Του Χρήστου Γ. Κτενά
Είναι τρεις φορές παντρεμένος, γεμάτος έπαρση και διαφημίζει συνεχώς πόσο επιτυχημένος είναι, πόσο δεν του αρέσει να ζητά συγγνώμη και να μετανοεί, πόσο πλούσιος έχει γίνει από τα καζίνο του και πόσο περήφανος είναι για τις ερωτικές του περιπέτειες. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι όλα αυτά και πολλά ακόμη και σίγουρα δεν αποτελεί το πρότυπο του Χριστιανού πιστού, όπως τουλάχιστον αυτό σκιαγραφείται στις ΗΠΑ.
Ωστόσο κυρίαρχησε στο συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, όπου και πήρε επίσημα το χρίσμα για να είναι υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ στις εκλογές του Νοεμβρίου. Και το έκανε έχοντας τη στήριξη μιας σοβαρής μερίδας των συντηρητικών προτεσταντών της Αμερικής, οι οποίοι παραδοσιακά ψηφίζουν Ρεπουμπλικάνους.
Ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να προκαλέσει έντονο θόρυβο, να διασπάσει σε μεγάλο βαθμό τον προτεσταντικό κόσμο και να κάνει εκατομμύρια Αμερικανούς να προβληματίζονται για το ποιος είναι ακριβώς και τι σχέση έχει με τη θρησκεία. Ο ίδιος δηλώνει πρεσβυτεριανός, ενώ πήγαινε για πολλά χρόνια στην κυριακάτικη Λειτουργία στην εκκλησία Marble Collegiate της Νέας Υόρκης, η οποία ακολουθεί την Αναμορφωμένη Εκκλησία των ΗΠΑ, ένα συντηρητικό, καλβινιστικό δόγμα. Κάπου εκεί όμως σταματά η σχέση του Τραμπ με τον Χριστιανισμό, καθώς κατά τη διάρκεια της τρέχουσας προεκλογικής περιόδου έχει πει τόσο πολλά και αντικρουόμενα μεταξύ τους πράγματα, ώστε ελάχιστοι στις ΗΠΑ μπορούν να τον χαρακτηρίσουν ειλικρινά θρήσκο. Και το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για εκατομμύρια Αμερικανούς Χριστιανούς ψηφοφόρους, τόσο προτεστάντες όσο και καθολικούς, που εξαρτούν την τελική επιλογή τους στην κάλπη και από τη συνέπεια του υποψήφιου προέδρου προς τα διδάγματα της πίστης τους, όπως και από τη γενικότερα ευσεβή στάση του.
Ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να προκαλέσει έντονο θόρυβο, να διασπάσει σε μεγάλο βαθμό τον προτεσταντικό κόσμο και να κάνει εκατομμύρια Αμερικανούς να προβληματίζονται για το ποιος είναι ακριβώς και τι σχέση έχει με τη θρησκεία
Ετσι, ο Τραμπ, υποστηρίζοντας διάφορες τεχνικές βασανιστηρίων -και ειδικά τον εικονικό πνιγμό- που εφάρμοζε η CIA σε υπόπτους τρομοκρατίας για να τους αποσπά πληροφορίες, αποξένωσε σημαντικό αριθμό Χριστιανών, που βλέπουν τα βασανιστήρια ως μια αποτρόπαια και αντιχριστιανική πρακτική, για την οποία δεν υπάρχει καμία δικαιολογία.
Ο ίδιος, σε μια προσπάθεια να προσεγγίσει τους Ευαγγελιστές (την πιο καλά οργανωμένη συντηρητική Χριστιανική κοινότητα των ΗΠΑ), έκανε μια προεκλογική ομιλία στο ευαγγελικό πανεπιστήμιο Liberty, όπου όμως εκτέθηκε αναφέροντας λανθασμένα χωρία της Βίβλου, ενώ μιλώντας για ένα δικό του βιβλίο το χαρακτήρισε ως το «δεύτερο στον κόσμο με τις υψηλότερες πωλήσεις μετά τη Βίβλο φυσικά» – χιούμορ που μάλλον πάγωσε το ακροατήριό του.
Στη συνέχεια, η αντιισλαμική ρητορική του, που περιλαμβάνει προτάσεις για απαγόρευση της εισόδου μουσουλμάνων στις ΗΠΑ, όπως και την πλήρη καταγραφή των Αμερικανών μουσουλμάνων σε ειδική λίστα, ξεσήκωσε μεγάλες αντιδράσεις και από Χριστιανικές ομάδες, που είδαν στις αντιλήψεις αυτές τη στοχοποίηση μιας θρησκείας, δηλαδή κάτι απαράδεκτο για τη δική τους παράδοση περί θρησκευτικής ελευθερίας.
Ένα άλλο θέμα που έχει διχάσει τους συντηρητικούς Χριστιανούς είναι η θέση του Τραμπ για την άμβλωση. Η συγκεκριμένη πρακτική είναι νόμιμη στις ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες μετά από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, αλλά παραμένει ένα από τα πιο καυτά κοινωνικά ζητήματα, καθώς πολλές Χριστιανικές οργανώσεις και συντηρητικές ομάδες ζητούν την εκ νέου απαγόρευσή της. Εδώ ο Τραμπ αποκαλύφθηκε ότι έχει αμφίσημη θέση, καθώς ήταν υπέρ του δικαιώματος της επιλογής της άμβλωσης αρκετά χρόνια πριν, ενώ τώρα δηλώνει φανατικός κατά.
Μια αντίστοιχη αμφισημία διαπιστώθηκε και στις απόψεις του για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, όπου φαίνεται να έχει αλλάξει τις αντιλήψεις του προς το συντηρητικότερο όταν αναμίχθηκε στην πολιτική. Έτσι, το Χριστιανικό κοινό δεν ξέρει τι να πιστέψει για τον επιχειρηματία και υποψιάζεται πως οι πρόσφατες θέσεις του είναι απλώς μια στρατηγική για να κερδίσει ψήφους και όχι αποτέλεσμα εις βάθους μελέτης και ανάλυσης.
Οι θρησκευτικοί ηγέτες
Ο έντονος λαϊκισμός και η αμφιβολία για την πραγματική πίστη του Τραμπ, που προβληματίζουν τους ψηφοφόρους, έδειξαν να μην απασχόλησαν τους περισσότερους συντηρητικούς ηγέτες των προτεσταντών, οι οποίοι, όπως φαίνεται, θα τον στηρίξουν στην προεκλογική του εκστρατεία.
Μάλιστα, στα τέλη Ιουνίου ο Τραμπ είχε την ευκαιρία να εξηγήσει τις θέσεις του σε μια συνάντηση στη Νέα Υόρκη με περίπου 1.000 πάστορες, ιεροκήρυκες και σημαντικά στελέχη της Χριστιανικής Δεξιάς (μιας χαλαρής συμμαχίας συντηρητικών προτεσταντικών οργανώσεων, που στηρίζει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και επιδιώκει να επηρεάσει την πολιτική του). Το βασικό του μήνυμα ήταν πως θα «ξανακάνει τον Χριστιανισμό δυνατό». Ο ίδιος τόνισε πως, αν εκλεγεί, θα διασφαλίσει νομοθετικά τη θρησκευτική ελευθερία, θα στηρίξει το Ισραήλ, θα επιτρέψει στις θρησκευτικές οργανώσεις να προσφέρουν απευθείας χρήματα στις καμπάνιες πολιτικών (κάτι που σήμερα απαγορεύεται) και θα προτείνει δικαστές για διορισμό στο Ανώτατο Δικαστήριο που θα είναι κατά της άμβλωσης (για να ανατραπεί η νομολογία νομιμοποίησής της).
Το ενδιαφέρον είναι βέβαια πως η στήριξη του Τραμπ από τα συντηρητικά Χριστιανικά στελέχη δεν δίδεται -όπως διαφαίνεται- γιατί αναγνώρισαν την πίστη του, αλλά κυρίως γιατί βλέπουν σε αυτόν μια ευκαιρία να προωθήσουν την ατζέντα τους, κάτι που είχαν πετύχει επί προεδρίας του Τζορτζ Μπους του νεότερου (που ήταν και ο εκλεκτός τους).
Ο Τράμπ τόνισε πως, αν εκλεγεί, θα διασφαλίσει νομοθετικά τη θρησκευτική ελευθερία, θα στηρίξει το Ισραήλ, θα επιτρέψει στις θρησκευτικές οργανώσεις να προσφέρουν απευθείας χρήματα στις καμπάνιες πολιτικών και θα προτείνει δικαστές για διορισμό στο Ανώτατο Δικαστήριο που θα είναι κατά της άμβλωσης
Το πώς είδαν τον γνωστό επιχειρηματία το περιέγραψε χαρακτηριστικά ο Τζέιμς Ντόμπσον, ιδρυτής της οργάνωσης «Focus on the Family» και ένας από τους πιο γνωστούς Ευαγγελιστές των ΗΠΑ: «O Τραμπ έχει αποδεχθεί τη σχέση του με τον Χριστό. Δεν ξέρω πότε έγινε αυτό, αλλά ήταν πρόσφατα. Πιστεύω ότι έχει πράγματι αφοσιωθεί στη θρησκεία, αλλά, χριστιανικά, είναι ακόμη ένα “νήπιο”». Ο ίδιος ζήτησε μάλιστα από τους Χριστιανούς που κριτικάρουν τον Τραμπ για τις θέσεις του να του δώσουν «κάποιο περιθώριο, γιατί δεν μεγάλωσε με τον ίδιο τρόπο όπως εμείς», ενώ τόνισε πως «υπάρχει ελπίδα για αυτόν» και «ελπίδα για εμάς».
Μια περιγραφή δηλαδή λίγο ειρωνική, λίγο απολογητική, αλλά αποκαλυπτική του πραγματισμού που επικρατεί στα ανώτερα κλιμάκια των συντηρητικών Χριστιανικών οργανώσεων. Εκεί δηλαδή όπου ο Τραμπ προκρίνεται κυρίως γιατί υπόσχεται να ξαναφέρει τη θρησκεία στο επίκεντρο της πολιτικής, να της προσδώσει κύρος και βέβαια να την αποκαταστήσει ως τον κυρίαρχο συνεκτικό ιστό μιας κοινωνίας που βρίσκεται σε έντονη εσωτερική αντιπαράθεση, τόσο οικονομική όσο και φυλετική και πολιτισμική.
Οι συντηρητικοί προτεστάντες (και ειδικά οι Ευαγγελιστές που αποτελούν περίπου το 20% των ψηφοφόρων) βλέπουν επίσης στον Τραμπ μια επιστροφή στις «παλιές καλές μέρες», όπου θα περάσει στο παρασκήνιο η πολυπολιτισμικότητα, και θα κυριαρχήσουν η εσωστρέφεια και ο ευσεβισμός, στοιχεία που εμφανίζονται ως απαραίτητα για να «θωρακίσουν» τις ΗΠΑ από το «ξένο», το οποίο προκαλεί φόβο και ταυτίζεται με την τρομοκρατία.
Αυτά τουλάχιστον υπόσχεται δημόσια να υλοποιήσει ο υποψήφιος για την αμερικανική προεδρία, βέβαια με έναν λόγο αποσπασματικό, γεμάτο γενικότητες και συνθήματα, χωρίς αναλυτική στρατηγική. Μια προσπάθεια που κανείς δεν ξέρει τι αποτελέσματα θα έχει, καθώς όλα είναι ακόμη ανοιχτά για τις εκλογές του Νοεμβρίου και θα κριθούν κυρίως από το πόσοι ψηφοφόροι θα πάνε στις κάλπες.
Πάντως, ο Τραμπ, ενώ παλεύει για την ψήφο των προτεσταντών, φαίνεται πως ήδη έχει χάσει μεγάλο μέρος της ψήφου των καθολικών. Οι τελευταίοι, που σε μεγάλο ποσοστό κατάγονται από το Μεξικό και τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, άκουσαν με φρίκη τις προτάσεις του για χτίσιμο ενός τεράστιου φράχτη στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικό, για να μην μπορούν να περνάνε στο αμερικανικό έδαφος και άλλοι μετανάστες. Μια θέση που καταδίκασε ευθέως ο Πάπας Φραγκίσκος, δηλώνοντας πως είναι αντιχριστιανική.
Η Χίλαρι τι πιστεύει;
Το πόσο λαϊκιστής είναι ο Τραμπ φάνηκε από τις δηλώσεις του σχετικά με τα θρησκευτικά πιστεύω της Χίλαρι Κλίντον, που θα είναι η υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ. Στη συνάντηση της Νέας Υόρκης, ο επιχειρηματίας τόνισε πως «δεν ξέρουμε τίποτε για τη θρησκευτική πίστη της Κλίντον. Η ίδια είναι στο επίκεντρο της δημοσιότητας εδώ και χρόνια, αλλά δεν υπάρχει κάτι σχετικό που να γνωρίζουμε». Μια φράση που βρήκε αρκετούς υποστηρικτές από τη Χριστιανική Δεξιά, οι οποίοι -παίρνοντας τη σκυτάλη- είπαν πως, αν και δεν αμφισβητούν την πίστη της Κλίντον (που ανήκει στους Μεθοδιστές), αναρωτιούνται τι ακριβώς ρόλο παίζει στην πολιτική της στάση και πώς την καθορίζει.
Στην επίθεση αυτή απάντησε η Κλίντον την επόμενη ημέρα, ξεκινώντας μια προεκλογική ομιλία της με αναφορά στην πίστη της και πώς αυτή την καθοδηγεί στο να βοηθά τα παιδιά. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στην πανηγυρική της ομιλία για την ολοκλήρωση των προκριματικών εκλογών στο Δημοκρατικό Κόμμα, που την ανέδειξαν νικήτρια, είχε ξεκινήσει με μια αναφορά στην «Α’ Προς Κορινθίους Επιστολή». Κάτι που, όπως φαίνεται, θα συνεχιστεί μέχρι την ημέρα των εθνικών εκλογών, με τους δύο υποψηφίους να αμφισβητούν (έμμεσα ή άμεσα) ο ένας τα θρησκευτικά πιστεύω του άλλου, ελπίζοντας να συγκεντρώσουν ψήφους από τους Χριστιανούς πολίτες, οι οποίοι παρακολουθούν μάλλον άναυδοι μία από τις χειρότερες σε ένταση προεκλογικές εκστρατείες των τελευταίων δεκαετιών.
