Ο Πανορμίτης και το θαύμα με τα γράμματα
Πολιούχος της Σύμης, προστάτης της Δωδεκανήσου και παραστάτης των ναυτικών και των σφουγγαράδων, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ ο Πανορμίτης, τιμάται από τους Συμιακούς, αλλά και τους Δωδεκανησίους σε όλη την οικουμένη. Η μονή, που βρίσκεται στον κόλπο του Πανόρμου της Σύμης, από όπου έχει λάβει την προσωνύμια της, έχει καταστεί πανελλήνιο προσκύνημα. Χτισμένη μέσα σε αρκετό πράσινο, πάνω στη θάλασσα, υπάρχει τουλάχιστον από τον 15ο αιώνα και ξεχωρίζει, εκτός των άλλων, και για το πανέμορφο καμπαναριό, ρυθμού μπαρόκ-ροκοκό (έξι χρόνια κράτησε η κατασκευή και ανέγερσή του, 1905-1911), το οποίο φιλοτεχνήθηκε το 1724, από τον τεχνίτη Ιωάννη τον Πελοποννήσιο. Η μονή εορτάζει στις 8 Νοεμβρίου και της Πεντηκοστής, με κοσμοσυρροή πιστών να κατευθύνεται εκεί για να προσκυνήσει.
Τεράστιο πλήθος από αφιερώματα μπροστά από το εικόνισμα του Αρχαγγέλου, από τα οποία, κατά καιρούς, ορισμένα τοποθετούνται στο μουσείο, όπου φυλάσσεται μεγάλος αριθμός ομοιωμάτων καραβιών, ξύλινων, αλλά και ασημένιων, μικρών κουτιών και μπουκαλιών, που έφερε εκεί η θάλασσα από πολύ μακριά. Υπάρχει παράδοση, ιδίως στους ναυτικούς, να βάζουν μέσα σε μπουκάλια χρήματα και ονόματα για να διαβαστούν κατά τις Ακολουθίες και να τα ρίχνουν στη θάλασσα, τα κύματα της οποίας τα οδηγούν με θαυματουργικό τρόπο στον Πανορμίτη ή σε κάποιο μέρος που έχει κάποια σχέση με τον Αρχάγγελο.
Ένα τέτοιο θαύμα, όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Ιωάννης Χατζηφώτης, είχε διηγηθεί ο αγιορείτης μοναχός Νικόδημος Μπιλάλης, θεολόγος, φιλόλογος και συγγραφέας. Είχε συμβεί την εποχή που ήταν στη Μονή Κουτλουμουσίου. Ο ιερομόναχος Νικόλαος Γρηγοριάτης έριξε στον αρσανά της Μονής Γρηγορίου ένα μπουκάλι με το τάμα του για να δει αν θα έφτανε στον Πανορμίτη. Το μπουκάλι περιφερόταν ένα εικοσιτετράωρο στη θάλασσα μπροστά από το μοναστήρι του και μετά χάθηκε. Έπειτα από έξι μήνες η θάλασσα το έβγαλε στον αρσανά της Μονής Κουτλουμουσίου, στην άλλη μεριά του Άθωνα, στην Καλλιάγρα. Το γεγονός δεν θα είχε καμιά σημασία, αν το κύμα δεν το απέθετε εμπρός από τον πύργο της Καλλιάγρας, ακριβώς στο σημείο όπου βρίσκεται το παρεκκλήσιο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Η Μονή Κουτλουμουσίου αμέσως έγραψε και έστειλε το αφιέρωμα στον Πανορμίτη.
Μια γυναίκα θυμήθηκε το όνειρο και το διηγήθηκε στον γιατρό, ο οποίος τη συμβούλεψε να επισκεφθεί το μοναστήρι, γιατί ο Άγγελος την καλούσε. Συμπλήρωσε επίσης ότι θα τη βοηθούσε αποτελεσματικά.
Η κυρία Χ. πήγε το καλοκαίρι στην ιδιαίτερη πατρίδα της και είπε στη μητέρα της την απόφασή της να ταξιδέψει στη Σύμη για να προσκυνήσει τον Αρχάγγελο. Εκείνη, όμως, της αντέτεινε ότι και στην πόλη τους υπήρχε Ταξιάρχης και ότι ήταν το ίδιο να πάει εκεί να προσκυνήσει, για να μην κάνει τόσο μακρινό ταξίδι. Την ίδια νύχτα, όμως, ο Πανορμίτης παρουσιάστηκε στον ύπνο της και της επανέλαβε τη σύσταση: «Σού είπα να έρθεις στο σπίτι μου, στη Σύμη».
Τότε ταξίδεψε στη Σύμη και έφθασε στο Μοναστήρι του Πανορμίτη. Όταν αντίκρισε τη θαυματουργή εικόνα του αναγνώρισε τη χαμογελαστή μορφή που είχε παρουσιαστεί στον ύπνο της. Για πολλή ώρα προσευχήθηκε εκεί, κλαίγοντας και παρακαλώντας να επιστρέψει ο σύζυγός της στο σπίτι και να σωθεί η οικογένειά της. Πρωτόγνωρα γαληνεμένη, επέστρεψε στο σπίτι της.
Ο σύζυγός της αντιλήφθηκε το λάθος του, ζήτησε συγγνώμη και έγινε ο παλιός, καλός άνθρωπος που εκείνη γνώριζε.
