Του Δημητρίου Λυκούδη, Δ/ντου Σύνταξης της εφημ. «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
Κωδωνοκρουσίες, πανηγυρισμοί, ενθουσιώδεις εκφράσεις χαράς και συγκίνησης συμβαίνουν σε κάθε τοπική κοινωνία και μητρόπολη στο άκουσμα της αγιοκατατάταξεως ενός νέου αγίου στο Ορθόδοξο Αγιολόγο της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας. Ενός αγίου που, με απόφαση της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, άπαξ και κατατεθεί και συμπεριληφθεί στις Δέλτους της Ανατολικής Εκκλησίας και στο Αγιολόγιό Της, εσαεί θα μνημονεύται και οι πιστοί θα εκφράζουν την τιμή και την αγάπη τους προς αυτόν.
Μάλιστα, και δικαιολογημένα, σε κάθε αγιοκατάταξη δεν πανηγυρίζει μόνο η τοπική Εκκλησία που, ενδεχομένως, φέρει ως ευλογία εντός των ορίων της μέρος των προσωπικών αντικειμένων του αγίου, όπως π.χ. πατρική οικεία, προσωπικά αντικείμενα, μονή μετανοίας, ναούς που ιερουργούσε – αν πρόκειται για κληρικό κ.α. – αλλά και κάθε τόπος που συνδέθηκε μαζί με τον άγιο, δηλαδή, κάθε σημείο και τόπος που ο άγιος εν ζωή επέρασε, διέμεινε ή και χρησιμοποίησε επ΄ ολίγον.
Αναφορικά με τις προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται ώστε να συμπεριληφθεί ένας νέος άγιος στο ορθόδοξο αγιολόγιο, είναι σαφές, έχω την αίσθηση, ότι πρέπει να προηγείται η εν Χριστώ και ορθόπρακτος βιωτή του, η καλή ¨έξωθεν¨ μαρτυρία, δηλαδή, να συμμαρτυρεί ο κόσμος, ο λαός του Θεού για τις αρετές του, για τη φιλόθεο και χριστοκεντρική του διαγωγή και πολιτεία, αρχικά, και, κατά δεύτερον, να υπάρχει διάρκεια και χρόνος αυτής της εν Χριστώ πολιτείας, ώστε να διαφαίνεται στο χρόνο ότι πράγματι, πρόκειται για αληθινή ορθοπραξία και όχι για κάτι διαφορετικό και εφήμερο.
Πέρα δε των άλλων, η Εκκλησία μας, πιστή στην Παράδοσή Της, κάτι που, δυστυχώς, δεν τηρείται πάντοτε, αναμένει στο χρόνο, ώστε να συμπληρωθούν εκατό και πλέον χρόνια από την κοίμηση ενός ανθρώπου, ώστε να κοιμηθεί και ο τελευταίος επί της γης που συνανεστράφη και, ενδεχομένως, δεν είχε καλή σχέση με τον αυριανό άγιο.
Και, όμως! Σε πολλά τέτοια ζητήματα, όχι μόνο η συμπλήρωση εκατό χρόνων δεν τηρείται, αλλά πολύ πιο γρήγορα η Εκκλησία προβαίνει σε αγιοκατατάξεις, πολλές φορές, σαν να βιάζεται να φωνάξει την αγιότητα γύρω της, κάτι που αναμένει και δεν βιάζει ούτε τον ίδιο το Θεό!
Ποια διαδικασία τηρείται ως προς την αγιοκατάταξη; Ο επιχώριος μητροπολίτης, στα όρια του οποίου έδρασε ή και εγκαταβίωνε ή κοιμήθηκε ο άνθρωπος του Θεού, συντάσσει έναν φάκελλο που πιστοποιεί και συμμαρτυρεί για την αγιότητα του πιστού, συνάμα δε, προσθέτει θαυματουργικά σημεία και αγιοφάνειες που συντελέστηκαν και συντελούνται από την ημέρα της εκδημίας του, γεγονός που υπογραμμίζει τη μετά θάνατον παρρησία που βρήκε αυτός στον Επουράνιο Θρόνο.
Θαύματα, μεταθανάτιες εμπειρίες, κατάθεση με ονοματεπώνυμο ανθρώπων που επιβεβαιώνουν όσα ανωτέρω, αποτελούν, μεταξύ άλλων, το περιεχόμενο του φακέλλου. Στη συνέχεια, αποστέλλεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ώστε να περάσει από τη Σύνοδο και να αποφανθεί η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, αφού πρώτα, συγκαταθέσει και πάρει ¨ευλογία¨ ο φάκελλος και από τη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Εδώ, όμως, αναδύεται ένα ζητημα το οποίο, ταπεινά υποστηρίζω, πρέπει να προσέξουμε! Ποιες είναι αυτές οι μεταθανάτιες εμπειρίες και μαρτυρίες που συνηγορούν για την αγιότητα του ανθρώπου του Θεού; Διότι, κατά το «σφάξε με Αγά μου, να αγιάσω», πολλές φορές, από υπερβολικό ενθουσιασμό, άλλες πάλι από καθαρά τοπικιστικούς λόγους και παράγοντες, αυτές οι ¨μεταθανάτιες¨ εμπειρίες υπερμεγενθύνονται, διογκώνονται, παραφουσκώνουν…και εκεί θέλει προσοχή! Αν υπάρχει αγιότητα, δε χρειάζεται βιασύνη. Θα ¨φωνάξει¨, θα ενημερώσει ως πρέπει και ως θέλει ο άγιος του Θεού και θα αναδειχθεί στην Οικουμένη και στον ορθόδοξο κόσμο. Αν όμως, ως ανέφερα, υπέρκειται ο ενθουσιασμός; Δεν θέλω να σκέπτομαι ότι κυριάρχησε αυτός ποτέ, ούτε, ασφαλώς, ο Θεός θα επιτρέψει να κυριαρχήσει, αλλά, το τόνισα… θέλει προσοχή!
Ας αναμένουμε να περάσουν μερικά χρόνια. Ίσα ίσα, που οι μετά θάνατον παρουσίες του ανθρώπου του Θεού θα αυξάνονται, θα πληθαίνουν, θα ενισχύονται. Γαιτί να υπάρχει βιασύνη που, πέραν της ομολογουμένης ευσεβείας και καλής προθέσεως, εκφράζει και προχειρότητα και έλλειψη πνευματικής ωριμότητας από μέρους μας…
Ο παπά Εφραίμ ο Φιλοθεΐτης, τον άκουσα πολλές φορές να μιλάει αυστηρά για τα ζητήματα αυτά. Έλεγε συχνά με παράπονο: «Γιατί βιαζόμαστε να σπρώξουμε τον άγιο στην αγιότητα; Αν είναι έτσι, αν θέλει, αν επιτρέψει, θα έρθει η στιγμή, ο τρόπος, το χρονικό σημείο και θα ¨μιλήσει¨ ο ίδιος εκεί που πρέπει, με τον τρόπο που γνωρίζει. Ας μη βιαζόμαστε. Και, όχι, όχι γρήγορα. Να αναμένουμε. Έτσι τα βρήκαμε, έτσι μάς εδίδαξαν οι Πατέρες και Γεροντάδες μας. Γιατί τα πειράζουμε αυτά τα πράγματα; Γιατί τα πειράζουμε;».
Να προσθέσω δε, πως πνευματικός άνθρωπος σημαίνει καλός άνθρωπος, όχι όμως και αντίστροφα. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί σήμερα, αναφορικά με το Ιερό Ευαγγέλιο και την Αγιολογική Γραμματεία, δεν αρκεί ένας καλός ομολογουμένως άνθρωπος στον κόσμο να είναι και καλός χριστιανός και δη άγιος, πολύ δε περισσότερο, το όποιο κοινωνικό έργο δεν μπορεί να λειτουργεί ως εχέγγυο, ώστε κάποιος να έχει αξιώσεις μετά θάνατον να ενταχθεί στις αγιολογικές Δέλτους.
Ας προσέχουμε, λοιπόν, πολύ και ας εμπιστευόμαστε την Εκκλησία μας, η οποία πάντοτε πορεύεται στο χρόνο ορθόπρακτα και ορθοτομούσα διά των Ποιμένων και Αρχιερέων Της.
