περιηγητὲς ἀπὸ τὴν Τουρκία καὶ τὰ Βαλκάνια, ἀμβλύνετε ὅμως τὴν ἱστορία καὶ τὴν ὀξύτητα τῶν ἱστορικῶν γεγονότων. Αὐτὸ μπορεῖ νὰ φαίνεται καλὸ ἐν μέρει, ὡς πρὸς τὴν πορεία μας σὲ ἕνα κόσμο εἰρηνικό, μὲ τὴν ἀποδοχὴ τῆς μοναδικότητος καὶ ἀξίας τοῦ κάθε ἀνθρώπινου προσώπου, μὲ τὴν ἐλεύθερη διακίνηση ἀνθρώπων καὶ ἰδεῶν καὶ τὴν ἀλληλογνωριμία τῶν λαῶν διὰ τοῦ πολιτισμοῦ. Ὅμως ἡ Ἱστορία γράφτηκε καὶ δὲν διαγράφεται· δὲν διαγράφεται οὔτε τὸ αἷμα τῶν Ναουσαίων μαρτύρων, οὔτε τὸ αἷμα τῶν ἑβραίων μαρτύρων, οὔτε βεβαίως τῶν ποντίων μαρτύρων, τὴν Γενοκτονία τῶν ὁποίων ἀμφισβήτησε προσφάτως ὁ νῦν Ὑπουργὸς Παιδείας.
Ἂς μὴν ἀνακινοῦμε, κύριε Δήμαρχε, ζητήματα ποὺ ἡ ἴδια ἡ ἱστορία καὶ ἡ συνείδηση τῶν συμπολιτῶν μας ἔχει ἤδη τακτοποιήσει, διότι κι ἐσᾶς σᾶς κρίνει σήμερα αὐτὴ ἡ συνείδηση.
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Παντελεήμων
