Ικανοποιημένος φαίνεται πως είναι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος από το αποτέλεσμα των συζητήσεων της κοινής επιτροπής του υπουργείου Παιδείας και της Εκκλησίας της Ελλάδος για το μάθημα και τα βιβλία των Θρησκευτικών. Τουλάχιστον, αυτό προκύπτει από το κείμενο της εισήγησής του προς την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος η οποία έγινε σήμερα ειδικά για το ζήτημα του μαθήματος στα σχολεία.
Στην εισήγηση του Αρχιεπισκόπου, δεν υπάρχει καμία αιχμή εναντίον του νυν υπουργού Παιδείας, Κώστα Γαβρόγλου, αντιθέτως αναφέρθηκε σε καθησυχαστική διαβεβαίωση που του έδωσε, λέγοντας: «Οφείλω να καταθέσω μια δήλωση του Υπουργού κ. Κωνσταντίνου Γαβρόγλου προς εμέ προσωπικώς: αν κάτι προκύψει προβληματικό είμαστε έτοιμοι οι δύο πλευρές να το αντιμετωπίσουμε».
Όσον αφορά αυτό καθαυτό το μάθημα των Θρησκευτικών, φαίνεται πως όλες οι θέσεις της Εκκλησίας έγιναν αποδεκτές.
Η εισήγηση του Αρχιεπισκόπου είχε ως εξής:
“Σεβασμιώτατοι άγιοι αδελφοί Αρχιερείς,
Οφείλουμε ευχαριστίες στον Πανάγαθο Θεό και Πατέρα μας Κύριον Ιησούν Χριστόν, που μας αξιώνει και πάλι μέσα σε λίγο χρόνο να συνέλθουμε προς λήψιν ζωτικών αποφάσεων για την ζωή και την λειτουργία της Εκκλησίας.
Και τούτο δεν ήταν αυτονόητον για την ελληνική πραγματικότητα αμέσως μετά την ανασύσταση του Κράτους μας. Από το έτος 1833 έως και το 1909 δεν ηδύνατο η Ιεραρχία της Εκκλησίας μας να συνέρχεται αυτοβούλως. Αλλά και τις δεκαετίες που ακολούθησαν οι διάφορες πολιτικές αναταραχές και ανωμαλίες είχαν επιπτώσεις καταστροφικές στην ζωή της Εκκλησίας μας. Δεν πρέπει να λησμονούμε την τόλμη Αρχιερέως μας στη δεκαετία του 1960 να σχίσει το Β. Διάταγμα, θυροκολλημένο στον Μητροπολιτικό Ναό, που απηγόρευε την σύναξη της Ιεραρχίας μας.
Επομένως έχει σημειωθεί πρόοδος στο κεφάλαιο αυτό. Το ερώτημα όμως που πλανάται στην αίθουσα αυτή είναι πόσο αξιοποιήθηκε ή αξιοποιείται το αγαθό αυτό προς ωφέλεια της Εκκλησίας και του πιστού λαού μας.
Το θέμα που θα μας απασχολήσει πάλι σήμερα είναι εκείνο της διδασκαλίας εις τα σχολεία μας του μαθήματος των Θρησκευτικών και ειδικώτερα των αναλυτικών λεγομένων προγραμμάτων.
Το Σύνταγμα της χώρας στην παράγραφο 2 του άρθρου 16 προβλέπει τα εξής: «Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και την διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».
Ομοίως ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας ορίζει στο άρθρο 9, παρ. Ε΄ τα εξης: «παρακολουθεί (η Δ.Ι.Σ.) το δογματικόν περιεχόμενον των διά τα σχολεία της Στοιχειώδους και Μέσης Εκπαιδεύσεως προοριζομένων διδακτικών βιβλίων του μαθήματος των Θρησκευτικών».
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, το Υπουργείον Παιδείας, Θρησκευμάτων και Ερεύνης προέβη εις μεταρρύθμιση των αναλυτικών προγραμμάτων εις τα θρησκευτικά μαθήματα της στοιχειώδους και μέσης εκπαιδεύσεως σε τέτοιο βαθμό που αναγκασθήκαμε να αποστείλουμε το υπ’ αρθ. 4896/2016 έγγραφό μας προς τον κ. Πρωθυπουργό και τους κ. Αρχηγούς των εις την Βουλήν κομμάτων και να δηλώσουμε δημοσίως ότι «τα προγράμματα αυτά είναι και απαράδεκτα και επικίνδυνα».
Ακολούθησε ταραχή και έντασις. Ο Πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας, παρά τις δυσκολίες και τα πολυεύθυνα καθήκοντά του σε εποχή δύσκολη, προσκάλεσε υπό την προεδρία του την 5ην Ὀκτωβρίου 2016 σύσκεψη για την αντιμετώπιση των σχετικών με τα θρησκευτικά προγραμμάτων.
Εις την σύσκεψη αυτήν συμμετείχαν από πλευράς Πολιτείας, πλην του Πρωθυπουργού, ο κ. Πάνος Καμμένος, Κυβερνητικός Εταίρος, ο κ. Νικόλαος Φίλης, Υπουργός τότε Παιδείας, Θρησκευμάτων και Ερεύνης, η κ. Όλγα Γεροβασίλη και από πλευράς Εκκλησίας, η ταπεινότης μου, οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Μονεμβασίας κ. Ευστάθιος, Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος και ο νομικός σύμβουλος της Δ.Ι.Σ. κ. Θεόδωρος Παπαγεωργίου.
Η κατάληξις των συζητήσεων της συσκέψεως αυτής ήταν η εξής:
1. Να ορισθή από τις δύο πλευρές ειδική Επιτροπή για έναν δημιουργικό διάλογο.
2. Η συζήτησις θα αρχίσει από μηδενική βάση.
3. Το μάθημα των Θρησκευτικών θα έχει ορθόδοξον χαρακτήρα.
4. Η διδασκαλία θα είναι υποχρεωτική.
5. Η Επιτροπή της Εκκλησίας θα καταθέσει τις απόψεις της στην Επιτροπή της Πολιτείας, που θα είναι εγκρίσεις, προσθέσεις, αφαιρέσεις, διορθώσεις στις απόψεις της Πολιτείας. Επ’ αυτών θα γίνει ο διάλογος.
6. Το υλικόν της διδασκαλίας για τα σχολικά βιβλία των Θρησκευτικών που θα είναι έτοιμα και θα ισχύσουν για το σχολικό έτος 2018, πριν δοθή προς εκτύπωσιν θα δοθή εις την Εκκλησία για «δογματική παρακολούθηση».
Δυστυχώς όμως η σύσκεψη αυτή ήταν φαλκιδευμένη, διότι λίγες μέρες πριν, στις 13 Σεπτεμβρίου 2016, το Υπουργείο Παιδείας εδημοσίευσε, τα κατά την άποψή του, Φ.Ε.Κ. (Β΄, 2920, 2906) με τα αναλυτικά προγράμματα χωρίς πληροφόρηση της Εκκλησίας, διότι πίστευε και ίσως πιστεύει ότι η Εκκλησία δεν πρέπει να έχει άποψη στο δογματικό κυρίως περιεχόμενον των διδασκομένων βιβλίων των Θρησκευτικών.
Έτσι μπορεί να εξηγηθεί η διχογνωμία των ανακοινώσεων της συσκέψεως Μαξίμου.
Άλλα ανεκοίνωσε η επίσημη σύσκεψις και άλλα υπεστήριξε και υποστηρίζει ο τότε Υπουργός μέχρι σήμερα (ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 11-6-2017) λέγοντας «Εγώ μπορεί να έφυγα, τα νέα Θρησκευτικά έμειναν».
Η ορισθείσα υπό της Ιεραρχίας τριμελής εξ Αρχιερέων Επιτροπή αποτελουμένη εκ των Σεβασμιωτάτων αγίων αδελφών Ύδρας κ. Εφραίμ, Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου και Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, εργάσθηκαν εντατικά και με επιμέλεια και μας έφεραν τα εξής στοιχεία.
1. Η συζήτησις άρχισε από μηδενική βάση. Τί άλλο συμβαίνει μετά την «κατάργηση» των Φ.Ε.Κ. Β΄ 2906 και Β΄ 2920 της 13ης Σεπτεμβρίου 2016 του τ. Υπουργού κ. Φίλη και ισχύ των Φ.Ε.Κ. Β΄ 2104 και Β΄ 2105 της 19ης Ιουνίου 2017 του νυν Υπουργού κ. Γαβρόγλου.
2. Ορθόδοξος χαρακτήρας του μαθήματος.
3. Έγιναν δεκτές παρεμβάσεις, διορθώσεις, προσθήκες, αφαιρέσεις, προτάσεις της Επιτροπής της Εκκλησίας εις το υλικό διδασκαλίας.
4. Το υλικό μαθητείας που θα αποτελέσει τα βιβλία, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν από το σχολικό έτος 2018-2019 πριν τυπωθεί θα τεθεί εις την διάθεσιν της Εκκλησίας για την απαιτουμένη δογματική παρακολούθηση.
Εδώ οφείλω να καταθέσω μια δήλωση του Υπουργού κ. Κωνσταντίνου Γαβρόγλου προς εμέ προσωπικώς: αν κάτι προκύψει προβληματικό είμαστε έτοιμοι οι δύο πλευρές να το αντιμετωπίσουμε.
Η εν λόγω ενημέρωση της Δ.Ι.Σ. έγινε κατά την συνεδρίαν της Δ.Ι.Σ. (20-6-2017).
Ένιοι αδελφοί εξ ημών έκαναν την πρότασιν να ενημερωθούν όλα τα Μέλη της Ιεραρχίας.
Αυτό είναι και το μοναδικό θέμα απασχολήσεως της εκτάκτου σημερινής συνάξεως της Ι.Σ.Ι.”
Η εισήγηση του Μητροπολίτη Ύδρας
Ο μεν Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος κράτησε ισορροπίες στην ομιλία του προς την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, ωστόσο ο βασικός εισηγητής, ο Μητροπολίτης Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης, κύριος Εφραίμ, ήταν ιδιαίτερα εύγλωττος και αποκαλυπτικός. Ο κύριος Εφραίμ ήταν μέλος της κοινής επιτροπής υπουργείου Παιδείας και Εκκλησίας και χειρίστηκε όλα τα ζητήματα.
«Πρέπει εδώ εξ αρχής να δεχθούμε ότι διάλογος, μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας για την διδακτέα ύλη των θρησκευτικών στην εκπαίδευση έγινε για πρώτη φορά. Και μάλιστα ετονίσθη ότι η Εκκλησία συναποφασίζει με την Πολιτεία δια θέματα αφορώντα εις αυτήν, ως τούτο απορρέει εκ του Συντάγματος και του Καταστατικού αυτής Χάρτου (Ν. 590/1977). Τούτο πλέον αποτελεί ένα κεκτημένο για την Εκκλησία μας», είναι η χαρακτηριστική του αποστροφή.
Και συνέχισε στο ίδιο κλίμα: «Ως προς τις γενικές παρατηρήσεις της Ι. Συνόδου επί των νέων Προγραμμάτων και της «φιλοσοφίας» αυτών, καταθέτομεν, εν συνεχεία προς την Σεπτήν Ιεραρχίαν, το σχετικόν κείμενον – απάντησιν των Συντακτων των νέων ΠΣ, τά οποία παρέχουν κατάλληλες εξηγήσεις καί διευκρινήσεις και «εκάλυψαν» τις θέσεις μας».
Αναφορικά με το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών, ο Μητροπολίτης Ύδρας
αναφέρει: «Υπήρξαν ρητές διαβεβαιώσεις τόσον του κ. Υπουργού, όσον και του Προέδρου του ΙΕΠ, σε όλες τις συναντήσεις, ότι δεν υφίσταται κανένα ζήτημα ως προς την υποχρεωτικότητα του ΜτΘ, τις ώρες διδασκαλίας του και την ονομασία του, ενώ θα παραμείνει στον κορμό των μαθημάτων στην Β΄ καί Γ΄ Λυκείου, χωρίς να γίνει επιλεγόμενο».
Και για να μην αφήνονται αμφιβολίες, όλα αυτά έχουν αποτυπωθεί στη νέα υπουργική απόφαση του υπουργείου Παιδείας: «Καθ΄ όλην την διάρκειαν του διαλόγου επιμόνως ζητήσαμε οι όποιες διορθώσεις και αλλαγές γίνουν, να αποτυπωθούν σε καινούργια Υπουργική Απόφαση, καταργουμένων των Υπουργικών Αποφάσεων του προηγουμένου Υπουργού Παιδείας. Όλοι πλέον γνωρίζομεν ότι ήδη δημοσιεύτηκαν τα νέα Φ.Ε.Κ. (Φ.Ε.Κ. 2104 τ. Β΄ /19.06.2017) δια το Πρόγραμμα Σπουδών Δημοτικού -Γυμνασίου και το (Φ.Ε.Κ. 2105 τ. Β΄/19.06.2017) δια το Πρόγραμμα Σπουών του Γενικού και Ἐπαγγελματικού Λυκείου με την ρητή αναγραφή ότι η προηγούμενη Υπουργική Απόφασις (Φ.Ε.Κ. 2906 τ.Β΄/13.09.2016 & Φ.Ε.Κ. 2920 τ. Β΄/13.09.2016) καταργείται».
