Πριν από τρεις αιώνες, ανάμεσα στις ιερές εικόνες στο καθολικό της Μονής του Βατοπαιδίου στο Άγιον Όρος, ήταν και αυτή της Παναγίας της Οδηγήτριας. Μια εικόνα, η «γέννηση» της οποίας χάνεται στα βάθη της αγιορείτικης ιστορίας, η οποία όμως της έχει κρατήσει περίοπτη θέση στις σελίδες της, εξαιτίας ενός ξεχωριστού γεγονότος.
Ένα βράδυ του 1730, ο μοναχός που είχε αναλάβει τη φύλαξη του καθολικού της Μονής του Βατοπαιδίου, αντιλήφθηκε έντρομος πως η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας έλειπε από τη θέση της. Όπως ήταν φυσικό, αυτό το γεγονός προκάλεσε τεράστια αναστάτωση.
Και ενώ άρχισαν να την αναζητούν εντός του χώρου της Ιεράς Μονής, ξαφνικά έμαθαν, ότι η εικόνα βρέθηκε στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος, η οποία απέχει τρεις ώρες με τα πόδια από τη Μονή Βατοπαιδίου. Χωρίς καμιά καθυστέρηση, οι Βατοπαιδινοί μοναχοί έστειλαν ανθρώπους να μεταφέρουν πίσω την εικόνα.
Όταν την έφεραν την τοποθέτησαν στη ίδια θέση ξανά, και έλαβαν αυστηρότερα μέτρα για την ασφάλεια και την προφύλαξη της.
Και πάλιν, όμως, η εικόνα έφυγε από τη θέση της, και μάλιστα χωρίς να θιγεί η ασφάλεια του ναού, δηλαδή χωρίς να παραβιαστούν οι πόρτες και οι σφραγίδες οι οποίες έμειναν άθικτες.
Όταν το διαπίστωσαν αυτό οι Πατέρες της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, διαβεβαιώθηκαν πλέον για την εκούσια και θαυμαστή αναχώρηση της θαυματουργής εικόνας της Θεοτόκου από το μοναστήρι τους. Και όταν πληροφορήθηκαν πως για μια ακόμη φορά η εικόνα βρέθηκε πάλιν στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος, δεν έκριναν εύλογο να εναντιωθούν στην απόφαση της Παναγίας να διαλέξει η ίδια τον μόνιμο τόπο διαμονής της.
Για τον λόγο αυτό, πήγαν όλοι μαζί στην νέα της κατοικία μόνο για να την προσκυνήσουν. Αυτό μάλιστα έκαναν για πολλά χρόνια οι Πατέρες της Μονής Βατοπαιδίου, προσφέροντας κεριά και λάδι σε ανάμνηση της θαυματουργίας αυτής.
Η αγία εικόνα της Παναγίας της Οδηγητρίας βρίσκεται εντός του Καθολικού της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος, επί της κολώνας του αριστερού χορού, όπως ακριβώς βρισκόταν και στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου.
