Της Λητώς Μησιακούλη
Νέες πωλήσεις εικόνων –μεταξύ αυτών και ελληνικές– πραγματοποιήθηκαν στη διεθνή αγορά πριν από μερικές ημέρες. Στις 15 Απριλίου, ο Οίκος Sotheby’s στη Νέα Υόρκη δημοπράτησε την εικόνα του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού. Πρόκειται για ρωσική εικόνα, που κατασκευάστηκε και ζωγραφίστηκε το 1900 και οι διαστάσεις της είναι 53,3 x 43,2 εκ. Αν και οι τιμές της κυμαίνονταν μεταξύ 3.000 και 5.000 δολαρίων, η τελική της τιμή έπεσε στα 1.500 δολάρια. Το αποτέλεσμα δεν ήταν και τόσο ικανοποιητικό, καθώς ο σκοπός της πώλησης θα ήταν προς όφελος του εμπιστεύματος αποκτημάτων του Μουσείου Newark.
Καλή τιμή κατάφερε να αγγίξει μια μοσχοβίτικη εικόνα, που δείχνει τον Χριστό τον Παντοκράτορα. Έχει διαστάσεις 30,5 x 26,7εκ. και είναι φτιαγμένη από ασήμι εμαγιέ το 1877, στη Μόσχα. Η αρχική της τιμή ήταν 6.000 δολάρια και αγοράστηκε έναντι 8.125 δολαρίων.
Τιμή μέσα στις εκτιμήσεις έπιασε μια εικόνα με την Παναγία, προερχόμενη από ιδιωτική συλλογή. Είναι από επιχρυσωμένο ασήμι και σμάλτο. Όμως, πιθανότατα τα σμάλτα προστέθηκαν μεταγενέστερα, δηλαδή μετά την αρχική της κατασκευή, το 1889, αναφέρει ο οίκος. Η εικόνα φτιάχτηκε στη Μόσχα και φέρει σφραγίδα κατασκευαστή με τα διακριτικά «AC». Η παλαιότητά της φαίνεται πιο πολύ στο πρόσωπο του νεογέννητου Ιησού, όπου υπάρχουν κρακελαρίσματα. Έχει διαστάσεις 31,5 x 25,5 εκ. και η τιμή της κυμαινόταν μεταξύ 5.000 και 7.000 δολαρίων. Αγοράστηκε έναντι 6.875 δολαρίων.
Ελαφρώς χαμηλότερα, έναντι 6.250 δολαρίων, αγοράστηκε άλλη μία εικόνα με την Παναγία, από επιχρυσωμένο ασήμι και σμάλτο, διαστάσεων 32 x 27 εκ. Στη βάση, υπάρχουν τα αρχικά «ΠΠ» και «ΦΕ» υποδηλώνοντας την κατασκευή της στη Μόσχα το 1830.
Μια άλλη ρωσική εικόνα, από ασήμι και σμάλτο, που χρονολογείται τον 18ο αιώνα, έπεσε από την αρχική της αξία. Αν και ξεχωρίζει για τις πολλές λεπτομέρειες που την περιβάλλουν και οι διαστάσεις της είναι καλές (40 x 35 εκ.), έπεσε στην τελική τιμή των 3.250 δολαρίων, πολύ χαμηλότερα από τα προγνωστικά των 5.000 και 7.000 δολαρίων.
Μια βενετοκρητική εικόνα με θέμα τη Σταύρωση του Χριστού και τον Άγιο Νικόλαο εμφανίστηκε προς πώληση. Έχει διαστάσεις 28,6 x 38,1 εκ. και χρονολογείται τον 17ο αιώνα. Τα έσοδα από την πώλησή της θα πάνε στο Μουσείο της Καλιφόρνια. Αγοράστηκε λίγο πιο κάτω από την αρχική της εκτίμηση (7.000-10.000 δολάρια), αγγίζοντας τα 6.250 δολάρια.
Χαμηλά επίπεδα για ελληνική εικόνα
Μια ελληνική εικόνα με θέμα τον πατέρα της Εκκλησίας Άγιο Αθανάσιο μαζί με τον Άγιο Μηνά εμφανίστηκε στη συγκεκριμένη δημοπρασία. Χρονολογείται τον 19ο αιώνα και οι διαστάσεις της είναι 26,5 x 18 εκ.
Όμως, η τιμή της εκτίμησής της ήταν πάρα πολύ χαμηλή. Κυμαινόταν από 700 έως 900 δολάρια, αφήνοντας να εννοηθεί πως η ποιότητά της δεν κρίθηκε από τους ειδικούς του οίκου υψηλή –από τη στιγμή που η χρονολογία είναι σημαντική. Η τιμή στην οποία αγοράστηκε ήταν 250 δολάρια, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια πολλών ιδιωτών που έχουν στην κατοχή τους ελληνικές εικόνες, καθώς σε αυτά τα επίπεδα βρίσκει κανείς σκόρπιες εικόνες στα παζάρια.
Έμειναν απούλητες
Όπως συμβαίνει σε κάθε δημοπρασία, υπάρχουν κάποια κομμάτια που, για διαφορετικούς λόγους το καθένα, δεν καταφέρνουν να αγγίξουν τις εκτιμώμενες τιμές. Πολλές φορές μένουν απούλητα χωρίς να υπάρχει κάποια λογική εξήγηση. Συλλέκτες που έχουν εκδηλώσει αρχικά το αγοραστικό τους ενδιαφέρον αποσύρονται την τελευταία στιγμή από την πλειοδοσία. Γι’ αυτό και είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνει κάποιος τα προγνωστικά μιας δημοπρασίας, ιδίως όταν πρόκειται για μια κατηγορία που δεν απευθύνεται στο ευρύ κοινό και που, σε γενικές γραμμές, συγκαταλέγεται στις πιο δύσκολες ενότητες της αγοράς Τέχνης.
Προερχόμενη από ιδιωτική συλλογή, η εικόνα με την Κοίμηση και τους Αποστόλους έμεινε απούλητη και επέστρεψε στους ιδιοκτήτες της με την τιμή εκτίμησης των 5.000 – 7.000 δολαρίων. Είναι φτιαγμένη από επιχρυσωμένο ασήμι και στη μέση ξεχωρίζει η σφραγίδα «St. Petersburg, 1868» καθώς και το μετέπειτα σοβιετικό σήμα. Οι διαστάσεις της είναι 30,8 x 26 εκ.
Στα αζήτητα έμεινε και μια εικόνα του Αγ. Νικολάου του Θαυματουργού (26,8 x 22,2 εκ.), από επιχρυσωμένο ασήμι και σμάλτο, προερχόμενη από ιδιωτική συλλογή. Στη βάση υπάρχει η σφραγίδα «N.G.» και η χρονολογία 1899-1908. Η τιμή της εκτίμησής της ήταν 5.000 με 7.000 δολάρια.
Ερωτήματα
Άξιο απορίας ήταν το γεγονός ότι δύο εικόνες με τον Χριστό τον Παντοκράτορα δεν κατάφεραν να αλλάξουν χέρια. Ειδικότερα, στα αζήτητα περιήλθε η μία εικόνα, διαστάσεων 26,6 x 20,3 εκ., που φτιάχτηκε στα τέλη του 18ου με αρχές 19ου αιώνα. Μάλιστα, η παλαιότητα είναι ορατή με γυμνό μάτι. Η εκτίμησή της κυμαινόταν μεταξύ 5.000 – 7.000 δολαρίων, αλλά δεν μπόρεσε να προσελκύσει το αγοραστικό ενδιαφέρον ούτε στην αρχική τιμή.
Η άλλη εικόνα με τον Χριστό τον παντοκράτορα, από επιχρυσωμένο ασήμι και σμάλτο, με διαστάσεις 22 x 17,8 εκ., έμεινε απούλητη. Η τιμή της κυμαινόταν από 5.000 έως 7.000 δολάρια. Στο ένα φωτοστέφανο ξεχωρίζουν τα αρχικά «AK» και ο αριθμός «84», ενώ οι πληροφορίες του οίκου αναφέρουν ως χρονολογία κατασκευής το διάστημα μεταξύ 1896 και 1908.
