Μονή Αγίου Βησσαρίωνος, Τρίκαλα
Η Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνος (Δούσικου) ιδρύθηκε μεταξύ των ετών 1527 και 1535, στον χώρο των ερειπίων μονής του 13ου – 14ου αιώνα που ήταν αφιερωμένη στον Χριστό. Το πρώτο Καθολικό της μονής το έκτισε ο κτήτοράς της και καταγόμενος από την περιοχή, Άγιος Βησσαρίων (εορτή 15 Σεπτεμβρίου), Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης και προσωπικότητα με μεγάλο κύρος, ο οποίος, εκτός από την αγιότητα και την ταπείνωση του, έγινε γνωστός για το κτίσιμο σπουδαίων έργων για την εποχή του, όπως το μοναστήρι του και οι γέφυρες του Κοράκου στον Αχελώο, του Πορταϊκού και της Σαρακίνας στον νομό Τρικάλων.
Η μονή ήταν από τις πλούσιες και δραστήριες της περιοχής, με κτήματα στη Ρουμανία, καθώς ο Άγιος Βησσαρίων είναι γνωστός στη Μολδοβλαχία για τα θαύματα που επιτέλεσε εκεί. Η παράδοση αναφέρει ότι την περίοδο της ακμής του το μοναστήρι διέθετε 365 κελιά μοναχών, Τράπεζα (1682), αλλά και πλουσιότατη βιβλιοθήκη.
Το 1771 και το 1820 η μονή λεηλατήθηκε από τους Τουρκαλβανούς, ενώ το 1823, μετά τη σύλληψη και τη φυλάκιση του ηγουμένου, ακολούθησε σφαγή και λεηλασία από τους στρατιώτες του Σούλτζε Κόρυτζα. Το μοναστήρι υπέστη νέες καταστροφές από πυρκαγιά και τους βομβαρδισμούς το 1943. Σήμερα λειτουργεί με λίγους μοναχούς και είναι άβατο για τις γυναίκες, για τις οποίες ωστόσο έχει κτιστεί ένα εκκλησάκι απέξω.
Ο επισκέπτης εισέρχεται μέσω της κεντρικής εισόδου, η οποία βρίσκεται στο μέσο περίπου της νότιας πλευράς του. Κεντρικό κτίριο της αυλής αποτελεί το Καθολικό, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Πρόκειται για έναν αθωνικού τύπου ναό, στον οποίο έχουν προστεθεί νάρθηκας και εξωνάρθηκας. Πάνω από τους χώρους αυτούς βρίσκονται τα παρεκκλήσια των Εισοδίων της Θεοτόκου, του Τιμίου Προδρόμου και των Αγίων Πάντων. Η σπουδαία αγιογράφηση του Καθολικού, έργο του περίφημου ζωγράφου Τζώρτζη (της Κρητικής Σχολής), αποπερατώθηκε τον Νοέμβριο του 1557. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Καθολικού είναι μεταγενέστερο και χρονολογείται το 1813.
Το Καθολικό περιβάλλεται από τριώροφα κτίρια με ξύλινους εξώστες, που στεγάζουν τις υπόλοιπες δραστηριότητες της μονής. Αριστερά της εισόδου βρίσκεται η Τράπεζα. Πολλά από τα αρχικά κτίρια του μοναστηριού, όπως το τμήμα της δυτικής πτέρυγας των κελιών, καταστράφηκαν και σήμερα έχουν αναστηλωθεί.
Η μονή εορτάζει στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Σεπτεμβρίου (Αγίου Βησσαρίωνος). Εκεί φυλάσσεται η κάρα του Αγίου Βησσαρίωνος.
Το μοναστήρι του Αγίου Βησσαρίωνος βρίσκεται σε απόσταση 24 χλμ. από τα Τρίκαλα και 5 χλμ. από την κωμόπολη της Πύλης (έδρα του ομώνυμου Δήμου) και πάνω από το χωριό Άγιος Βησσαρίων (πρώην Δούσικο). Για να φθάσει ο επισκέπτης εκεί περνά από τη γέφυρα του Πορταϊκού στην Πύλη, που έκτισε ο ίδιος ο Άγιος Βησσαρίων.
Μονή Τιμίου Προδρόμου, Λάρισα
Αφοσιώθηκαν σε Θεό, φύση και άνθρωπο. Βρήκαν το δικό τους καταφύγιο στην κορυφή του Κισσάβου, όπου έστησαν έναν ιδιαίτερο χώρο προσευχής, συλλογικής δημιουργίας και οικολογικής συνείδησης. Σε υψόμετρο 1.100 μέτρων, στα «χαλάσματα» της μονής του Τιμίου Προδρόμου, συναντήθηκαν 23 μοναχές από 13 χώρες του κόσμου και συγκρότησαν τη δική τους πράσινη κιβωτό, ανατρέποντας προκαταλήψεις αιώνων.
Με επικεφαλής την ηγουμένη Θεοδέκτη, οι «μοναχές του κόσμου» από το 2000 και μέχρι σήμερα εμπέδωσαν «διά της εργασίας» τη νοερά προσευχή και την αγάπη για τη ζωή, με αρχές και κανόνες που τους επέβαλε η ανάγκη για αυτάρκεια σε σώμα και ψυχή.
Το μοναστήρι, που χρονολογείται τον 15ο αιώνα, μετά το 2000 μετατράπηκε βήμα-βήμα σε -μοναδικό στη χώρα μας- χώρο προσευχής και δημιουργίας.
Ζώα, δέντρα, βότανα, λουλούδια και εργαστήρια, σε μια έκταση περίπου 200 στρεμμάτων, «υπακούουν» στα επιδέξια, πλέον, χέρια των μοναχών, οι οποίες 18 ώρες την ημέρα φτιάχνουν την κυψέλη τους, έχοντας «απέναντι» πότε τα χιόνια και το κρύο και πότε τους ανθρώπους.
Στην απόλυτη ερημιά, από την εγκατάστασή τους και μέχρι σήμερα διδάσκουν τι θα πει «καθετοποιημένη παραγωγή», με σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, ενώ ανοίγουν νέους δρόμους που έχουν σχέση με βιολογικές καλλιέργειες και παραδοσιακά προϊόντα.
Σήμερα παράγουν από τα εκατό ζώα που έχουν (αγελάδες, πρόβατα και γίδια) κάθε είδος τυριού, από την απλή φέτα έως τη μοναδική γραβιέρα, η οποία ήρθε πρώτη στην Έκθεση Τροφίμων στο Βερολίνο. Παράγουν αλοιφές, γλυκά, μαρμελάδες από άγρια φρούτα, σαπούνια, τουρσί, κρασιά, μέλι, τσίπουρο από σύκα, ελιές, λάδι, δεκάδες βότανα, ζυμαρικά και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί άνθρωπος, ενώ διαθέτουν και κρέατα, όλα συσκευασμένα.
Και όλα αυτά μόνο με τη δική τους, προσωπική εργασία και τη βοήθεια απλών μηχανημάτων, που έχουν στήσει σε μικρούς, πεντακάθαρους χώρους-εργαστήρια.
Παράλληλα, έδωσαν και κέρδισαν μια μεγάλη μάχη για την οικολογική διατροφή, την προστασία και τη διάθεση παραδοσιακών σπόρων και, φυσικά, την προστασία του περιβάλλοντος, πότε κάνοντας οι ίδιες σεμινάρια και πότε συμμετέχοντας σε εκθέσεις πώλησης, αλλά και ανταλλαγής προϊόντων «χωρίς μεσάζοντες».
Ένα από τα επιτεύγματα που τις κάνει -όπως λένε- περήφανες είναι οι προσπάθειες που καταβάλλουν για τον συνεχή εμπλουτισμό της τράπεζας σπόρων που έχουν φτιάξει, όπου ο καθένας μπορεί να βρει εκατομμύρια σπόρους για καλαμπόκι, φασόλια, σιτάρι και για κάθε παραδοσιακό προϊόν.
Και όλα αυτά αποκτούν ξεχωριστή αξία, αν αναλογιστεί κανείς ότι καμία από τις 23 «χαμογελαστές καλόγριες» δεν είχε άμεση σχέση με όλα αυτά. Έμαθαν, όμως, μέσα από σεμινάρια, διάβασμα και πολλή προσπάθεια. Και έμαθαν καλά.
Τρεις από τις καλόγριες έγιναν «κρεοκόπτριες» και χειρίζονται τα μαχαίρια σαν έμπειροι χασάπηδες. Άλλες έμαθαν την τέχνη του τυροκόμου και τις βλέπεις μέσα στο μικρό τυροκομείο, με άσπρες μπλούζες και σκούφους, να παράγουν κάθε είδος τυριού και να τα βελτιώνουν καθημερινά, αναζητώντας το τέλειο, «τυροκομώντας» 40 τόνους γάλα τον χρόνο!
Δύο άλλες έχουν γίνει… υδραυλικοί και ηλεκτρολόγοι, γιατί «εκεί όπου βρίσκονται κανείς δεν πάει και έπρεπε μόνες τους να λύνουν καθημερινά προβλήματα».
Άλλες έγιναν μελισσοκόμοι, ζαχαροπλάστριες, κτηνοτρόφοι, οδηγοί τρακτέρ, ξυλουργοί. Και όλες μαζί έχουν γίνει μια χαμογελαστή ομάδα, που κάθε μέρα δημιουργεί κάτι νέο. Από ένα δεντρόσπιτο για να αναπαύονται, μέχρι φυσικά ψυγεία για να διατηρούν την παραγωγή τους, ενώ βρίσκουν χρόνο να διοργανώνουν και συναυλίες, όπου οι επισκέπτες μπορούν να ακούσουν βυζαντινούς και εκκλησιαστικούς ύμνους.
Η Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου κτίστηκε το 1550 από τον Άγιο Δαμιανό τον Μυριχοβίτη. Το υπάρχον σήμερα μοναστήρι κτίστηκε το 1797 στη θέση ενός παλαιότερου. Βρίσκεται πάνω στον Κίσσαβο, σε υψόμετρο 1000 μ., σε ένα από τα ωραιότερα φυσικά μπαλκόνια του βουνού και σε απόσταση 3,5 χλμ. δυτικά του χωριού Ανατολή, με μία υπέροχη θέα σε ολόκληρο τον λαρισαϊκό κάμπο.
Κοντά στη μονή, και σε απόσταση 3 χλμ., στη θέση «Δογαντζή», βρίσκεται το ασκηταριό του Αγίου Δαμιανού, το οποίο είναι διαμορφωμένο εντός φυσικού κοιλώματος, στη ρίζα ενός τεράστιου βράχου.
