Από τον Άρειο και τις αρχαίες αιρέσεις, έως τον Λασκαράτο και τον Καζαντζάκη, αναθέματα ή απειλή για αυτά, ταλανίζουν ηθικά και δημιουργούν κοινωνικές αντιδράσεις. Τελικά, είτε πιστεύεις στην θεία δίκη, είτε όχι, κατάρες και μάλιστα επίσημες, δύσκολα καταπίνονται.
Ο μητροπολίτης πρ. Καλαβρύτων κ. Αμβρόσιος, είχε απασχολήσει και άλλες φορές στο παρελθόν, είτε με απειλές αφορισμού, είτε με δημόσια αναθέματα, όπως για παράδειγμα το 2016, Μεγάλη Παρασκευή, μετά την περιφορά του Επιταφίου, όταν καταράστηκε τον τότε υπουργό Παιδείας και θρησκευμάτων Νίκο Φίλη, με αφορμή το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία.
Είχε πει τότε: «Ενώπιόν σας, παρακαλώ τον Εσταυρωμένο Χριστό να σαπίσει το χέρι του Φίλη αν υπογράψει τέτοια διατάγματα αθεΐας», ενώ για τους άθεους που καλούσαν σε δείπνο κρεοφαγίας την Μεγάλη Παρασκευή, είπε: «Να γίνει δηλητήριο και να τους τρυπήσει το στομάχι, να γίνει πέτρα και να μην το χωνέψουν».
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ.κ. Ιερεμίας, θέμα παρόμοιο είχε προκύψει επί Ιερωνύμου Α’ , όταν ο μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης, είχε στραφεί κατά την πολιτικής ηγεσίας, με πρόθεση αφορισμού, που όμως δεν τελεσφόρησε. Όπως ο Καντιώτης, έτσι και ο Αμβρόσιος έχει πολλούς υποστηρικτές, ωστόσο η επίσημη Εκκλησία, όπως είναι λογικό, σε κάθε περίπτωση θα επέλεγε να κρατήσει μετριοπαθή στάση και δεν θα υιοθετούσε το ομολογουμένως ακραίο, αλλά αυταπόδεικτο δικαίωμα του Αμβροσίου να αφορίσει.
Έγκυρος ή όχι ο αφορισμός
Ο αφορισμός του μητροπολίτη Αμβροσίου με αποδέκτες τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως, και τον υφυπουργό Πολιτικής προστασίας Νίκο Χαρδαλιά, ήταν μια απειλή που τελικά έγινε πραγματικότητα την περασμένη Κυριακή, που ήταν η πρώτη – να θυμίσουμε- μετά την περίοδο καραντίνας, με ανοικτές τις Εκκλησίες.
Πολλές απόψεις διατυπώθησαν, και αρκετοί έμειναν τελικά με την απορία, εάν ο αφορισμός αυτός ήταν έγκυρος ή όχι. Με μία ενδελεχή αναζήτηση στους Κανόνες τον συνόδων και στην εκκλησιαστική ιστορία βλέπουμε ότι ένας αρχιερέας, μπορεί να προβεί σε αφορισμό κάποιου μέλους της Εκκλησίας εάν αυτό με τη στάση του αντιβαίνει ή μάχεται τις αρχές της.
Σύμφωνα με τον μητροπολίτη Γόρτυνος, «ο Αμβρόσιος έχει το δικαίωμα αφορισμού καθότι είναι κανονικός Αρχιερέας. Διοικητικά δεν έχει μητρόπολη, αλλά το αξίωμά του υφίσταται. Ο Αμβρόσιος είναι ιερέας τη τάξει, ο βαθμός του δεν εκπίπτει. Εφ όσον λοιπόν, ένας αρχιερέας δεν έχει εκπέσει του αξιώματός του, ούτε βεβαίως έχει καθαιρεθεί, έχει το δικαίωμα να διαβάσει αφορισμό, βάσει των εκκλησιαστικών κανόνων.» Από την άλλη πλευρά η Ιερά Σύνοδος θεώρησε άκυρο τον αφορισμό καθώς δεν έγινε με απόφαση του συνόλου των ιεραρχών.
Βέβαια, η όλη κατάσταση, που για πολλούς, ακόμη και αρχιερείς, θεωρείται παρορμητισμός που διακρίνει τον Αμβρόσιο, είναι μια πράξη που αν μη τι άλλο προκαλεί γογγυσμό στις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους, αλλά και τριγμούς μέσα στην ίδια την Εκκλησία και την Ιεραρχία της. Ο Αμβρόσιος ωστόσο δεν θα λογοδοτήσει για αυτή την πράξη του, καθώς διοικητικά δεν είναι μητροπολίτης. Αν και ποιες επιπτώσεις θα φέρει στον τωρινό μητροπολίτη Καλαβρύτων η στάση του Αμβροσίου, ακόμη δε γνωρίζουμε. Βέβαια, ακόμη και αν διαφωνούσε, δεν θα μπορούσε εύκολα να επιβληθεί στον προκάτοχό του.
Το Αίγιο είναι διχασμένο!
Διχασμένη η κοινή γνώμη του Αιγίου, ενώ ο αφορισμός των τριών πολιτικών ανέδειξε για μία ακόμη φορά το ζήτημα του «ποιος κυβερνά» την τοπική Εκκλησία. Αν και η Δ.Ι.Σ. ανακοίνωσε ότι ο αφορισμός είναι άκυρος, ο Μητροπολίτης Ιερώνυμος επέλεξε την «σιγή»! Αν και εκλήθη από δημοσιογράφους να σχολιάσει, δεν το έπραξε, επιλέγοντας… την άρνηση σε οποιαδήποτε δήλωση ή σχόλιο. Την ίδια ώρα ανάστατοι είναι και οι τοπικοί βουλευτές – κυρίως της ΝΔ, μια και ο πρώην Καλαβρύτων τα έβαλε με τον πρωθυπουργό και καταξιωμένα στελέχη της κυβέρνησης.
Μετά τον αφορισμό
Ο αφορισμός έχει να κάνει με την εκτός του σώματος της Εκκλησίας τοποθέτηση κάποιων προσώπων που ανήκαν σε αυτή. Εν προκειμένω τον πρωθυπουργό και δύο μέλη της πολιτικής ηγεσίας. Ουδέποτε στο παρελθόν είχε συμβεί ανάλογο περιστατικό με αφορισμό του ίδιου του πρωθυπουργού της χώρας. Σύμφωνα με τον κ. Ιερεμία, «μόνο εάν οι ίδιοι οι άνθρωποι που υπέστησαν τον αφορισμό κατανοήσουν ότι παρέκκλιναν σε κάτι και μετανοήσουν θα έχει νόημα ο αφορισμός ως μέσο διαπαιδαγώγησης».
Η λύση του αφορισμού δεν είναι απλή. Συνοδεύεται πρωτ’ απ’ όλα από την έμπρακτη μετάνοια του αφορισμένου και την συγχώρηση που την ακολουθεί. Εάν η μετάνοια τελικά δεν έρθει, τότε ο αφορισμός ακολουθεί την ανθρώπινη ψυχή. Έτσι, στην εξόδιο Ακολουθία, όταν παρίσταται αρχιερέας, διαβάζεται συγχωρητική ευχή, μέσα στην οποία αναφέρεται και ο αφορισμός. Συνεπώς, μόνο Αρχιερέας μπορεί να αφορίσει ή να άρει αφορισμό.
Tο θέμα του αφορισμού έχει απασχολλήσει πολλές φορές τη Σύνοδο . Τις προηγούμενες δεκαετίες όπου – εκτός των άλλων ανθούσε και η ζωοκλοπή- ο ιερέας ενός χωριύ μπορούε να διαβάζει αφορισμούς για τον κλέφτες.Υπήρχαν δε περιπτώσεις όπυο στη συνέχεια γίνονταν παζάρια για την άρση του.Ετσι η Σύνοδος αποφάσισε οι αφορισμοί να γίνονται μόνο από εκείνη και για τον λόγο αυτό δεν έχουν αναγνωριστεί του Αγγελόπουλου και πολλών άλλων…
Πηγή: dede.gr
