Στα Γεράνεια Όρη, πάνω από το Λουτράκι, αντίκρυ της πόλης της Κορίνθου, είναι κτισμένη η Ιερά Mονή Οσίου Παταπίου. Η μονή, στην οποία φυλάσσεται το θαυματουργό σκήνωμα του οσίου, είναι από αυτές που δέχονται καθημερινά εκατοντάδες προσκυνητές από όλη τη χώρα. Πρόκειται για ένα ζωντανό μνημείο της Ορθοδοξίας που φροντίζουν με απόλυτο σεβασμό δεκάδες μοναχές. Αν και πρόκειται για ένα σημαντικό μοναστήρι, έχει κτιστεί μόλις το 1952, σε συνέχεια ενός αρχαίου ασκητηρίου, το οποίο χρονολογείται τον 13ο αιώνα.
Ο χώρος από το 1904 έχει συνδεθεί με τον Όσιο Πατάπιο, αφού τότε οι κάτοικοι του Λουτρακίου, με επικεφαλής τον ιερέα Κωνσταντίνο Σουσάνη, αποφάσισαν να ανασκάψουν το σπήλαιο και να αυξήσουν τον χώρο γύρω από το ασκηταριό. Οι κάτοικοι, όταν προσπάθησαν να ρίξουν ένα πεζούλι, βρέθηκαν μπροστά στο ιερό λείψανο «άφθορον και ευωδιάζον, φέρων επ’ αυτού ξύλινον σταυρόν και βυζαντινά νομίσματα». Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1952, αποφασίστηκε η ίδρυση της μονής.
Οι κάτοικοι, όταν προσπάθησαν να ρίξουν ένα πεζούλι, βρέθηκαν μπροστά στο ιερό λείψανο «άφθορον και ευωδιάζον, φέρων επ’ αυτού ξύλινον σταυρόν και βυζαντινά νομίσματα».
O Άγιος Πατάπιος γεννήθηκε τον 4ο μ.Χ. αιώνα, στη Θήβα της Αιγύπτου. Σε μικρή ηλικία πήγε στην έρημο, όπου αφιερώθηκε στην προσευχή και τη νηστεία. Στη συνέχεια αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη, όπου γνωρίστηκε με δύο άλλους ασκητές, τον Βάρα και τον Ραβουλά, οι οποίοι ανακηρύχτηκαν άγιοι. Ο Άγιος Βάρας ίδρυσε το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη (του Τιμίου Προδρόμου) της Πέτρας. Ο Άγιος Ραβουλάς ασκήτευσε κοντά στην πύλη του Ρωμανού. Ο Πατάπιος εγκαταστάθηκε στις Βλαχέρνες, στο Ξηρό Όρος, όπου με τη βοήθεια των οπαδών του ίδρυσε το μοναστήρι, τη «Μονή των Αιγυπτίων».
Εδώ πέθανε και, όταν η μονή καταστράφηκε, το 536 μ.Χ., ο πνευματικός του αδελφός Όσιος Βάρας μετέφερε το λείψανο του Αγίου Παταπίου στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη της Πέτρας, το οποίο ήταν υπό την προστασία της βασιλικής οικογένειας των Παλαιολόγων, και ειδικά της βασίλισσας Ελένης Παλαιολόγου, της μετέπειτα Αγίας Υπομονής. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, το 1453, ο ανιψιός της Αγίας Υπομονής Αγγελής Νοταράς μετέφερε τα λείψανα του οσίου σε σπήλαιο στα Γεράνεια, στο Λουτράκι, το οποίο λειτουργούσε ως ασκητήριο από τον 11ο αιώνα. Τα «αποκαλυπτήρια» του σπηλαίου έγιναν τελικά το 1904. Στο σπήλαιο βρέθηκε, εκτός του λειψάνου, και η κάρα της Αγίας Υπομονής.
Η επίσημη ίδρυση της μονής έγινε την 1η Αυγούστου 1952 από τον Μητροπολίτη Κορινθίας Προκόπιο Τζαβάρα. Αρχικά παρουσιάστηκαν δυσκολίες στο να οικοδομηθεί το μοναστήρι. Υπήρχαν μόνο κάποια πολύ μικρά δωμάτια-κελιά στα οποία ζούσαν οι μοναχές. Οι καλόγριες τα πρώτα χρόνια δυσκολεύονταν να φέρουν οικοδομικά υλικά κατασκευής της μονής προς το μοναστήρι, αφού αρχικά δεν υπήρχε βατός δρόμος για να περάσουν αυτοκίνητα, αλλά ένα μονοπάτι, και οι μοναχές χρησιμοποιούσαν ένα γαϊδουράκι για να μεταφέρουν τα υλικά κατασκευής στη νεοαναγειρόμενη μονή, καθώς και για να κουβαλήσουν νερό (από μια πηγή χιλιόμετρα μακριά) και τρόφιμα (από την πόλη του Λουτρακίου). Συχνά οι καλόγριες κουβαλούσαν οικοδομικά υλικά για την κατασκευή της μονής ή στάμνες με νερό και τρόφιμα στην πλάτη τους!
Με πολύ κόπο η ανοικοδόμηση της μονής ολοκληρώθηκε: οι ξενώνες, τα δωμάτια (κελιά) για τις 40 καλόγριες, η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίας), το νεκροταφείο (όπου υπάρχει ο ναός της Αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας) και η εκκλησία μέσα στο άβατο (η Αγία Τριάδα). Τέλος, υπάρχει χώρος έκθεσης για τους επισκέπτες (με χριστιανικά αντικείμενα λατρείας και βιβλία). Σήμερα υπάρχει πλέον πρόσβαση από ασφαλτόστρωτο δρόμο (που κατασκεύασε ο στρατός) και πάρκινγκ, ενώ εδώ και χρόνια διαθέτει αυτόνομο δίκτυο ύδρευσης και ηλεκτροδότησης.
Η μνήμη του Αγίου Παταπίου εορτάζεται στις 8 Δεκεμβρίου (η κύρια εορτή) και, επίσης, την Τρίτη της Διακαινησίμου (Τρίτη του Πάσχα), ανάμνηση της ημέρας εύρεσης του λειψάνου του.
Τα θαύματα του αγίου
Ο Όσιος Πατάπιος, σύμφωνα με μαρτυρίες πιστών, είναι από τους πλέον θαυματουργούς αγίους της Εκκλησίας μας. Οι μοναχές ισχυρίζονται ότι τα θαύματα είναι εκατοντάδες, πολλά από τα οποία τα έχουν ζήσει οι ίδιες. Ένα από τα θαύματα του οσίου διηγούνται η γερόντισσα Παταπία και η γερόντισσα Συγκλητική: «Στο Λουτράκι ήμασταν υποχρεωμένες να κατεβαίνουμε συχνά για προμήθειες του μοναστηριού, αλλά και για πολλές υπηρεσίες. Το μοναστήρι τότε ήταν δυσπρόσιτο. Το μονοπάτι περνούσε ανάμεσα σε γκρεμούς και δάση. Προσπαθούσαμε, βέβαια, να μη νυχτώνουμε για να μην αποπροσανατολιζόματε, όμως κάποιες φορές αυτό ήταν ανέφικτο. Διαπιστώναμε τότε ότι ο άγιος μάς προστάτευε. Άναβε φως στην πορεία μας και μας οδηγούσε στον προορισμό μας».
Πολλά ήταν και τα περιστατικά όπου ο Όσιος Πατάπιος εμφανιζόταν στους πιστούς. Ένα τέτοιο έχει καταγραφεί στην Κόρινθο, με πρωταγωνιστή τον μακαριστό Μητροπολίτη Προκόπιο. Αρχικά ο όσιος εμφανίστηκε σε έναν μαθητή, μετέπειτα ιερέα, και του είπε ότι το μοναστήρι θα γίνει. Ο ιερέας ανέλαβε πρωτοβουλίες για την κατασκευή μονής, αλλά, όταν ανήλθε στον θρόνο της μητρόπολης, ο Προκόπιος στράφηκε κατά του εγχειρήματός του. Κάποια στιγμή, όμως, αρρώστησε και μπήκε σε νοσοκομείο των Αθηνών, το 1951. Εκεί τον επισκέφτηκε ο ιερέας και, μόλις τον είδε ο Προκόπιος, του είπε: «Μου είπε στον ύπνο μου ο Άγιος Πατάπιος ότι θέλει να γίνει το μοναστήρι του! Δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά!». Και αμέσως έδωσε εντολή να παραλάβει ο τότε πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως, Γαβριήλ Καλοκαιρινός, τα κλειδιά του σπηλαίου, τα οποία είχαν ιερείς του Λουτρακίου, και να τα παραδώσει στον π. Νεκτάριο. Να μην ιερουργεί εκεί άλλος κληρικός χωρίς άδεια της μητροπόλεως. «Να αναγνωρίση τη Μονήν, με διάταγμα που θα προκαλέση διά μέσου της Ιεράς Συνόδου και να βοηθήση με κάθε τρόπο διά την οικονομικήν βοήθειαν, ώστε να ανοικοδομηθή η Μονή, αλλά και διά την εξαίρεσιν, ετοιμασίαν και τοποθέτησιν Μοναχών», όπως και έγινε, με ξεκίνημα τον Αύγουστο του 1952. Από τότε ο Μητροπολίτης Προκόπιος θεωρείται μέγας ευεργέτης της μονής.
Ένα άλλο περιστατικό που επίσης έχει καταγραφεί προκαλεί δέος: Κάποια στιγμή είχε τελειώσει το λάδι της μονής. Ο όσιος εμφανίστηκε σε έναν αγρότη στο Κορωπί και του ζήτησε ένα δοχείο λάδι.
Όταν ο αγρότης του είπε «πού θέλεις να στο φέρω, παππούλη;», του έδωσε τη διεύθυνση της μονής και εξαφανίστηκε. Ο παραγωγός από το Κορωπί γέμισε έναν τενεκέ λάδι. Το έφερε στο Λουτράκι και από εκεί με τα πόδια το ανέβασε στην πόρτα του «υποτυπώδους» μοναστηριού! Το σπήλαιο, όπως είναι φυσικό, τον χειμώνα είναι παγωμένο και υγρό και δύσκολα αντέχουν αυτή την κατάσταση οι πιστοί. Κάποια στιγμή, κάποιοι εκ των επισκεπτών του είπαν (!): «Και το πιο φτωχό σπίτι έχει κάποια κουρελού που στρώνουν για χαλί. Το δικό Σου παλατάκι, εδώ, στη σπηλιά, δεν έχει και μαζί Σου παγώνουμε και εμείς. Κάμε κάτι να βρεθούν». Το βράδυ εκείνο εμφανίστηκε ο άγιος σε κάποια κυρία εις την Κόρινθο. Της υπέδειξε το σχέδιο (ριγέ, κόκκινο, μαύρο, μάλλινο), αλλά και πόσα μέτρα να υφάνει χαλιά και να τα φέρει στο σπίτι του εδώ στη σπηλιά. Η κυρία τα ύφανε και τα έφερε. Τα έστρωσε και ταίριαξαν σε ολόκληρο το δάπεδο!
Υπάρχουν και τα σύγχρονα θαύματα του οσίου, τα οποία δεν έχουν διαψευστεί. Όπως, για παράδειγμα, αυτό μιας καθολικής γυναίκας η οποία όταν πλησίασε το σκήνωμα λιποθύμησε. Όπως έχει υποστηριχτεί δημοσίως, μια Γερμανίδα ήταν παντρεμένη με Έλληνα. Αν και τέλεσε τον γάμο της σε Ορθόδοξη εκκλησία και βάπτισε τα παιδιά της επίσης σε Ορθόδοξο ναό, η ίδια παρέμεινε Καθολική. Όταν βρέθηκε στην Κόρινθο για διακοπές, επισκέφτηκε και τη μονή του Οσίου Παταπίου και προσπάθησε να πλησιάσει το σκήνωμά του στη σπηλιά, αλλά έπεσε λιπόθυμη. Ο άντρας της και κάποιοι επισκέπτες προσπάθησαν να τη συνεφέρουν. Αφού συνήλθε, τη ρώτησαν τι της συνέβη κι εκείνη με έκπληξη απάντησε: «Καλά, δεν είδατε, δεν ακούσατε; Ο άγιος με έσπρωξε και μου είπε: “Πώς εσύ, αιρετική, με πλησιάζεις;”». Και από τη στιγμή αυτή μόνη της εζήτησε να βαπτισθεί Ορθόδοξη, όπως και έγινε, ύστερα από σχετική κατήχηση στην ενορία της!
Η φήμη του θαυματουργού οσίου πλέον έχει ξεπεράσει την Κορινθία, γι’ αυτό πιστοί από όλη την Ελλάδα, αλλά και από το εξωτερικό, φτάνουν έως εδώ για να προσκυνήσουν στο ιερό σπήλαιο. Οι περίπου 40 μοναχές έχουν συμβάλει τα μέγιστα για την οργάνωση του χώρου και τη φιλοξενία των πιστών, η οποία αρχίζει από το πρωί έως τις 6 το απόγευμα. Όσοι θέλουν να επισκεφτούν το μοναστήρι, μπορούν να τηλεφωνήσουν στο 27440-22496.
