Του Χρήστου Γ. Κτενά
Από τους απλούς ιερούς ναούς των πρωτοχριστιανικών αιώνων μέχρι τα εκπληκτικής αισθητικής και μεγέθους οικοδομήματα που σήμερα αντικρίζουμε στις διάφορες μητροπόλεις του κόσμου σίγουρα υπάρχει μια μεγάλη απόσταση. Και ενώ είναι φανερό πως οι εκκλησίες γίνονται ολοένα και μεγαλύτερες, αυτό δεν οφείλεται μόνο στην προσπάθεια να εξυπηρετηθούν οι πιστοί. Παράλληλα, είναι μια ένδειξη κύρους, ευμάρειας αλλά και επιρροής, κάτι που εντοπίζεται κυρίως στον καθολικό και προτεσταντικό χώρο, στον οποίο ανήκουν σε συντριπτικό ποσοστό οι γιγάντιοι ιεροί ναοί. Ποιες είναι, όμως, οι δέκα μεγαλύτερες εκκλησίες σε όλο τον κόσμο και ποια η ιστορία τους;
1. Βασιλική του Αγίου Πέτρου, Βατικανό
Με έκταση 15.160 τετραγωνικών μέτρων, στην πρώτη θέση από πλευράς μεγέθους βρίσκεται ο ναός-σύμβολο του καθολικισμού. Για τον επισκέπτη, βέβαια, είναι και ένα θαυμάσιο δείγμα αναγεννησιακής τέχνης, καθώς οικοδομήθηκε τον 16ο αιώνα, σε σχέδια και διακόσμηση του Μιχαήλ Άγγελου, του Μπερνίνι, του Μπραμάντε και του Ραφαήλ. Σήμερα δεσπόζει στην ομώνυμη πλατεία, με τον θόλο του να φθάνει τα 136,5 μέτρα σε ύψος, χτισμένος πάνω από τον τάφο του Αποστόλου Πέτρου (όπως θέλει η παράδοση). Και βέβαια, η επίσκεψη σε αυτόν τον ναό αποτελεί μια μοναδική εμπειρία, λόγω της διακόσμησης, των έργων Τέχνης που περιέχει και του ταξιδιού που σε πάει στον χρόνο, αποτελώντας μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εκκλησίες στην ιστορία της χριστιανικής ναοδομίας.
2. Βασιλική της Παναγίας της Aparecida, Βραζιλία
Χτίστηκε στο διάστημα 1946-1980 και με έκταση 12.000 τ.μ., μπορεί να φιλοξενήσει περίπου 45.000 πιστούς (ενώ ο Άγιος Πέτρος χωράει ακόμα και 60.000). Είναι η μεγαλύτερη εκκλησία στον κόσμο αφιερωμένη στη Θεοτόκο και αποτελεί σύμβολο του νοτιοαμερικανικού καθολικισμού. Σε νεορομανικό ύφος, φθάνει τα 100 μέτρα σε ύψος και το κύριο έκθεμά της είναι ένα πήλινο άγαλμα της Άμωμου Συλλήψεως της Θεοτόκου του 18ου αιώνα.
3. Καθεδρικός της Σεβίλλης, Ισπανία
Με έκταση 11.520 τ.μ., είναι ο μεγαλύτερος γοτθικός ναός στον κόσμο. Χτίστηκε τον 16ο αιώνα ως ένδειξη του πλούτου της πόλης, αλλά και της επικράτησης του Χριστιανισμού στην Ισπανία. Μάλιστα, το καμπαναριό του είναι παλιός μιναρές. Στο εσωτερικό του βρίσκονται 80 παρεκκλήσια. Είναι επίσης ένα θαυμάσιο δείγμα εκκλησιαστικής διακόσμησης (έχει ανακηρυχτεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομίας από την UNESCO), ενώ εκεί έχει ταφεί και ο Χριστόφορος Κολόμβος.
4. Καθεδρικός του Αγίου Ιωάννη, ΗΠΑ
Είναι ο μεγαλύτερος ναός της Επισκοπαλιανής Εκκλησίας και βρίσκεται στη Νέα Υόρκη. Με έκταση 11.200 τ.μ., δεσπόζει στο Μανχάταν, αλλά αποτελεί σύγχρονο κτίσμα, καθώς η οικοδόμησή του ξεκίνησε το 1892 και… ακόμα δεν έχει τελειώσει. Σε γοτθικό ύφος, έχει εντυπωσιακή ακουστική (στο εσωτερικό του γίνονται πολλές συναυλίες) και το Μεγάλο Εκκλησιαστικό Όργανο (όπως λέγεται το ένα από τα πέντε που διαθέτει) θεωρείται ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως.
5. Καθεδρικός του Μιλάνου, Ιταλία
Ακόμα ένας μεγάλος καθολικός ναός (έκταση 10.186 τ.μ.) και μάλλον η ωραιότερη γοτθική εκκλησία παγκοσμίως. Το Ντουόμο χτιζόταν όλο τον 15ο αιώνα, αλλά οι συνεχείς μετασκευές του κράτησαν μέχρι τον 19ο! Στεγάζει μια μεγάλη συλλογή εκπληκτικών αγαλμάτων, σαρκοφάγων, βωμών και διακοσμητικών στοιχείων και, βέβαια, δέχεται ένα τεράστιο αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο.
6. Βασιλική της Παναγίας του Lichen, Πολωνία
Μια σύγχρονη εκκλησία, χτίστηκε μεταξύ του 1994 και του 2004 σε ένα μικρό χωριό στο κέντρο της Πολωνίας. Δημιουργήθηκε για να στεγάσει το μεγάλο πλήθος των προσκυνητών που έφθαναν εκεί για την εικόνα της Παρθένου του Lichen, η οποία θεωρείται θαυματουργή και είναι το μεγαλύτερο προσκύνημα της χώρας.
7. Καθεδρικός του Λίβερπουλ, Βρετανία
Νέα κατασκευή (μεταξύ του 1904 και του 1978), έκτασης 9.687 τ.μ., σε νεογοτθικό στυλ, η αγγλικανική αυτή εκκλησία ξεχωρίζει για το τεράστιο ύψος της (στα 101 μέτρα), το καμπαναριό της (με 14 καμπάνες συνολικού βάρους 31,5 τόνων) και τα βιτρό της.
8. Βασιλική της Αγίας Τριάδος, Πορτογαλία
Με έκταση 8.700 τ.μ., η καθολική βασιλική είναι η πιο νέα, καθώς τελείωσε μόλις το 2007. Με πολύ μοντέρνο στυλ, είναι σχέδιο του Έλληνα αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη και μπορεί να δεχτεί πάνω από 9.000 πιστούς. Βρίσκεται στο προσκύνημα της Φάτιμα, το οποίο θεωρείται από τα μεγαλύτερα των καθολικών.
9. Βασιλική του Αγίου Παύλου Εκτός των Τειχών, Ιταλία
Μία από τις τέσσερις αρχαίες παπικές βασιλικές της Ρώμης, με έκταση 8.515 τ.μ., είναι ένα από τα παλαιότερα κτίσματα της χριστιανοσύνης, καθώς θεμελιώθηκε τον 4ο αιώνα (σύμφωνα με την παράδοση, στον τόπο όπου είχε ταφεί ο Απόστολος Παύλος) από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Α’. Επεκτάθηκε πολλές φορές, άλλαξε διαρρύθμιση και διακόσμηση και τελικά υπέστη μεγάλες καταστροφές από πυρκαγιά το 1823. Έκτοτε ανακατασκευάστηκε και αποτελεί και αυτή μνημείο της UNESCO.
10. Βασιλική της Παναγίας του Πυλώνα, Ισπανία
Ένα από τα πιο γνωστά αξιοθέατα της Σαραγόσα, με έκταση 8.318 τ.μ. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο αρχικός ναός θεμελιώθηκε από τον Απόστολο Ιάκωβο. Η μπαρόκ εκκλησία, όμως, που δεσπόζει σήμερα στις όχθες του ποταμού Έβρου είναι δημιουργία του 17ου αιώνα και ξεχωρίζει, ανάμεσα σε άλλα, από τα frescoes του Φ. Γκόγια.
