Στον Πάνο Ευαγγέλου
«Εκείνο που ζητάμε από τους νέους πολιτικούς είναι να απορρίψουν λαθεμένες πρακτικές και επιλογές του παρελθόντος και να συνεργαστούν για το κοινό καλό και την έξοδο της χώρας μας από τη δοκιμασία που διέρχεται τα τελευταία χρόνια!». Τη θέση αυτή διατυπώνει σε συνέντευξή του στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο Μητροπολίτης Σύρου, κ. Δωρόθεος. Ο ίδιος επισημαίνει ακόμη την ανάγκη στήριξης των απόρων, ενώ ζητά τον σεβασμό για θέματα που έχουν σχέση με την Ορθοδοξία και την Εκκλησία.
Είστε ένας εκ των ιεραρχών που οι δράσεις τους -σε κοινωνικό επίπεδο- αναδεικνύουν την Εκκλησία σε στήριγμα για τους απόρους. Πώς θα χαρακτηρίζατε την κατάσταση σήμερα στη μητρόπολή σας και πώς σκέφτεστε να συνεχίσετε να συμβάλλετε στην ανακούφιση όσων έχουν ανάγκη, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης;
Οι ευλογημένοι κάτοικοι των νησιών μας έχουν αναπτύξει πολλές δραστηριότητες. Μερικοί νησιώτες, πιο προνοητικοί ίσως από άλλους, έδωσαν προτεραιότητα στην τουριστική ανάπτυξη, γεγονός που αποδείχθηκε ωφέλιμο και χρήσιμο για τον τόπο τους. Σε άλλα νησιά δόθηκε έμφαση σε άλλους πνεύμονες οικονομικής ανάπτυξης, που όμως σιγά-σιγά έχουν υποστεί τις συνέπειες της παρούσης οικονομικής συγκυρίας, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα.
Αναφέρομαι ιδιαίτερα στο πολυπληθέστερο νησί, τη Σύρο, που στήριξε και στηρίζει πολλές ελπίδες στα Ναυπηγεία του Νεωρίου. Ελπίδες που δυστυχώς αρχίζουν να ξεθωριάζουν, παρ’ όλες τις πολλές και επίπονες προσπάθειες των ιδιοκτητών τους να διατηρήσουν την ικμάδα της επιχείρησης και να απασχολούν όσο προσωπικό θα ήθελαν σε μόνιμη βάση ή κατά διαστήματα. Αυτό, όμως, δεν επιτυγχάνεται, παρά και τις πανθομολογούμενες επαγγελματικές ικανότητες και δεξιότητες των εργαζομένων σε αυτό, αφού πλέον είναι εμφανείς οι επιπτώσεις της κρίσης στον κύκλο εργασιών των ναυπηγείων.
Στα μικρότερα νησιά, όπου ακόμα διατηρούνται οι γεωργικές και ποιμενικές δραστηριότητες, η κατάσταση είναι σχετικά καλύτερη. Γεγονός, πάντως, είναι ότι οι συνέπειες της οικονομικής δυσπραγίας μάς έχουν πλήξει όλους!
Βέβαια, ο πρώτιστος ρόλος της Εκκλησίας επί Γης δεν είναι «το διακονείν τραπέζας». Αποστολή της Εκκλησίας είναι η διακονία της πνευματικής τράπεζας, η πρόταξη μιας άλλης κλίμακος αξιών, η πρόταση ενός άλλου τρόπου ζωής, η πρόκληση για θέωση, η πρόσκληση για συμμετοχή στη Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου, η προσφορά κυρίως του άρτου της ζωής…
Παρά ταύτα, από τους αποστολικούς ήδη χρόνους η Εκκλησία, στοιχούσα στην εντολή του Κυρίου, έντυσε και ντύνει γυμνούς. Έδωσε και δίνει τροφή σε πεινασμένους. Επισκέφθηκε και επισκέπτεται και ελευθερώνει φυλακισμένους. Φρόντισε και φροντίζει αρρώστους, πενομένους, εμπερίστατους. Ενίσχυσε και νέους στο ξεκίνημα της ζωής τους. Περιέθαλψε και περιθάλπει γέροντες στη δύση της ζωής τους.
Η Ιερά μας Μητρόπολη, στο πλαίσιο της ποιμαντικής της δράσεως (στην οποία εντάσσονται το Γηροκομείο των Ταλάντων Σύρου, ο Παιδικός Σταθμός και το Νηπιαγωγείο στην Ι.Μ. Αγίας Βαρβάρας Σύρου, τα Κατασκηνωτικά Κέντρα στις Ι.Μ. Αγίας Βαρβάρας Σύρου και Τρομαρχίων Άνδρου, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός, που στέλνει το μήνυμα της Εκκλησίας σε όλα τα νησιά, η κατηχητική δραστηριότητα στα παιδιά και τους νέους, οι αντιαιρετικές εκδόσεις, το Σχολείο Οικογένειας, ο ξενώνας δωρεάν φιλοξενίας συνοδών νοσηλευομένων, το Εκκλησιαστικό Βιβλιοπωλείο, η Φοιτητική Εστία στην Αθήνα και πολλές άλλες επί μέρους δράσεις), έχει αναλάβει τον τελευταίο καιρό, περισσότερο από άλλοτε -και στο μέτρο, βέβαια, των δυνατοτήτων της- μια μεγάλη προσπάθεια ανακούφισης των πλέον αδύναμων και εμπερίστατων ανθρώπων. Και στα 12 νησιά της κατά μήνα, αλλά και εκτάκτως παρέχονται πακέτα με τρόφιμα και άλλα χρειώδη σε 400 οικογένειες, στο πλαίσιο του προγράμματος «Είμαστε μια οικογένεια», που υλοποιήσαμε τον Νοέμβριο του 2011.
Για την ενίσχυση της προσπάθειας αυτής, προστρέχουμε στις πόρτες πλοιοκτητών και επιχειρηματιών, που βρίσκουμε πάντα ανοιχτές, τους οποίους και ευχαριστώ. Αν και νομίζω ότι μεγαλύτερη ευχαριστία είναι η ανακούφιση και η ελπίδα που βλέπουμε να ανθούν στα πρόσωπα των «σταυρωμένων» από την ανεργία, την ένδεια και την απελπισία συνανθρώπων μας.
Από τους αποστολικούς ήδη χρόνους η Εκκλησία, στοιχούσα στην εντολή του Κυρίου, έντυσε και ντύνει γυμνούς. Έδωσε και δίνει τροφή σε πεινασμένους. Επισκέφθηκε και επισκέπτεται και ελευθερώνει φυλακισμένους
Τελευταία πολύς λόγος γίνεται για αλλαγές στη διδασκαλία και το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών;
Θα συμφωνήσουμε ότι το μάθημα των Θρησκευτικών, έτσι όπως διδάσκεται στα σχολεία, ενίοτε χωρίς τον ουσιαστικό χαρακτήρα της κατηχήσεως, δεν έκανε κανένα νέο καλύτερο ή πιστότερο Ορθόδοξο Χριστιανό… Άλλωστε, η κατήχηση είναι έργο της Εκκλησίας.
Οι παραπάνω παραδοχές, όμως, δεν αναιρούν την αναγκαιότητα και τη σημασία του μαθήματος των Θρησκευτικών στα σχολεία.
Η Εκκλησία, αληθινή κιβωτός της εθνικής μας αυτογνωσίας, περικλείει στο πνευματικό της αρτοφόριο όλα τα στοιχεία της εθνικής μας ιδιοπροσωπίας, που πρέπει να μεταλάβουν οι νέοι μας μέσα στις σχολικές αίθουσες, οι οποίες χρειάζεται να μην είναι μόνο διανεμητήρια γνώσεων, αλλά και εργαστήρια διάπλασης ψυχών. Κάτι, άλλωστε, που αποτελεί και συνταγματική επιταγή, αφού κατά το άρθρο 16 του Συντάγματος «H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».
Ίσως το μάθημα των Θρησκευτικών σε νέες, υγιείς βάσεις, δομημένο και από δασκάλους-ιεραποστόλους, διακονημένο, να αποτελεί τη λυδία λίθο, το εφαλτήριο για μια νέα εθνική παλιγγενεσία, όχι μόνο πολιτική, αλλά και, κυρίως, ηθική και πνευματική!
Για αυτό και θα πρέπει να ζητούμε περισσότερα Θρησκευτικά στα σχολεία μας… Γιατί περισσότερα Θρησκευτικά σημαίνει περισσότερη ανθρωπιά, περισσότερη αλληλεγγύη, περισσότερη αγάπη, ειρήνη και δικαιοσύνη – που, κακά τα ψέματα, δεν μπορούν να διδάξουν ούτε τα Μαθηματικά, ούτε η Φυσική, ούτε η Πληροφορική.
Αναμένονται, πάντως, εξελίξεις επί του θέματος και περιμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε προς τα πού θα κινηθούν.
Πώς σχολιάζετε το σύμφωνο συμβίωσης;
Εν πρώτοις, το σύμφωνο συμβίωσης δεν είναι γάμος με το περιεχόμενο που δίνουν στον όρο η Εκκλησία και τα λεξικά. Εκτός αν αλλάξουμε το νόημα των λέξεων, όπως κατά τον Θουκυδίδη γίνεται πάντα σε εποχές παρακμής! Όσον αφορά την Εκκλησία, οι απόψεις της είναι γνωστές και αδιαπραγμάτευτες… Να προσθέσω μόνο ότι, ειδικά στη σημερινή εποχή, ο λόγος της Εκκλησίας, εκτός από αγαπητικός, ενισχυτικός και παραμυθητικός, πρέπει να είναι και παραινετικός και υπομνηματίζων την αλήθεια!
Με όλα συμβαίνουν με τους πρόσφυγες και τους οικονομικούς μετανάστες, εκτιμάτε ότι είναι η κατάλληλη περίοδος για την ίδρυση και την ανέγερση ενός τζαμιού στην Αθήνα;
Η Χριστιανική Εκκλησία υπήρξε η πρώτη στον κόσμο που με γραπτά κείμενα καταδίκασε κάθε μορφή ρατσισμού και δίδαξε τους ανθρώπους να ζουν ελεύθερα και ισότιμα με αγάπη.
Στην Ελλάδα, χώρα με μακρά δημοκρατική και Ορθόδοξη παράδοση, δεν είχαμε ποτέ επιβίωση του ρατσισμού. Αντίθετα, ο λαός μας σε δύσκολες ώρες έδειξε παραδειγματική αλληλεγγύη προς αλλοφύλους και αλλόπιστους Έλληνες πολίτες, χωρίς διάκριση χρώματος, ιδεολογίας, φυλής ή θρησκείας. Και είναι προς τιμήν του λαού μας ότι έχει από αιώνων διδαχθεί το ελληνορθόδοξο ιδεώδες, που τιμά τον άνθρωπο οποιοσδήποτε και αν είναι και ξεχύνει τα μύρα της ψυχής του σε εκδηλώσεις αγάπης προς όλους αδιακρίτως. Κορυφαία εκδήλωση αποτελεί η στάση του στο φλέγον προσφυγικό ζήτημα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και οι άλλοι δεν θα πρέπει να σέβονται και να τιμούν τα ήθη και τις παραδόσεις του τόπου μας.
Η τελική απόφαση, βέβαια, για την ανέγερση τζαμιού εναπόκειται στην Πολιτεία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αφαιρείται το δικαίωμα από την Εκκλησία να διατυπώνει τις επιφυλάξεις της για το θέμα αυτό, κινούμενη όχι από φανατισμό και μισαλλοδοξία, αλλά από το αυτονόητο ποιμαντικό και εθνικό καθήκον της.
Είναι προς τιμήν του λαού μας ότι έχει από αιώνων διδαχθεί το ελληνορθόδοξο ιδεώδες, που τιμά τον άνθρωπο οποιοσδήποτε και αν είναι και ξεχύνει τα μύρα της ψυχής του σε εκδηλώσεις αγάπης προς όλους αδιακρίτως
Στην περιοχή σας συνυπάρχετε με τους καθολικούς. Πόσο εύκολη είναι στις μέρες μας η συνύπαρξη με άλλες θρησκείες και δόγματα;
Ο Κύριος μας ελέησε να είμαστε επίσκοποι σε μια επαρχία όπου από αιώνες συγκατοικούν Ορθόδοξοι και Ρωμαιοκαθολικοί. Ζουν, εργάζονται και μοχθούν μαζί, αγωνίζονται τον ίδιο αγώνα της καθημερινότητας, αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες και δημιουργούν με μικτούς γάμους οικογένειες.
Από την ευλογημένη μέρα της εγκαταστάσεώς μας μέχρι σήμερα ουδέποτε απομακρυνθήκαμε από την πίστη και τις παραδόσεις της Αγίας Ορθοδοξίας, αλλά και από τον στόχο που θέσαμε, να διατηρήσουμε δηλαδή τις καλές σχέσεις, τη δημιουργική συνεργασία και την ομαλή συμβίωση των δύο συνοίκων θρησκευτικών κοινοτήτων στην επαρχία μας, με οποιοδήποτε προσωπικό κόστος, από εκείνους οι οποίοι εκ του μακρόθεν και του ασφαλούς, χωρίς γνώση των καταστάσεων, κρίνουν και επικρίνουν.
Σε αγαστή συνεργασία και με πνεύμα αγάπης, αλληλοκατανοήσεως και φιλαδελφίας με τους δύο επισκόπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη Σύρο και την Τήνο αγωνιζόμαστε να διατηρήσουμε την ειρήνη και την ομόνοια μεταξύ των Χριστιανών μας και όπου υπάρχουν δυσκολίες, γιατί υπάρχουν και τέτοιες, τις ξεπερνούμε με προσωπικό διάλογο και ειλικρινή αγάπη.
Ποιμαίνουμε, άλλωστε, μια επαρχία επίσκοπος της οποίας θεμελίωσε τα νεότερα χρόνια την πρώτη επαφή με ετεροδόξους. Αναφερόμαστε στον μακαριστό προκάτοχό μας Αλέξανδρο Λυκούργο, ο οποίος στα τέλη του 19ου αιώνα, μεταβαίνοντας στην Αγγλία για να θεμελιώσει στο Λίβερπουλ τον Ελληνορθόδοξο Ναό του Αγίου Νικολάου, άρχισε τον πρώτο διάλογο με τους αγγλικανούς.
Πριν από λίγες μέρες εξελέγη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης. Τι θα μπορούσε να περιμένει η Εκκλησία από τους νέους πολιτικούς ή τι θα ήθελε από αυτούς;
Οι πολιτικοί είναι σαρξ εκ της σαρκός του λαού. Πιστεύουμε ότι όλοι έχουν στόχο και όραμα την πρόοδό του και την ευημερία της πατρίδας μας, έστω και αν επιλέγουν, ενίοτε, διαφορετικούς δρόμους για να φτάσουν στο ποθούμενο. Εκείνο που ζητάμε από τους νέους πολιτικούς είναι να απορρίψουν λαθεμένες πρακτικές και επιλογές του παρελθόντος και να συνεργαστούν για το κοινό καλό και την έξοδο της χώρας μας από τη δοκιμασία από την οποία τα τελευταία χρόνια διέρχεται!
Αν συναντούσατε τον πρωθυπουργό της χώρας, τι θα του ζητούσατε;
Νομίζω ότι σήμερα δεν υπάρχει το τι θέλω εγώ, αλλά το τι θέλουμε εμείς! Έτσι, θεωρώ ότι η προηγούμενη απάντησή μου σας καλύπτει. Πάντως, ο πρωθυπουργός, ως συνομιλητής με τους ομολόγους του στο εξωτερικό, έχει το μεγαλύτερο βάρος ευθύνης.
Κατά το παρελθόν το Ίδρυμα της Παναγίας είχε προσφέρει την περιουσία του υπέρ του έθνους. Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο για τη χώρα, θα μπορούσε η Εκκλησία να κάνει κάτι ανάλογο;
Πράγματι, το Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου, ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου το οποίο υπάγεται στο κράτος και τελεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας, κατά την περίοδο του Εθνικού Αγώνα του 1940, με ιστορική απόφαση της τότε Διοικούσης αυτό Επιτροπής, προσέφερε την περιουσία του υπέρ του έθνους. Σε όλη την πορεία του, από το 1823 μέχρι σήμερα, δεν παύει να προσφέρει απλόχερα σε εθνικούς, κοινωνικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς – ιδιαίτερα στον τομέα της Παιδείας.
Ήδη η Εκκλησία, με όσα σας προανέφερα στην πρώτη σας ερώτηση, κάνει κάτι ανάλογο, αν όχι περισσότερο. Αρκεί να σκεφθείτε και να υπολογίσετε το φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο που επιτελείται στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και σε κάθε Ιερά Μητρόπολη της Ελληνικής Επικράτειας, χωρίς το οποίο ο λαός μας θα είχε περιέλθει σε απελπιστική κατάσταση.
Και τούτο παρά τη μείωση των εσόδων της και παρά τη φορολογία που της έχει επιβληθεί, την οποία, όπως όλοι, καταβάλλει.
Το να «προσφέρει» η Εκκλησία την όποια περιουσία της έχει απομείνει, ύστερα από τις αλλεπάλληλες απαλλοτριώσεις και παραχωρήσεις του παρελθόντος, προς το κράτος, αποτελεί ένα ιδεολόγημα χωρίς αντίκρισμα, καθώς αφ’ ενός μεν με τη φορολόγησή της, τον ΕΝΦΙΑ, κ.λπ. συνεισφέρει στο κράτος ποσά που δεν θα εισέπραττε διαφορετικά, αφ’ ετέρου δε, όπως προκύπτει και σήμερα από την αποτύπωση της περιουσίας που της έχει απομείνει, δεν θα λύσει το πρόβλημα, απλώς θα ικανοποιήσει επιφανειακά ορισμένες εμμονές!
