Στη Θεολογία Χατζή
«Συσσίτια που προσφέρουν εκατοντάδες χιλιάδες μερίδες φαγητού ημερησίως, φροντιστήρια, κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία, οίκοι ευγηρίας υποδειγματικοί, αλλά και επεμβάσεις για θέματα κοινωνικά, εκπαιδευτικά και άλλα, γενικότερα, όποτε κριθεί αναγκαίο, μαρτυρούν και σε εκείνους που τη θυμούνται μόνον όταν την έχουν ανάγκη τον σπουδαίο γενικά ρόλο της Εκκλησίας», επισημαίνει στη συνέντευξη του στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο Μητροπολίτης Πρεβέζης Χρυσόστομος. Ο ίδιος τονίζει πως δεν υπάρχει εθνική Παιδεία, αφού κάθε κυβερνών κόμμα χαράσσει τη δική του πολιτική.
Το τελευταίο διάστημα, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, γίνεται μεγάλη συζήτηση για την Παιδεία. Τι φταίει και δεν βρίσκουμε λύση;
Η Παιδεία αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο αίτημα της εποχής μας. Παιδεία όμως δεν είναι μόνο η στεγνή επιστημονική κατάρτιση, που έχει καταστεί πανάκεια. Παιδεία είναι η καλλιέργεια του ανθρώπου, που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ζωή και πολιτεία από τον άνθρωπο για τον συνάνθρωπο, εκτιμώντας σωστά τα επιτεύγματα του παρελθόντος, κρίνοντας ψύχραιμα τα λάθη των προηγηθέντων και αποφασίζοντας με θάρρος και ειλικρίνεια για το μέλλον. Δυστυχώς, στην πατρίδα μας δεν υπάρχει εθνική Παιδεία, με την έννοια ότι κάθε κυβερνών κόμμα χαράσσει διαφορετική πορεία, και αυτό είναι ένα πρόβλημα. Η τίμια και ειλικρινής παρατήρηση της προσφοράς της πίστης και του εκφραστή της στην πατρίδα μας, της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, και η ανάγκη για προστασία και ενίσχυση της νεότητος με παιδεία ανθρωπιστική είναι οι δύο άξονες γύρω από τους οποίους πρέπει να περιστρέφονται η προσοχή και το ενδιαφέρον όλων μας σήμερα.
Ποια είναι η άποψή σας για τις επιθέσεις κατά ναών;
Σε εποχές κατά τις οποίες η πίστη βάλλεται ως ένα από τα τελευταία οχυρά της ελεύθερης βούλησης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η Εκκλησία αποτελεί τον συνεκτικό ιστό εκείνο που δημιουργεί αλλά και ενεργοποιεί τις εσωτερικές δυνάμεις που μπορούν να θαυματουργούν. Η Εκκλησία είναι η δύναμη εκείνη που είναι ικανή να μεταπλάσει τις σημερινές, δύσκολες και δυσάρεστες συγκυρίες για τη δημιουργία ενός καλύτερου αύριο για τον τόπο, τα παιδιά μας, για όλους. Αρκεί όμως καθένας μας να επιτρέψει σε αυτή τη μεταποιητική ιδιότητα, που δεν είναι άλλη από τη Χάρη, τη δύναμη και τη φώτιση του Θεού, να ενεργήσει εντός του, να συνεργασθεί, εν ολίγοις, με τον Θεό. Υπάρχουν κάποιοι που ίσως θεωρούν ότι η εύκολη διέξοδος από τα αδιέξοδα των καιρών είναι η σπασμωδική εκδήλωση ενεργειών που κατά τη γνώμη τους απαξιώνουν την Εκκλησία. Όμως «προς κέντρα λακτίζουν», κτυπούν δηλαδή το σαμάρι.
Στον απόηχο των γεγονότων, πώς είδατε την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο στην Κρήτη; Ποια εντύπωση σας έχει μείνει από τα όσα πολλά και διάφορα ακούσατε και είδατε στη διάρκεια των εργασιών της;
Ο αγώνας της Εκκλησίας υπήρξε ανέκαθεν η τήρηση της ενότητας. Οι διαιρέσεις, οι διχοστασίες και τα σχίσματα ταλαιπώρησαν πολύ την Εκκλησία κατά την εξέλιξη των αιώνων. Οι έριδες αυτές, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, είναι πράγμα «πολλών κινδύνων γέμον και την Εκκλησίαν εκ βάθρων ικανόν ανασπάσαι» (ομιλία Γ’ εις Α’ Κορ.). Αλλά και ο Μ. Βασίλειος σε επιστολή του γράφει ότι «ο καιρός πολλήν έχει ροπήν προς καταστροφήν των Εκκλησιών και τούτο πολύν έχομε ήδη χρόνον εξ ου καταμανθάνομεν».
Το γεγονός ότι μετά από πολλούς αιώνες δέκα τοπικές Εκκλησίες συναθροίστηκαν επί το αυτό, συζήτησαν σε συγκεκριμένα και, έστω, προαποφασισμένα κείμενα και συλλειτούργησαν σε επίπεδο κεφαλών είναι ιδιαιτέρως σημαντικό. Βεβαίως, υπήρξε πληγή στο σώμα της μίας Εκκλησίας, αυτή της απουσίας των τεσσάρων και σημαντικών Εκκλησιών, όπως γνωρίζετε. Έπρεπε να ακουστεί η ενιαία φωνή της Ορθοδοξίας. Ελήφθησαν σημαντικές αποφάσεις για τον ρόλο της Ορθοδοξίας σήμερα, το περιβάλλον, τα προβλήματα της βίας, των ναρκωτικών κ.ά. Θεωρώ ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αφήνει θετικά αποτυπώματα στην ιστορία της Εκκλησίας μας. Βεβαίως, τα πάντα κρίνονται από τη συνείδηση του πληρώματος της Εκκλησίας μας. Ας αφήσουμε λοιπόν τον χρόνο να φιλτράρει και, αν τυχόν υπήρξε λάθος, μια επόμενη σύνοδος μπορεί να το διορθώσει. Δεν μπορεί όμως η διαφωνία επί σημείου να μηδενίζει το σύνολο των αποφάσεων και τα εξ αυτών κέρδη της Ορθοδοξίας.
Θεωρώ ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αφήνει θετικά αποτυπώματα στην ιστορία της Εκκλησίας μας. Βεβαίως, τα πάντα κρίνονται από τη συνείδηση του πληρώματος της Εκκλησίας μας
Η περιοχή την οποία ποιμαίνετε έχει μεγάλη ιστορία και πολλά μνημεία, τόσο της αρχαιότητας όσο και των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων. Πώς βλέπετε τη σύζευξή τους;
Η περιοχή της Ι.Μ. Νικοπόλεως και Πρεβέζης είναι ιδιαίτερα ευλογημένη από τον Θεό με ένα ειδυλλιακό, υπέροχο φυσικό περιβάλλον. Επίσης, υπάρχουν πάρα πολλοί χώροι με εθνικά και χριστιανικά μνημεία, μοναδικά από πολλές απόψεις. Τα εθνικά μνημεία είναι ακόμη ένας μάρτυρας και ακόμη μία απόδειξη της εθνικής αυτογνωσίας μας για τους όψιμους διεκδικητές και τα χριστιανικά -που ας τα συμπυκνώσουμε περιληπτικά στη Νικόπολη, με τα αναρίθμητα πολύτιμα μνημεία της- συνιστούν μέρος του θησαυρού της πίστεώς μας, όπως μας τον παρέδωσαν επίσης οι πρόγονοί μας. Στη Μητρόπολή μας λοιπόν, τόσο τα εθνικά όσο και τα χριστιανικά μνημεία δηλώνουν αυτή την αδιάσπαστη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού και είμαστε ευτυχείς και υπερήφανοι που περιερχόμαστε καθημερινά ανάμεσά τους.
Ποια είναι η άποψή σας για τον κλήρο γενικά; Προσέρχονται οι νέοι σήμερα στον κλήρο; Έχετε πληρότητα στις ενορίες σας;
Επιθυμώ να τονίσω ότι αισθάνομαι υπερήφανος και ευτυχής για το έμψυχο υλικό της Ιεράς μας Μητροπόλεως, τους κληρικούς και τους μοναχούς της. Οι ιερές μονές υπήρξαν πάντοτε πνευματικές οάσεις στην έρημο της ζωής των ανθρώπων, που προσφέρουν ανάπαυση σε όσους αποφάσισαν να παύσουν την περιπλάνηση του βίου και επέλεξαν την άσκηση, τη μόνωση και την προσευχή στα εργαστήρια της αγιότητος και των πνευματικών αρετών. Δεν λησμονώ ότι εν πολλοίς είναι καρπός των αγώνων και της πνευματικής δεξιότητος του Μακαριστού προκατόχου μου, Αρχιερέως Μελετίου, του «απλού τον τρόπον και πολυειδούς την κυβέρνησιν», κατά τον Γρηγόριο τον Θεολόγο, ο οποίος πολλά εισεκόμισε στην Εκκλησία του Χριστού γενικότερα και στον ευλογημένο τούτο τόπο ειδικά.Την ίδια αγάπη και εκτίμηση θα ήθελα να διατρανώσω και για τον εκλεκτό κλήρο της Ιεράς μας Μητροπόλεως, τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους, τους πολύτιμους συνεργάτες μου στο πολυσχιδές έργο της διαποίμανσης του λαού του Θεού και μάλιστα σε καιρούς δύσκολους. Το να υπηρετεί κάποιος την Εκκλησία είναι στην εποχή μας εξαιρετικά επίπονο, το γεγονός όμως ότι διαρκώς νέοι άνθρωποι προσέρχονται στον κλήρο -και μάλιστα σημαντικός αριθμός αυτών αμισθί- δηλώνει το έντονο θρησκευτικό βίωμα στους νέους της πατρίδας μας.
Θέλετε να αναφερθείτε στη νεότητα, στην ποιμαντική σας μέριμνα γι’ αυτήν, στις διεξόδους των νέων σε μια Μητρόπολη κάπως απομακρυσμένη από το κέντρο, όπως η δική σας;
Σε μια εποχή κατά την οποία κάθε είδους ανατροπές συγκλονίζουν τη χώρα μας και τον κόσμο ολόκληρο, οι νέοι μας είναι αυτοί που έχουν περισσότερο ανάγκη. Αυτοί που σκύβουν κάτω από το βάρος του φορτίου της υπάρξεως, αυτοί των οποίων η ζωή εξελίσσεται σε διαρκή πάλη για την απλή συντήρηση και διέπεται από την αγωνιώδη αναζήτηση λύσεων στα αδήριτα προβλήματα της καθημερινότητος. Οι νέοι μας, ένας κόσμος ολόκληρος. Σε αυτόν τον κόσμο, που αναζητεί εναγωνίως νόημα ζωής, που αγωνίζεται να διακρίνει μεταξύ αγαθών και του όντως Αγαθού, εργάζομαι «όση μοι δύναμις», με κύριο στόχο να εμπεδώσω ότι «θεμέλιον άλλον ουδείς δύναται θείναι παρά τον κείμενον, ος έστιν Ιησούς Χριστός» (Α’ Κορ. 3,11).
Η τοπική Εκκλησία, εργαζόμενη χωρίς προχειρότητες και κομπασμούς, θαρραλέα, που κοιτά και αντιμετωπίζει τα προβλήματα κατά πρόσωπο, προσγειωμένη στην αίσθηση των προβλημάτων, ουσιαστική, ποτέ τυπολατρική, αληθινή, ειλικρινής και ευθεία, γρηγορούσα, αξιοκρατική, διαφανής, γεμάτη στοργή και αγάπη, προσφέρει προς τους νέους της πολλές πνευματικές διεξόδους: Κατηχητικά σχολεία όλων των βαθμίδων, πνευματικά κέντρα με πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις σε πολλές πόλεις, Σχολή Βυζαντινής Μουσικής και Αγιογραφίας, κοινωνικό φροντιστήριο για μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου, αλλά παράλληλα και σχολές γονέων για την κατάρτισή τους, με σκοπό την καλύτερη και βαθύτερη κατανόηση των παιδιών και την αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων τους σε καιρούς που η νεότητα βάλλεται και βλάπτεται πανταχόθεν. Προσφάτως, μάλιστα, εγκαινιάσαμε και τον θεσμό της κατασκήνωσης στην πόλη, με εξαιρετική επιτυχία.
Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στο κοινωνικό γίγνεσθαι σήμερα;
Οι παντοειδείς επιθέσεις κατά της Εκκλησίας, όχι μόνον οι σημερινές, αλλά και ανέκαθεν, μαρτυρούν ακριβώς την ανύστακτη και ακάματη παρουσία της στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Συσσίτια που προσφέρουν εκατοντάδες χιλιάδες μερίδες φαγητού ημερησίως, φροντιστήρια, κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία, οίκοι ευγηρίας υποδειγματικοί, αλλά και επεμβάσεις για θέματα κοινωνικά, εκπαιδευτικά και άλλα γενικότερα, όποτε κριθεί αναγκαίο, μαρτυρούν και σε εκείνους που τη θυμούνται μόνον όταν την έχουν ανάγκη τον σπουδαίο γενικά ρόλο της, αλλά και την ουσιαστική παρουσία της όχι μόνον ως κιβωτού της πίστεως, που αποκαλύπτει στο ποίμνιό της το σωτήριο έργο της θείας οικονομίας του Θεού, αλλά και ως κιβωτού της εθνικής μας παραδόσεως.
Πώς βλέπετε τον πολιτικό γάμο, το σύμφωνο συμβίωσης και τους γάμους ομοφυλοφίλων; Μόδα, λύση, ανάγκη ή κάτι άλλο;
Όπως ήδη σας ανέφερα, η Εκκλησία, ως θεοΐδρυτος οργανισμός, τηρεί την παράδοση της διδασκαλίας του Κυρίου ημών, Ιησού Χριστού. Δεν μπορεί να δεχθεί εκδηλώσεις που δεν εγκρίνονται ακριβώς από την παράδοση αυτή. Δεν εμποδίζει τον καθένα να κάνει αυτά που προτιμά, αλλά είναι υποχρεωμένη να δίδει τη μαρτυρία της, όταν ερωτηθεί, τόσο ελεύθερα όσο οι άλλοι διακωμωδούν τα Μυστήρια και την ίδια την ουσία της ζωής.
