Της Σοφίας – Χριστίνας Χρήστου
Σε έναν οικολογικό παράδεισο, μια κιβωτό διάσωσης σπάνιων ειδών του φυτικού και του ζωικού βασιλείου, έχουν μετατρέψει, με πολλή δουλειά, αγώνα και αγάπη τέσσερις μοναχοί το μικρό μοναστήρι-ιερό κάθισμα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στους Δολούς της Μεσσηνιακής Μάνης, που αποτελεί μετόχι της Μονής Αρχαγγέλων της Βόρειας Σερβίας και απέχει μόλις 20 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα.
Ο γέροντας Γαβριήλ Κοβιλιάτης, κατά κόσμον Φίλιππος Γιαννόπουλος, 76 ετών σήμερα, σπούδασε Ιατρική και στη συνέχεια Κλασική Αρχαιολογία, Ιστορία των Καλών Τεχνών και Βυζαντινολογία. Εργάστηκε για περίπου 25 χρόνια στην ξενάγηση Δυτικοευρωπαίων επιστημόνων «στα μεγάλα επιτεύγματα του πολιτισμού της Ρωμιοσύνης», δηλαδή της Ορθοδοξίας ως συνέχειας και εκπλήρωσης της αρχαίας ελληνικής αναζήτησης στη φιλοσοφία και την αρχαία τραγωδία. Αφιερώθηκε εδώ και πολλά χρόνια στον μοναχισμό και σήμερα, στο Ιερό Κάθισμα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, με συνοδοιπόρους τους ιερομονάχους Νεκτάριο, Σιλουανό και Αλέξιο, έχει μετατρέψει το μοναστήρι σε έναν μικρό κήπο της Εδέμ.
«Είμαστε μια μικρή αδελφότητα, σαν ένα μικρό σώμα δίπλα από τον γέροντα. Είμαστε μιμητές της Ορθόδοξης παράδοσης στην πράξη», λέει στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο ιερομόναχος Νεκτάριος, με σπουδές στη Θεολογία και την Αρχαιολογία, και προσθέτει: «Προσπαθούμε να μυήσουμε τους νέους ανθρώπους στη βιοκαλλιέργεια. Να θυμίσουμε ότι δεν υπάρχει αυτό που συνήθως ακούμε “οικολογία και περιβάλλον”, αλλά δημιουργία. Αναφερόμαστε όλοι στον Δημιουργό Θεό».
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, «το οικολογικό πρόβλημα μας απασχολεί πάρα πολύ και βεβαίως μας απασχολεί ποιος είναι ο ρόλος της Ορθοδοξίας. Πιστεύουμε ότι άνθρωπος που δεν σέβεται το περιβάλλον είναι αδύνατον να σεβαστεί τον Δημιουργό Του».
Θεραπευτικά βότανα και δέντρα από ξένες χώρες
Σε 11 στρέμματα γης, λίγα μέτρα πιο πέρα από το μοναστήρι, οι μοναχοί καλλιεργούν περίπου 600 ελαιόδεντρα, ποικιλίες της μεσσηνιακής γης αλλά και κάποιες σπάνιες ελιές, όπως η λευκοελιά της Αλεξανδρούπολης, της οποίας οι καρποί όταν ωριμάσουν έχουν λευκό χρώμα.
«Μας ενδιέφερε πολύ η βιοποικιλότητα της ελιάς, από την αρχαιότητα. Οχι ως βοτανικό είδος αλλά ως φυτό που κουβαλάει μεγάλη παράδοση. Στην αρχή είχαμε άγνοια. Νομίζαμε ότι στα φυτώρια μπορούσαμε να τη βρούμε. Ζήτημα, όμως, εκεί να μπορείς να βρεις δέκα. Έπρεπε να χαρτογραφήσουμε τις περιοχές κ.λπ. Διαβάσαμε βιβλία, πήραμε πληροφορίες από Γεωπονικό Πανεπιστήμιο κ.ά. και προσπαθούσαμε να αντλήσουμε όσο περισσότερες χρήσιμες πληροφορίες μπορούσαμε».
Ο δρόμος ωστόσο δεν ήταν στρωμένος με… ροδοπέταλα.
«Αντιμετωπίσαμε πολλές δυσκολίες στην αρχή. Ξεκινήσαμε μόνοι. Με ένα παλιό Ι.Χ. κουβαλούσαμε τα μπιτόνια με το νερό κ.ά., αλλά με τη βοήθεια του Θεού παλέψαμε και τα καταφέραμε», αναφέρει ο ίδιος.
«Εμείς με το νερό και την αγάπη έχουμε αναστήσει δέντρα που ήταν κούτσουρα», λέει χαρακτηριστικά ο ιερομόναχος Νεκτάριος Κοβιλιάτης.
Στο κτήμα έχουν δημιουργήσει και την «ελιά της Ευρώπης», με ελαιόδεντρα από διάφορες χώρες.
«Τώρα πλέον έχουμε 60 διαφορετικά είδη ελιάς (από τα 100 που υπάρχουν), από το Ισραήλ της εποχής του Χριστού (παλαντίν), το Ιράν, που ήταν άπιαστο όνειρο για εμάς, το Μπάρι και πολλά μέρη ακόμα, πολλά από τα οποία μάς τα έφεραν και τα δώρισαν προσκυνητές».
«Θέλουμε το μοναστήρι να γίνει μια μικρή κιβωτός, όπου οι άνθρωποι θα ευαισθητοποιούνται μέσα από τον λόγο και την πράξη», τονίζει ο πατέρας Νεκτάριος, που με υπομονή εργάζεται στα διακονήματά του τόσο στον κήπο της μονής όσο και στον ελαιώνα.
Παράλληλα, ιδιαίτερη είναι η φροντίδα που δείχνουν οι μοναχοί για τα ντόπια δέντρα και φυτά που είναι υπό εξαφάνιση, όπως «το σκόρδο της Μάνης, που είναι πολύ σπάνιο και νόστιμο, οι κερασιές του Ταϋγέτου, που κινδύνευσαν με τις πυρκαγιές, και οι δαμασκηνιές». Ωστόσο δέντρα και από ξένες χώρες έχουν τη θέση τους στο κτήμα, όπως «μηλιές από τη Σερβία και τη Ρωσία, αχλαδιές από την Αγγλία, βερικοκιές από την Αλβανία και βατόμουρα από τη Λατινική Αμερική».
Στη μονή καλλιεργούνται, επίσης, σπόροι από είδη που είναι υπό εξαφάνιση, όπως μαυραπιδιές, κολοκυθαπιδιές, μηλαπιδιές, καθώς και μια μεγάλη ποικιλία βοτάνων. Εκτός, όμως απ’ όλα αυτά, ο χώρος αποτελεί καταφύγιο για παλιές ράτσες ζώων.
Σκυριανό αλογάκι
Η διάσωση του σπάνιου σκυριανού αλόγου τράβηξε από την αρχή το ενδιαφέρον των τεσσάρων μοναχών, οι οποίοι με ιδιαίτερες προσπάθειες τα κατάφεραν. «Ήταν δύσκολο να αποκτήσεις τα σκυριανά αλογάκια (250 είδη υπάρχουν συνολικά) -π.χ. από τη Σκύρο μόνο αρσενικό επιτρέπεται- αλλά βλέποντας το ενδιαφέρον μας, την αγνή πρόθεσή μας, μας άνοιξαν οι πόρτες. Τα καλύτερα σκυριανά είναι από την Κέρκυρα, από όπου και μας δώρισε η κ. Δημητριάδη το αρσενικό άλογο, το Αττικό Πάρκο μας δώρισε το θηλυκό και, έτσι, ξεκινήσαμε την αναπαραγωγή τους. Γεννήθηκαν στη συνέχεια τρία πουλαράκια κ.ο.κ.».
Τα όμορφα και σπάνια σκυριανά αλογάκια που ζουν στη μονή και το σκωτσέζικο πόνι χρησιμοποιούνται για… θεραπευτική ιππασία! «Η προσπάθειά μας γίνεται και για να διασωθεί το είδος, αλλά και για να μπορεί η μονή να προσφέρει παρηγοριά και έργο σε γονείς που έχουν παιδιά με σύνδρομο Down, κινητικά προβλήματα κ.ά. Προσφέρουμε δωρεάν ιπποθεραπεία. Έχουν έρθει ειδικοί ιπποθεραπευτές από τη Δυτική Ευρώπη και έχουν εκπαιδεύσει γι’ αυτόν τον σκοπό τα αλογάκια», λέει ο ιερομόναχος Νεκτάριος για το έργο ζωής του ίδιου και των άλλων τριών μοναχών.Δίπλα στα σπάνια σκυριανά αλογάκια που αναπαράγουν, υπάρχουν και τα μανιάτικα γαϊδουράκια, που έχουν σχεδόν χαθεί από την περιοχή. «Ο μανιάτικος όνος (γκρι γαϊδουράκι με καφέ σταυρό στην πλάτη) τείνει να εξαφανιστεί. Αγοράσαμε ένα ζευγάρι και με την ίδια διαδικασία αναπαρήχθησαν».
«Προσπαθούμε, επίσης, να κρατήσουμε τις παλιές φυλές της κότας. Έχουμε δημιουργήσει ορνιθώνα με όρνιθες από διάφορα μέρη της Ελλάδας», σημειώνει.
Συγκινητική, ωστόσο, υπήρξε και η απελευθέρωση πέντε αρπακτικών πουλιών, τα οποία μετά από πολύμηνη θεραπεία και ανάρρωση στη μονή επέστρεψαν στην ελεύθερη φύση του Ταϋγέτου.
Τρόπος ζωής
Οι τέσσερις μοναχοί της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος προσπαθούν να ζουν με βιολογικούς τρόπους, εναλλακτικούς. «Προσπαθούμε να διακονήσουμε τη φύση, τη δημιουργία του Θεού, με φυσικούς τρόπους. Έχουμε κομποστοποιητή, μαγειρεύουμε με ηλιακή ενέργεια κ.ά.».
Όσο για το πώς νιώθουν που κατάφεραν να μετατρέψουν έναν σκουπιδότοπο σε παράδεισο; Η απάντηση έρχεται από το στόμα του ιερομόναχου Νεκτάριου: «Ψυχικά γεμάτοι. Νιώθεις υπηρέτης του Κυρίου». «Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα να διανύσουμε, αλλά τα αποτελέσματα πάντα είναι καλύτερα από τα προηγούμενα», λέει.
Η λειτουργία και σε ξένες γλώσσες
«Μεγάλη είναι η στήριξη που έχουμε από φίλους Γερμανούς», λέει στην «ΚτΟ» ο μοναχός Νεκτάριος. Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι η Λειτουργία γίνεται για τους προσκυνητές και σε ξένες γλώσσες: Αγγλικά, Σερβικά και Γερμανικά.
Μεγάλο κοινωνικό έργο
Παράλληλα, λόγω της οικονομικής κρίσης που υπάρχει στη χώρα μας, οι εν λόγω μοναχοί συντονίζουν ένα μεγάλο κοινωνικό έργο. «Προσπαθήσαμε να στρέψουμε κάποιους φίλους-δωρητές Γερμανούς σε ευαίσθητους χώρους, όπως στο Ειδικό Σχολείο Καλαμάτας, στο Κοινωνικό Ιατρείο Καλαμάτας, ενώ τελευταία βοηθάμε και το Γηροκομείο Γυθείου με φαρμακευτικό υλικό κ.λπ.».
Βραβείο για ένα έργο ζωής με πίστη στον Θεό
Πριν από έξι χρόνια, στις 6 Ιουνίου 2011, απονεμήθηκε στον γέροντα Γαβριήλ το βραβείο «Οικόπολις 2011 – Έργο ζωής αφιερωμένο στο περιβάλλον» από τον οικολογικό φορέα Εcocity, σε εκδήλωση που έγινε στο Μουσείο της Ακρόπολης. Εκεί το «παρών» έδωσε και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, o οποίος επαίνεσε τον άξιο και δραστήριο γέροντα Γαβριήλ για το σπουδαίο έργο του υπέρ της διασώσεως του φυσικού θησαυρού. Να σημειώσουμε ότι αυτή ήταν και η πρώτη φορά που δόθηκε το συγκεκριμένο βραβείο σε άνθρωπο της Εκκλησίας.
Την προσπάθεια των μοναχών παρακολουθεί με ενδιαφέρον ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο οποίος έχει επισκεφθεί και το μοναστήρι.
Αξίζει να επισκεφτείτε το μικρό «στολίδι» της Ορθοδοξίας
Στο Ιερό Κάθισμα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος κατά καιρούς διοργανώνονται και πολλές ανοικτές εκδηλώσεις. Μια επίσκεψη στη Μάνη λοιπόν δεν μπορεί παρά να έχει και μια προγραμματισμένη στάση στους Δολούς, ένα χωριό που πλέον ξέρετε γιατί αξίζει να το επισκεφθείτε.
Για όσους θέλουν να το επισκεφτούν, το μοναστήρι είναι ανοιχτό κάθε απόγευμα Σαββάτου στον Εσπερινό και κάθε Κυριακή στη Θεία Λειτουργία. Η επικοινωνία όμως με τον ιερομόναχο Νεκτάριο Κοβιλιάτη (27210.58379) θα διευκολύνει κάθε ενδιαφερόμενο.
