Του Κώστα ΤΖίμα
Εφέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια αρχιερατείας για τον αρχιεπίσκοπο Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου κ. Χρυσόστομο Β’. Εναν ιεράρχη, ο οποίος έχει αφιερωθεί στην Εκκλησία, αλλά και στο μεγάλο εθνικό θέμα της Κύπρου, με παρεμβάσεις οι οποίες έχουν συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός σκηνικού με έμφαση στην αποκατάσταση της τάξης στη Μεγαλόνησο.
Ο κ. Χρυσόστομος, κατά κόσμον Ηρόδοτος Δημητρίου, γεννήθηκε στις 10 Aπριλίου 1941 στο χωριό Τάλα της Πάφου. Αμέσως μετά την πρωτοβάθμια εκπαίδευση έγινε δόκιμος μοναχός στην Ιερά Μονή Αγίου Νεοφύτου και στη συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο Πάφου. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο το 1963 και στις 3 Νοεμβρίου του ίδιου έτους χειροτονήθηκε διάκονος. Το 1968 ξεκίνησε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοίτησε το 1972. Στις 19 Οκτωβρίου του ίδιου έτους εξελέγη ομόφωνα ηγούμενος της Μονής Αγίου Νεοφύτου, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και εγκαθιδρύθηκε ως ηγούμενος στις 12 Νοεμβρίου από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ’. Στις 25 Φεβρουαρίου 1978 εξελέγη δια βοής Μητροπολίτης Πάφου.
Μετά από μακροχρόνια, μη αναστρέψιμη ασθένεια του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α’, συνήλθε Διευρυμένη Σύνοδος, υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στην Ελβετία τον Μάιο του 2006, η οποία κήρυξε τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο της Κύπρου σε χηρεία. Ετσι, ξεκίνησαν οι διαδικασίες εκλογής νέου Αρχιεπισκόπου, οι οποίες ολοκληρώθηκαν στις 5 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, με την εκλογή του Χρυσοστόμου Β’. Η ενθρόνισή του έγινε στις 12 Νοεμβρίου και όπως αναφέρθηκε από τα ΜΜΕ, είναι ο μοναδικός αρχιεπίσκοπος Κύπρου που τέλεσε την κηδεία αρχιεπισκόπου Κύπρου.
Στις εκλογές για ανάδειξη αρχιεπισκόπου, έλαβε στην λαϊκή ψήφο (δηλαδή οι άρρενες χριστιανοί ορθόδοξοι της Κύπρου) λίγο περισσότερο από 10%. Ανθυποψήφιοι του ήταν τότε ο Κύκκου Νικηφόρος και ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος. Τον Νοέμβρη του 2006, στην ψήφο των εκπροσώπων των πιστών, ο Νικηφόρος πήρε 46 ψήφους, με τον μητροπολίτη Λεμεσού Αθανάσιο να λαμβάνει 45 και ο τότε μητροπολίτης Πάφου Χρυσόστομος έλαβε 9. Στην κάλπη των εξ οφίκιο εκπροσώπων, ο Επίσκοπος Κύκκου πήρε 11 ψήφους, ο Λεμεσού 7 και ο Χρυσόστομος 12. Στην κάλπη των γενικών αντιπροσώπων, ο μητροπολίτης Λεμεσού πήρε 48 ψήφους και προκρίθηκε στην τελική φάση της ψηφοφορίας. 46 πήρε ο Κύκκου και ο Χρυσόστομος 6, τρεις δηλαδή λιγότερες από τον πρώτο γύρο. Στην κάλπη των εξ οφίκιο, η οποία θα αναδείκνυε τον δεύτερο υποψήφιο Αρχιεπίσκοπο, ο μητροπολίτης Λεμεσού ενίσχυσε τον μητροπολίτη Πάφου κ. Χρυσόστομο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τελικοί υποψήφιοι αναδείχθηκαν οι μητροπολίτες Πάφου και Λεμεσού και ο Επίσκοπος Κύκκου έμεινε εκτός εκλογικής διαδικασίας. Μετά ο Πάφου και ο Νικηφόρος κατήλθαν σε συμφωνία, και οι αντιπρόσωποι του Νικηφόρου ψήφισαν τον Χρυσόστομο Β’ για αρχιεπίσκοπο.
Με την ανάληψη των καθηκόντων του ως Αρχιεπίσκοπος, έθεσε στόχους για καλύτερη λειτουργία της Εκκλησίας της Κύπρου.
Ο Χρυσόστομος Β’ προώθησε την αλλαγή του απαρχαιωμένου προηγούμενου καταστατικού χάρτη της Εκκλησίας, ο οποίος ήταν σε ισχύ από το 1914 και έκτοτε αναθεωρήθηκε 2 φορές. Ο νέος καταστατικός χάρτης άλλαζε κυρίως το εκλογικό σύστημα, αναβαθμίζοντας την ισχύ των πιστών. Ομως, δεν περιορίστηκαν οι αλλαγές στην εκλογική διαδικασία, άλλαξαν και τα σύνορα των μητροπόλεων (ευνοήθηκε η κατεχόμενη μητρόπολη της Κυρηνείας), δημιούργησε 5-μελές συνοδικό δικαστήριο, όπου ο κατηγορούμενος μπορούσε να εκπροσωπηθεί από δικηγόρο και, τέλος, άλλαξε τις διαδικασίες για έκδοση εκλησιαστικού διαζυγίου.
Aκόμη, προώθησε διεύρυνση της Ιεράς Συνόδου με την ανασύσταση, έπειτα από οκτακόσια χρόνια, παλαιών επισκοπών (Κωνσταντίας, Ταμασού, Τριμυθούντος, Καρπασίας, Λήδρας, Χύτρων, Αμαθούντος, Νεαπόλεως), που είχαν καταργηθεί κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας από τους Λατίνους το 1222. Ετσι, Εκκλησία της Κύπρου ως Αυτοκέφαλος, πέτυχε να έχει πλήρη Σύνοδο (με τουλάχιστον 13 μέλη), που σημαίνει ότι πλέον μπορεί να συγκαλέσει Μείζονα και Υπερτελή Σύνοδο χωρίς να χρειάζεται η συμμετοχή άλλων Επισκόπων από άλλες Εκκλησίες.
Επίσης, πρότεινε και πέτυχε κατόπιν διαβουλεύσεων με την Κυπριακή Κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών, τη δημιουργία Ενιαίου Φορέα Μισθοδοσίας Εφημεριακού Κλήρου. Με αυτό τον τρόπο πέτυχε την ανεξάρτητη μισθοδοσία του κλήρου και εξασφάλισε την αξιοπρεπή διαβίωση γηραιών και επαρχιακών κληρικών, χωρίς να επιβαρύνεται το κράτος.
Ο Αρχιεπίσκοπος κατάφερε την ίδρυση της Θεολογικής Σχολής της Εκκλησίας της Κύπρου, ένα σχέδιο το οποίο είχε οραματιστεί ο προκάτοχός του Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’, αλλά δεν κατάφερε να υλοποιήσει λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974. Η σχολη ιδρύθηκε ως Ιδιωτική Σχολή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αλλά βάσει του Κανονισμού της, ιδρύθηκε και λειτουργεί ως μη κερδοσκοπικός φιλανθρωπικός εκπαιδευτικός οργανισμός.
Ο Αρχιεπίσκοπος επίσης τιμήθηκε με μετάλλιο και ως επίτιμος δημότης Κέρκυρας το 2016, με την ευκαιρία του εορτασμού των 300 ετών από τη λύση της πολιορκίας της Κέρκυρας από τους Τούρκους το 1716. Ο Χρυσόστομος τιμήθηκε επίσης ως επίτιμος δημότης Ηλείας, για τους αγώνες του για την Κύπρο, την Εκκλησία και τον Ελληνισμό, σε ειδική τελετή, στο Δημοτικό Μέγαρο του Πύργου από τον δήμαρχο Γαβριήλ Λιάτση. Ο δήμαρχος ανέφερε τη μεγάλη προσφορά του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου και της Εκκλησίας προς την Ηλεία μετά τις πυρκαγιές του 2007. Αναφέρθηκε στις εκκλησίες που αποκαταστάθηκαν αφού είχαν καεί ολοσχερώς, στον βρεφονηπιακό σταθμό που οικοδομήθηκε εκ βάθρων, καθώς και σε ιστορικά γεγονότα που συνδέουν τον Πύργο με τον κυπριακό αγώνα για την ανεξαρτησία. Ο αρχιεπίσκοπος το 2017 επισκέφθηκε επίσημα τη Ρωσία. Τέλεσε κοινή λειτουργία με τον πατριάρχη Κύριλλο της Ρωσίας, ο οποίος του απένειμε τον Μεγαλόσταυρο του Αγίου Βλαδίμηρου, ο οποίος αποτελεί την ανώτατη τιμητική διάκριση του Πατριαρχείου Μόσχας.
Τον Απρίλιο του 2004 αντιτάχθηκε με σφοδρότητα στο σχέδιο Ανάν για την επίλυση του Κυπριακού, θεωρώντας ότι δεν είχε κανένα θετικό στοιχείο για τους Ελληνοκύπριους.
Ιστορική παρέμβαση για το Κυπριακό
Παρέμβαση όσον αφορά στο περιεχόμενο της λύσης του Κυπριακού προβλήματος έκανε ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος με τη Χριστουγεννιάτικη εγκύκλιό του, αναφέροντας ότι η Εκκλησία δεν πρόκειται να δεχθεί λύση που δεν θα προνοεί την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, τον τερματισμό των επεμβατικών δικαιωμάτων και την υιοθέτηση των τεσσάρων βασικών ελευθεριών.
Ο αρχιεπίσκοπος ανέφερε ότι η κατάρρευση των συνομιλιών, εξ’ υπαιτιότητας της Τουρκίας, καθιστά φανερό τον στόχο της κατοχικής δύναμης, για κατάληψη και τουρκοποίηση ολόκληρης της Κύπρου.
Προσθέτει πως τυχόν συνέχιση των διακοινοτικών συνομιλιών με νέες υποχωρήσεις από την ελληνοκυπριακή πλευρά, θα έχει τραγικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες για τους Ελληνοκυπρίους.
Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου αναφέρει επίσης ότι ακόμα και χωρίς στρατεύματα κατοχής και επεμβατικά δικαιώματα της Τουρκίας, με όσα οι Τούρκοι διεκδικούν στη διακυβέρνηση, δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει το Κράτος και πολύ σύντομα οι Ελληνοκύπριοι θα καταστούν όμηροι της Αγκυρας.
«Καλούμαστε όλοι να απαιτήσουμε αταλάντευτα και με σθένος, ότι απολαμβάνουν οι ελεύθεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο», ανέφερε ο αρχιεπίσκοπος.
Τόνισε επίσης πως θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια για να πεισθεί η διεθνής κοινότητα, «η οποία έχει λησμονήσει ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής και κατοχής».
Σημειώνει ακόμη ότι χρειάζεται ψυχική αντοχή και αγωνιστική διάθεση για αντιμετώπιση των τουρκικών αντιδράσεων, αναφέροντας πως οι λαοί δεν ελευθερώνονται με παρακλήσεις και εκκλήσεις προς τα αισθήματα των κατακτητών.
Ο αρχιεπίσκοπος τονίζει ότι χρειάζεται αγώνας, προγραμματισμός κινήσεων και ανυποχώρητη εμμονή στο δίκαιο, όσα χρόνια και αν περάσουν.
Η Ορθοδοξία τίμησε τον Χρυσόστομο
Σε πανοθρόδοξη συνάντηση εξελίχτηκε η Κυριακή της Ορθοδοξίας στην Κύπρο και οι εκδηλώσεις για τα 40 χρόνια αρχιερατείας του κ. Χρυσόστομου.
Στη Μεγαλόνησο παραβρέθηκαν οι Πατριάρχες Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος Β’ και Ανιοχείας κ. Ιωάννης, οι Συνοδικοί Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Κύπρου, ο εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Μητροπολίτης Βρυούλων κ. Παντελέημων, ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Ελλάδος Σεβ. Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Μόσχας Σεβ. Μητροπολίτης Σμολένσκ κ. Ισίδωρος, ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Σερβίας Σεβ. Μητροπολίτης Dabar – Bosna κ. Χρυσόστομος, ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Ρουμανίας Σεβ. Μητροπολίτης Τιργοβιτσίου κ. Νήφων, ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Βουλγαρίας Σεβ. Μητροπολίτης Βράτσης κ. Γρηγόριος, ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Γεωργίας Σεβ. Μητροπολίτης Χόνι κ. Σάββας, ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Πολωνίας Αρχιεπίσκοπος Βροτσλάβ κ. Γεώργιος, ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Αλβανίας Σεβ. Μητροπολίτης Βερατίου κ. Ιγνάτιος και ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Τσεχίας Σεβ. Μητροπολίτης Μιχαλόβτσε κ. Γεώργιος.
