Στο Μετόχι της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Χρυσοπηγής στην Μεταμόρφωση στο Κάστρο, κοντά στα Χανιά, πήγε μετά τη Διορθόδοξη Θεία Λειτουργία, την Κυριακή 26 Ιουνίου, ο Παναγιώτατος και Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος μαζί με τους Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Στο Καθολικό της Μεταμορφώσεως στο Κάστρο ο Οικουμενικός Πατριάρχης απήυθυνε σύντομο ευχαριστιακό χαιρετισμό προς τον Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνό και προς όλους τους συνεργάτες του.
Κατόπιν η Ιερά Μητρόπολη και η Ιερά Μονή Χρυσοπηγής παρέθεσε γεύμα στον Οικουμενικό Πατριάρχη και στους Προκαθημένους. Κατά την διάρκεια του ακολούθησε χαιρετισμός και πρόποση από τον Σεβασμιώτατο κ. Δαμασκηνό:
“Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, Ἀρχιεπίσκοπε Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης καί Οἰκουμενικέ Πατριάρχα, Σεπτέ Πρόεδρε τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας,
Μακαριώτατοι Προκαθήμενοι τῶν Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, μετά τῶν τιμίων Συνοδειῶν Ὑμῶν,
Σεβασμία χορεία τῶν ἀπό περάτων τῆς γῆς Ἱεραρχῶν,
Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν ὁμήγυρις τῆς κατά Κρήτην Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου.
Ὁσιολογιώτατοι καί Αἰδεσιμολογιώτατοι Πατέρες,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες καί Ὀφφικίαλοι,
Ἐλλογιμότατοι Καθηγητές,
Ἐκλεκτοί συνδαιτυμόνες,
Ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας ὑπογραμμίζει ὅτι ἡ Ἐκκλησία «σημαίνεται ἐν μυστηρίοις»!
Τελέσαντες πρὸ ὀλίγου τὸ κύριον, κεντρικὸν καὶ κορυφαῖον μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας, «ἐσημάναμεν» καὶ ἐφανερώσαμεν ἀπὸ κοινοῦ τὴν ἀλήθειαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν ἀρραγῆ ἑνότητα αὐτῆς ἐν τῷ Θεανθρωπίνῳ προσώπῳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἐβιώσαμεν καὶ πάλιν ἐμπειρικῶς τὴν ἀλήθειαν ὅτι εἴμεθα ἀλλήλων μέλη, κύτταρα ζῶντα τοῦ παναγίου ἐμψύχου καὶ ἐλλόγου Σώματος, τοῦ ἐκ νεκρῶν ἀναστάντος καὶ αἰωνίως ζῶντος Θεανθρώπου!
Ἤδη, μὲ τὴν ψυχήν, τὸν νοῦν καὶ τὸ σῶμα ἡμῶν πλήρη Χριστοῦ καί τῆς, ὡς ἐκ τῆς Ὑμετέρας μεθ` ἡμῶν συντυχίας, χαρᾶς τε καί ὑψίστης τιμῆς, μεταλαμβάνομεν καὶ τροφῆς ὑλικῆς, πρὸς δόξαν Αὐτοῦ, παρακαθήμενοι εἰς τράπεζαν ἀγάπης, ἵνα ἀποδώσωμεν ἰσορρόπως καὶ τῷ σώματι τὰ εἰς αὐτὸ ἀναγκαῖα.
Παναγιώτατε καί Θεοτίμητε Δέσποτα,
Πανηγυρίζει εὐφραινομένη σήμερον ἡ πόλις τῶν Χανίων, συνεορτάζουσα μετά συμπάσης τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀγάλλεται καί χαίρει ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ.
Κλῆρος καί λαός, ἄρχοντες καί ἀρχόμενοι, συμφώνως δοξάζομεν τό Πανάγιον Πνεῦμα, τό ὁποῖον ἐκ περάτων τῆς Οἰκουμένης συνήθροισεν ἐνθάδε, εἰς τήν Μεγαλόνησόν μας Κρήτην, πάντας Ὑμᾶς τούς τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας συγκροτήσαντας!
Ἡ πανήγυρις τῶν Ὀρθοδόξων εὐφραίνεται καί ἡ Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Κρήτης φαιδρύνεται.
Εἴμεθα εὐγνώμονες διά τήν εὐεργεσίαν καί ὑπερήφανοι διά τήν μέθεξιν εἰς τό χαρμόσυνον τοῦτο γεγονός.
Ὁ τόπος μας, ἕλκων ἀποστολικήν τήν προέλευσιν, κατά τό φώτισμα, καί ἁγιασθείς ἀπό πλειάδα μαρτύρων, ὁσίων, πατέρων καί ὁμολογητῶν, σεμνυθήσεται εἱς τόν αἰῶνα, καί διά τοῦ πανευφήμου γεγονότος τῆς εἱς αὐτόν συγκλήσεως τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, καί τό ὄνομα αὐτοῦ καταγραφήσεται ἀνεξάλειπτον εἰς τάς δέλτους τῆς Ἱστορίας.
Σήμερον, συναγάλλονται ὁ ἔνδοξος ἀπόστολος Τίτος, πάτρων καί προστάτης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης, οἱ ἀπό Κρήτης μετασχόντες πατέρες εἰς τάς Ἁγίας Οἰκουμενικάς Συνόδους τῆς Ἐκκλησίας καί ἐξαιρέτως οἱ ἐν ἁγίοις Ἐπίσκοποι Κρήτης, Μύρων, Ἀνδρέας ὁ Ἱεροσολυμίτης, καί Ἀθανάσιος ὁ Πατελλάρος. Σύν αὐτοῖς δέ καί οἱ ἐν τῇ καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾷ Μητροπόλει διαλάμψαντες Ὁσιοι Ἱωάννης ὁ Ἐρημίτης καί οἱ σύν αὐτῷ 98 θεοφόροι Πατέρες, οἱ Γεράσιμος καί Ἀκάκιος οἱ νέοι ἀσκηταί, ὁ ἐκ τῶν δέκα Μαρτύρων Βασιλείδης καί ὁ Νεομάρτυς Γεώργιος ὁ Διβόλης ὁ ἐξ Ἀλικιανοῦ Κυδωνίας.
Μετά περισσῆς χαρᾶς, ἐξαιρέτου εὐγνωμοσύνης, ἰδιαζούσης τιμῆς καί ἀπείρου σεβασμοῦ ὑποδεχόμεθα ὅλους εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν ἡμῶν καί τήν ἱστορικήν πόλιν τῶν Χανίων, ἕδραν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου, ὡς βεβαίως καί εἰς τήν Πατριαρχικήν καί Σταυροπηγιακήν Ἱεράν Μονήν Ζωοδόχου Πηγῆς (Χρυσοπηγῆς) τῆς ὁποίας Μετόχιον καί παρηγορία πολλῶν πιστῶν τυγχάνει τοῦτο τό σεμνεῖον τῆς Μοναστικῆς τέχνης καί βιοτῆς.
Ἐξαιρέτως, ὑποδεχόμεθα Ὑμᾶς Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, τόν Σεπτόν Πρόεδρον πάντων ἡμῶν καί Προκαθήμενον τῆς Ἁγίας τοῦ Θεοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου καί ὑπεροχικῶς Προϊστάμενον καί Καθηγούμενον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης· τόν πρωτεύθυνον διάκονον τῆς ἑνότητος τῶν Ὀρθοδόξων, τόν εὐαγγελιστήν τῆς εἰρήνης καί τῆς καταλλαγῆς, τόν σώφρονα ὁραματιστήν καί ἄοκνον πατέρα, τόν φιλόστοργον ἐκκλησιαστήν τῶν καρδιῶν ἡμῶν.
Μετά πλείστου σεβασμοῦ ὑποδεχόμεθα καί Ὑμᾶς Μακαριώτατοι ἅγιοι Προκαθήμενοι, τῶν τε παλαιφάτων Πατριαρχείων τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἁπασῶν τῶν ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐκφράζομεν ἐκ μέσης καρδίας τήν χαράν πάντων ἡμῶν. Ὡς εὖ παρέστητε εἰς τήν πόλιν μας. Εὐχόμεθα τά ἔτη Σας νά εἶναι πλεῖστα καί καλλίκαρπα, ὀρθοτομοῦντες τόν λόγον τῆς ἀληθείας.
Χαιρετίζομεν μετ’ αἰσθημάτων ἀγάπης καί ἀπείρου σεβασμοῦ τούς Σεβασμιωτάτους καί Θεοφιλεστάτους ἁγίους συνοδικούς Ἱεράρχας, τούς μετασχόντας εἰς τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον. Εὐχόμεθα τά ἔργα σας νά ἀναβαίνουν, ὡς «κυπάρισσος» καί ὡς «μυρσίνη», ἕως τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ, κατά τόν λόγον τοῦ Προφήτου.
Θερμόν, τέλος, ἀπευθύνομεν χαιρετισμόν πρός τάς τιμίας συνοδείας Ὑμῶν, τούς ἐλλογιμοτάτους Καθηγητάς καί Συμβούλους καί λοιπούς συνεργάτας Ὑμῶν.
Σᾶς καλωσορίζομεν ἅπαντας εἰς τήν ἡρωϊκήν καί ἱστορικήν ἐπαρχίαν μας, μέ τά κατακεκοσμημένα μέ μύρτα, πικροδάφνες καί ἄνθη μυρίπνοα «ἀετόμορφα βουνά της”, τήν ἀποπνέουσαν μύρον ἡδύπνοον, ἀπό τούς ἁγίους της καί τούς ἡρωϊκούς ἀγῶνες της.
Ὑποσχόμεθα νά φυλλάτομεν ὡς ἱεράν καί πολύτιμον παρακαταθήκην τῆς ἱστορίας καί τῆς παραδόσεως ἡμῶν τό ἱστορικόν γεγονός τῆς συγκλήσεως τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου εἰς τήν Κρήτην, ἐπιπροσθέτως δέ καί τήν παροῦσαν ἑορταστικήν σύναξιν.
Πιστεύομεν στερῶς, ὅτι ὁ ὕμνος τῆς Μεγάλης Ἑορτῆς τῆς Πεντηκοστῆς: «Μετά τήν ἔγερσιν Χριστέ, τήν ἐκ τοῦ τάφου, καί τήν πρός ὗψος οὐρανοῦ, θείαν Ἀνάληψιν, τοῖς θεόπταις τήν δόξαν σου κατέπεμψας οἰκτίρμον (ὕμνος Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς, κάθισμα τοῦ Ὄρθρου). Πνεῦμα εὐθές ἐγκαινίσας τοῖς Μαθηταῖς, ὅθεν, ὥσπερ κιθάρα μουσουργική, πάσιν ἐτρανολόγησαν, τῷ θείῳ πλήκτρῳ μυστικῶς, Σῶτερ, τά ἀπηχήματα, καί τήν οἰκονομίαν σου», οὐχί μόνον ἀναφέρεται εἰς τούς Δώδεκα ἁγίους Ἀποστόλους, ἀλλ΄ ἐπεκτείνεται καί πρός Ὑμᾶς, τούς παναξίους Διαδόχους των, οἱ ὁποῖοι τήν σήμερον, διά τῶν αὐτῶν ἀπηχημάτων, τρανολογεῖτε συμφωνικῶς, θεία δόγματα καί διδαχάς.
Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα.
Παρακαλοῦμεν, εὐλογήσατε ἔτι καί ἔτι τά τέκνα Ὑμῶν εἰς τήν θεόσωστον Ἱεράν Μητρόπολιν Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου.
Σεβασμία ὁμήγυρις τῶν ἁγιωτάτων Ἱεραρχῶν,
Παρακαλοῦμεν, μνημονεύητε τοῦ ἀγωνιζομένου λαοῦ τοῦ Θεοῦ τῆς ἐπαρχίας ταύτης, τόν ὁποῖον μοί ἐνεπιστεύθη ὁ Θεός, καθώς καί τῆς ἐμῆς ἐλαχιστότητος.
Προσευχόμεθα ταπεινῶς ὑπέρ εὐσταθείας τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν καί ὑπέρ ὑγείας καί εὐοδώσεως πάντων ἡμῶν εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν, εἰς ἔτη πολλά.
Ἐν χαρᾷ παραθέτοντες τό ἀποχαιρετιστήριον τοῦτο γεῦμα ὁμοῦ μετά τῆς Πατριαρχικῆς καί Σταυροπηγιακῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς καί μετά τῆς Ἀντιπεριφερείας Χανίων, ὡς ἐλάχιστον ἀντίδωρον, ἔναντι τῶν πλουσίων καί ἀνεκτιμήτων δωρεῶν Ὑμῶν, ὑψώνομεν, μετά τοῦ ποτηρίου τούτου, τοῦ ἐκ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου πεπληρωμένου, ὁμόθυμον καί τήν εὐχήν, ὅπως ὁ Θεῖος Δομήτωρ τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν χαρίζηται εἱς Ὑμᾶς ὑγείαν μακροχρόνιον καί ἀμφιλαφῆ, διακονίαν πολύκαρπον καί θεοφιλῆ, πρός ὕμνον τοῦ Ὀνόματος Αὑτοῦ καί δόξαν τῆς Ἐκκλησίας, ἥν περιεποιήσατο διά τοῦ τιμίου Αἵματος Αὑτοῦ. ΑΜΗΝ!”
Κατόπιν χορευτικοί σύλλογοι χόρεψαν στον αύλειο χώρο της Τραπεζαρίας παραδοσιακά κρητικά τραγούδια.
Έπειτα ο Οικουμενικός Πατριάρχης μαζί με τους Προκαθημένους υπέγραψαν τα έγγραφα της Συνόδου. Η γεμάτη ιστορικές στιγμές ημέρα ολοκληρώθηκε με την θεμελίωση του Ιερού Ναού του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου, από τα χέρια του Παναγιωτάτου, που όπως τόνισε στην αντιφώνηση του, η Ιερά Μονή Χρυσοπηγής είχε δυνατό πνευματικό δεσμό με τον Άγιο Πορφύριο.