Της Μαρίας Μπραουδάκη
Τα παιδιά μαθαίνουν να… κόβουν με το ψαλίδι, πότε να σηκώνουν το χέρι τους στη σχολική τάξη, πώς να περιγράφουν τα συναισθήματά τους μέσα από λέξεις και ζωγραφιές… Το πρόγραμμα «Δράσεις υπέρ του παιδιού και της οικογένειας ΡΟΜΑ», που υλοποιεί εδώ και ενάμιση χρόνο η Μητρόπολη Ιλίου, έχει αγκαλιαστεί από την κοινότητα των Ρομά και από την τοπική κοινωνία. Φέτος λειτούργησε σε ένα σημείο, στη Φυλή, με αποκλειστικά έξοδα της Μητρόπολης Ιλίου, όμως από τη νέα σχολική χρονιά στα σκαριά είναι δύο σημεία: το ένα μάλλον στο Ζεφύρι και το άλλο στο Μενίδι. Η δράση θα υποστηριχθεί του χρόνου οικονομικά από τον όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων, οι εκπρόσωποι του οποίου αυτοβούλως ζήτησαν να μετέχουν. Αυτή η «σπίθα» που άναψε η Μητρόπολη Ιλίου για την ένταξη των Τσιγγάνων μαθητών στην ελληνική κοινωνία φιλοδοξεί «να ανάψει μια μεγάλη δάδα»…
«Είδαμε 65 οικογένειες Ρομά και δεχθήκαμε ισάριθμες αιτήσεις. Δυστυχώς, μόνο 45 από αυτές μπορέσαμε να ικανοποιήσουμε φέτος. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι 45 παιδιά εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, 45 έμειναν μέχρι και το τέλος. Δεν είχαμε διαρροή», λέει ο εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και επιστημονικός συνεργάτης της Μητρόπολης Ιλίου, κ. Δημήτρης Ανυφαντάκης, θέλοντας να δείξει την απήχηση της δράσης στις οικογένειες Ρομά. Από του χρόνου, στόχος της μητρόπολης είναι τουλάχιστον στο ένα πρόγραμμα να μπορέσει να λειτουργήσει και συμβουλευτική γονέων. Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι πρωτίστως ενταξιακός και δευτερευόντως εκπαιδευτικός. «Θεωρήθηκε ότι η ρίζα του προβλήματος είναι η έλλειψη παιδείας. Θέλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να ενταχθούν στο δημόσιο σχολείο, στην παιδική χαρά, στη γειτονιά. Να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι τα παιδιά δεν παρακολουθούν το σχολείο ή μπορεί να αναπτύσσουν αντικοινωνικές συμπεριφορές. Θέλουμε να τους ακούσουμε, όχι να μας ακούσουν», εξηγεί ο κ. Ανυφαντάκης.
«Θέλουμε να τους ακούσουμε, όχι να μας ακούσουν»
Για την υλοποίηση του προγράμματος υπάρχει συνεργασία με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Επιλέγονται σχολεία και όχι απλώς περιοχές. Πέρυσι η επιτροπή δούλεψε με όσους από τους μαθητές Ρομά επελέγησαν από το 9ο Δημοτικό Σχολείο Άνω Λιοσίων, για το οποίο οι αρμόδιοι του προγράμματος είχαν πληροφορηθεί ότι τα παιδιά που εγγράφηκαν δεν είχαν ξαναφοιτήσει στο σχολείο. «Προσπαθούμε να βρούμε τις πιο δύσκολες περιπτώσεις», σημειώνει ο κ. Ανυφαντάκης, ο οποίος μας πληροφορεί ότι για την προσέγγιση των οικογενειών Ρομά «χρησιμοποιούνται» ως διαμεσολαβητές ομοεθνείς τους. Όπως παρατηρεί, οι Ρομά είναι πολύ θετικοί να βρουν διόδους ενταξιακής διαδικασίας, όταν εμπιστευτούν ένα φορέα. Όχι μόνο θέλησαν να παρακολουθήσουν τα παιδιά τους το πρόγραμμα, αλλά και ζήτησαν να γίνουν και μικτά τμήματα με παιδιά που αντιμετωπίζουν γενικότερα προβλήματα, ώστε να μην αισθάνονται ότι διαφέρουν, τονίζει ο κ. Ανυφαντάκης. Σημειώνει, δε, ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος οι ίδιοι οι Ρομά πήγαιναν τα παιδιά τους ανελλιπώς σε όλες του τις δράσεις και πως, παρότι από την άνοιξη και μετά οι γονείς μετακινήθηκαν σε άλλες περιοχές για τις δραστηριότητές τους, δεν πήραν μαζί τα παιδιά τους, αλλά τα άφησαν σε συγγενείς για να παρακολουθήσουν όλο το πρόγραμμα. Μάλιστα, με ικανοποίηση αναφέρει ότι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου των παιδιών διαπίστωσαν σημαντικές διαφορές τόσο στην ενταξιακή τους πορεία όσο και στην εκπαιδευτική.
Οι Ρομά είναι πολύ θετικοί να βρουν διόδους ενταξιακής διαδικασίας, όταν εμπιστευτούν ένα φορέα. Όχι μόνο θέλησαν να παρακολουθήσουν τα παιδιά τους το πρόγραμμα, αλλά και ζήτησαν να γίνουν και μικτά τμήματα με παιδιά που αντιμετωπίζουν γενικότερα προβλήματα, ώστε να μην αισθάνονται ότι διαφέρουν
Μαθαίνουν… κοινωνικοποίηση
Καθώς ο βασικός στόχος του προγράμματος είναι ενταξιακός, τα παιδιά μαθαίνουν ουσιαστικά τους κώδικες της κοινωνικοποίησής τους μέσα σε μια σχολική μονάδα. Παρακολουθούν, μεν, ωρολόγια προγράμματα, αλλά κυρίως μαθαίνουν πώς να λειτουργούν μέσα σε μια σχολική τάξη ή σε ένα σχολείο. Υπάρχουν ψυχολόγοι και ειδικοί παιδαγωγοί που ασχολούνται άλλοι με τις μαθησιακές δυσκολίες και άλλοι με τους τρόπους ένταξης. Τα παιδιά μαθαίνουν από τα πιο μικρά πράγματα που μπορεί να φανταστεί κάποιος, για το πώς μπορούν να συμπεριφερθούν μέσα σε μια σχολική τάξη μέχρι και τον τρόπο με τον οποίον μπορούν να μελετήσουν στο σπίτι. «Υπήρχαν παιδιά που δεν ήξεραν πώς να πιάσουν ένα ψαλίδι, που δεν ήξεραν πότε πρέπει να σηκώσουν το χέρι τους μέσα στην τάξη», εξηγεί ο κ. Ανυφαντάκης… Μαθαίνουν πώς να περιγράφουν τα συναισθήματά τους μέσα από λέξεις και ζωγραφιές, υπάρχουν βιωματικά παιχνίδια, θεατρικά παιχνίδια… Η εκπαιδευτική διαδικασία εξαρτάται κάθε φορά από τις ανάγκες των παιδιών», σημειώνει.
Πότε ξεκίνησε
Το πρόγραμμα ξεκίνησε στα τέλη του Ιανουαρίου του 2014 με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Ιλίου κ. Αθηναγόρα, ο οποίος βρήκε εξαρχής υποστήριξη από τον Δήμο Φυλής.
«Η δράση αυτή αποτελεί μια συντονισμένη προσπάθεια της Μητρόπολης και του Δήμου Φυλής, με στόχο την ειρηνική συμβίωση όλων μας, και θα έχει μέλλον, γιατί το μέλλον όλων εξαρτάται από την ειρηνική συνύπαρξή μας», σημείωσε πρόσφατα ο κ. Αθηναγόρας. Το πρόγραμμα του 2014 λειτούργησε πιλοτικά, με την οικονομική υποστήριξη των πεντάμηνων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, από το οποίο αντλήθηκε το εκπαιδευτικό προσωπικό. Φέτος το οικονομικό βάρος του προγράμματος, περίπου 45.000 ευρώ, το σήκωσε εξολοκλήρου η μητρόπολη, δεδομένου ότι δεν υπήρχε και η βοήθεια των πενταμήνων. Η απόφαση του ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια να στηρίξει οικονομικά ένα μέρος του δίνει στη Μητρόπολη Ιλίου τη δυνατότητα να σχεδιάζει για του χρόνου τη λειτουργία δύο τέτοιων προγραμμάτων και να έρχεται, έτσι, πιο κοντά στους στόχους του αρχικού σχεδιασμού, που προέβλεπε τρία: στο Ζεφύρι, στα Άνω Λιόσια και στο Μενίδι.
Πρώτη φορά μαθητές Ρομά στη Βουλή
«Μαγεμένοι» ήταν μέσα στο περιβάλλον του Κοινοβουλίου οι δώδεκα μαθητές Ρομά που επισκέφθηκαν στις αρχές Μαΐου τη Βουλή, για πρώτη φορά στην Ιστορία. «Ήταν σαν να έβλεπαν μια ενδιαφέρουσα ταινία. Συγκινήθηκαν όταν μπήκαν στην αίθουσα του Κοινοβουλίου και χειροκροτήθηκαν. Δεν ακούστηκε κιχ!», παρατήρησε ο κ. Ανυφαντάκης. Μάλιστα, επισήμανε πως «λέξη δεν ακούστηκε» καθ’ όλη τη διάρκεια της ξενάγησης των παιδιών στον χώρο και ότι για μέρες μετά οι μικροί μαθητές εξέφραζαν τις απορίες τους για όλα όσα συνάντησαν στους… μαγικούς χώρους της Βουλής.
Τα παιδιά που επιλέχθηκαν για την επίσκεψη ήταν λίγο μεγαλύτερης ηλικίας, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα. Η επιλογή έγινε ύστερα από δεκαπενθήμερη προεργασία που έγινε στο ενταξιακό σχολειό, κατά την οποία τα παιδιά κλήθηκαν με απλό τρόπο να κατανοήσουν έννοιες όπως ο κοινοβουλευτισμός και η δημοκρατία. Η επίσκεψη ξεκίνησε με την προβολή ενημερωτικού βίντεο για τη ιστορία του Κοινοβουλίου και ακολούθησε ξενάγηση στην έκθεση με τίτλο «Η Δημοκρατία δικαίω ουδέποτε κατελύθη, 40 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας». Τα παιδιά άκουσαν για την ιστορία του κτιρίου και το νομοθετικό έργο που παράγεται, ξεναγήθηκαν στην αίθουσα «Ελευθέριος Βενιζέλος» και στον χώρο όπου στεγάζεται η έκθεση «40 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας» και, τέλος, παρακολούθησαν συνεδρίαση με επίκαιρες ερωτήσεις βουλευτών στην αίθουσα της Ολομέλειας. Την αντιπροσωπία των Ρομά μαθητών και τον μητροπολίτη υποδέχθηκε η εκπρόσωπος του κοσμήτορα της Βουλής, Νάσου Αθανασίου, Σοφία Μίτζια, ενώ ο Α’ αντιπρόεδρος της Βουλής, Αλέξης Μητρόπουλος, αναφέρθηκε με ιδιαίτερα θερμά λόγια στον κ. Αθηναγόρα για το πρόγραμμα.
