Πραγματοποιήθηκε τό ἀπόγευμα τῆς Πέμπτης, 11 Ἰανουαρίου ἐ.ἔ., στό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Σώστη (λεωφ. Συγγροῦ), ἡ Ε’ Ἱερατική Σύναξη γιά τούς Κληρικούς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης.
Στή Σύναξη ὁμιλητής ἦταν ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Γρηγόριος Παπαθωμᾶς, Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ὁ ὁποῖος πραγματοποίησε τήν ὁμιλία μέ θέμα: «Ὁ θρησκευτικός ὅρκος – Σύγχρονοι προβληματισμοί».
Τή Σύναξη ἄνοιξε μέ τήν προσφώνησή του ὁ Σεβ. Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κ. Συμεών, ὁ ὁποῖος παρουσίασε καί τόν ὁμιλητή. Ἀκολούθως, ὁ π. Γρηγόριος, εὐχαρίστησε τόν Σεβασμιώτατο γιά τήν τιμητική πρόσκλησή του.
Ἀρχικά, ὁ εἰσηγητής ἐπεσήμανε ὅτι τό ζήτημα τοῦ ὅρκου ταλανίζει τήν Ἐκκλησία ἐπί 2.000 χρόνια, καθώς ἐπικρατεῖ εὐρύτατη πολυορκία. Ἀπό νομικῆς πλευρᾶς ὁ ὅρκος θεωρεῖται ἕνα χρηστικό ἐργαλεῖο. Ἀπό χριστιανικῆς πλευρᾶς ἡ χρήση τοῦ ὅρκου εἶναι ἐπιζήμια.
Στή συνέχεια, ἀναφέρθηκε στά δύο εἴδη τοῦ ὅρκου: (α) βεβαιωτικός ὅρκος, (β) ὑποσχετικός ὅρκος. Ὁ πρῶτος ἀναφέρεται στό παρελθόν, ἐνῶ ὁ δεύτερος στό μέλλον. Ὅποιος καταστρατηγεῖ τόν ὅρκο γίνεται ψεύδορκος ἤ ἐπίορκος ἀντίστοιχα. Ὁ ὅρκος θεωρεῖται κριτήριο ἀλήθειας.
Ὁ ὅρκος στούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας παρουσιάζεται ὡς ζήτημα πρός ἀποφυγή. Εἰδικότερα, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀποτρέπουν παντελῶς τόν ὅρκο. Ἀπό τό κείμενο τῶν Ἀποστολικῶν Διαταγῶν (ἡμιαρειανικό ἔργο τοῦ Δ΄ αἰ.) μέχρι τά συγγράμματα τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου (Κ΄ αἰ.) ἐπικρατεῖ μιά συμφωνία, ἕνα consensus Patrum, πού ὁρίζει ὅτι ὡς χριστιανοί δέν ὁρκιζόμαστε καθόλου, ποτέ.
Παρόμοια συμφωνία ἀπαντᾶ καί στούς Ἱερούς Κανόνες. Τόσο ὁ κανών 94ος τῆς Πενθέκτης (691), ὅσο καί οἱ κανόνες τοῦ Μεγ. Βασιλείου, καί ὁ 25ος Ἀποστολικός κανών ἀναφέρονται στήν ἀποτροπή τοῦ ὅρκου.
Ἰδιαίτερη ἀναφορά ἔκανε ὁ εἰσηγητής στόν κοινωνικό καί ἐκκλησιαστικό χῶρο. Σύμφωνα μέ τόν Καταστατικό χάρτη τῆς Ἐκκλησίας ἀποδεχόμαστε τά ἄρθρα τοῦ Κώδικα Ποινικῆς Δικονομίας (εἰδικότερα τό ἄρθρο 218). Ὡστόσο, στό ἄρθρο 13 τοῦ Συντάγματος γίνεται ἐπίκληση προκειμένου νά μήν ὁρκιστεῖ κάποιος. Σήμερα, μέ τή χρήση τοῦ ὅρκου διατηρεῖται μιά ἀρχαιοελληνική παράδοση, ἡ ὁποία κατέληξε νά ἀποτελεῖ ἕνα πολιτιστικό μέγεθος, πού δέν εὐσταθεῖ θεολογικά.
Τέλος, ὁ εἰσηγητής διατύπωσε τή θέση νά ἐπανεξεταστεῖ ἕνα τόσο σοβαρό θέμα, ὥστε νά καταργηθεῖ ὁ ὅρκος. Ὁ ὅρκος ἔρχεται σέ ἀντίθεση μέ τά ἑξῆς: (α) τήν ἀξιοπρέπεια τοῦ ἀνθρώπου, (β) τήν ἐλευθερία τοῦ προσώπου, (γ) τήν ἐλευθερία τῆς συνειδήσεως, καί (δ) ὡς τό θέμα τῆς ἰσότητας.
* * *
Στό τέλος τῆς Ἱερατικῆς Σύναξης ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Συμεών εὐχαρίστησε τόν Εἰσηγητή Πανοσιολογιώτατο Ἀρχιμανδρίτη π. Γρηγόριο Παπαθωμᾶ γιά τή σαφήνεια καί τήν περιεκτικότητα τῆς εἰσήγησης. Στή συζήτηση πού ἀκολούθησε μέ τούς παριστάμενους κληρικούς διαπιστώθηκε ὅτι ὑπάρχει μιά ποιοτική διαφορά στή χρήση τοῦ ὅρκου ὡς διαβεβαίωσης, ὡς ὑπόσχεσης κ.λπ. Ἐπίσης, ἡ μαρτυρία τοῦ βίου μας ὡς χριστιανῶν νά εἶναι βεβαιότερη τοῦ ὅρκου μας.
