7η Ιατρική Εβδομάδα – ΛΑ’ Παύλεια- «Βιοηθικά προβλήματα και εξομολόγηση»

Την ημερίδα προλόγισε και παρουσίασε ο Γραμματέας της Ιεράς μας Μητροπόλεως και Αρχιερατικός Επίτροπος Ειρηνουπόλεως Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος και συμμετείχαν οι κληρικοί που διακονούν με την άδεια και την ευλογία του Ποιμενάρχου μας το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως.

Κεντρικός ομιλητής της ημερίδος ήταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας, Μήλου και Μυκόνου κ. Δωρόθεος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Βιοηθική και ορθόδοξη ηθική», ενώ μετά το πέρας της εισηγήσεως του πραγματοποιήθηκε εκτενής συζήτηση.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, εξέφρασε λόγους ευχαριστίας προν τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεο που αποδέχθηκε την πρόσκληση της Ιεράς μας Μητροπόλεως και ανέφερε χαρακτηριστικά: Ἡ Ἱερά μας Μητρόπολη, ὅπως κάθε χρόνο ἔτσι καί φέτος, διορ­γάνωσε στό πλαίσιο τῶν ΛΑ´ Παυλείων τήν Ἡμερίδα τῶν πνευ­ματικῶν της, στήν ὁποία ἔχουμε τήν ἰδιαίτερη χαρά νά εἶναι ὁμι­λητής ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπο­λίτης Σύρου, Τήνου, Ἄνδρου, Κέας, Μυκόνου καί τῶν λοιπῶν νήσων κύριος Δωρόθεος, προσφιλής καί σεβαστός ἐν Χριστῷ ἀδελφός. Ὁ Ἅγιος Σύρου εἶναι γνωστός σέ ὅλους σας καί εἶναι ἕνας ἐκ τῶν λογίων ἱεράρχων τῆς Ἐκκλησίας μας.

Τόν καλωσορίζω ἐγκάρδια καί τόν εὐχαριστῶ θερμότατα, διότι παρά τίς πολλές ὑποχρεώσεις στή δική του μεγάλη νησιωτική Ἱερά Μητρόπολη μέ πολλή προθυμία ἀνταποκρίθηκε στήν πρόσκλησή μας καί ἔτσι τόν ἔχουμε σήμερα ἀνάμεσά μας.

Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ἕνα πολύ σημαντικό μυστήριο γιά τή σωτη­ρία τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Εἶναι ὅμως συγχρόνως καί μία ἐξαιρετι­κά ὑπεύθυνη διακονία γιά τήν Ἐκκλησία καί τούς ἀδελφούς μας. Γι᾽ αὐτό καί ὅπως γνωρίζετε, ἐνῶ ὁ ἱερέας μπορεῖ νά τελεῖ ὅλα τά ἄλλα μυστήρια, γιά τό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως χρειάζεται εἰδική ἄδεια καί εὐχή καί εὐλογία τοῦ οἰκείου Ἐπισκόπου.

Ὁ πνευματικός ἀναλαμβάνει προ­σωπικά τήν εὐθύνη τῆς κάθε ψυ­χῆς καί τῆς σωτηρίας της καί κα­λεῖται νά ἀνταποκριθεῖ στήν εὐθύ­νη αὐτή μέ τόν καλύτερο δυνατό τρόπο. Γι᾽ αὐτό καί εἶναι ἀνάγκη νά φροντίζουμε νά καταρτίζουμε τόν ἑαυτό μας, ὥστε νά διακονοῦμε μέ συνέπεια καί φυσικά μέ φόβο Θεοῦ τό ὑψηλό λειτούργημα τῆς πνευ­ματικῆς πατρότητος, τό ὁποῖο μᾶς ἔχει ἐμπιστευθεῖ ὁ Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία καί νά μήν τό ἀντιμε­τω­πίζουμε ἐπιπόλαια ἤ ἀδιάφορα.

Γιά νά ἀνταποκριθοῦμε στή δια­κο­νία αὐτό τό πρώτιστο εἶναι νά ἐνδιαφερόμαστε γιά προσωπική μας πνευματική κατάρτιση, μέ τή μελέτη, τήν προσευχή καί τόν προ­σωπικό μας ἀγώνα. «Καθαρθῆναι δεῖ καί εἶτα καθᾶραι, φωτισθῆναι καί εἶτα φωτίσαι», μᾶς συστήνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.

Αὐτό βεβαίως δέν σημαίνει ὅτι ἡ ἀναξιότητα ἑνός πνευματικοῦ παρα­κωλύει τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀσφαλῶς ὄχι. Ὁ ἐξο­μολογούμενος μέ εἰλικρίνεια καί μέ συναίσθηση μετανοίας θά λάβει τή συγχώρηση καί τή χάρη καί τό Ἅγιο Πνεῦμα θά τόν καθοδηγήσει μυστικά στή ζωή του. Τό θέμα εἶναι ὅμως ἡ δική μας εὐθύνη καί ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο διακονοῦμε ἐμεῖς τό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομο­λογήσεως.

Δέν ὑπάρχει καμία ἀμφιβολία ὅτι ἕνας πνευματικός πού ἀγωνίζεται, πού προσεύχεται, πού μελετᾶ, πού προσέχει τόν ἑαυτό του,  ἔχει περισ­σότερη πνευματική ἐμπειρία καί περισσότερη χάρη γιά νά βοη­θήσει τόν ἀδελφό του πού πλησιά­ζει τό μυστήριο καί ζητᾶ τήν ἄφεση ἀλλά καί τή χάρη γιά νά συνεχίσει τόν ἀγώνα του.

Καθώς ὅμως ὅλοι ζοῦμε καί δια­κονοῦμε στόν κόσμο, σέ ἕναν κό­σμο ὁ ὁποῖος ἐξελίσσεται ταχύτα­τα, σέ ἕναν κόσμο στόν ὁποῖο πράγματα τά ὁποῖα ἀγνοούσαμε πρίν ἀπό λίγα μόλις χρόνια, ἀποτε­λοῦν σήμερα συστατικό στοιχεῖο τῆς καθημερινότητός μας, εἶναι φυσικό νά ἐρχόμαστε ὅλοι ἀντιμέ­τωποι μέ νέες τάσεις, μέ νέες συνήθειες, μέ νέα δεδομένα καί μέ νέα πολλές φορές διλήμματα.

Παλαιότερα ἴσως εἴχαμε τήν ἐντύ­πωση ὅτι ὅσα συμβαίνουν στόν κόσμο ἤ ὅσα ἀλλάζουν στήν κοινωνία μας δέν μᾶς ἀφοροῦν καί ἰδιαίτερα, γιατί συχνά συνέβαιναν σέ κάποιο τμῆμα τῆς κοινωνίας τό ὁποῖο δέν εἶχε σχέση μέ τήν Ἐκ­κλη­σία ἤ μέ τούς ἀδελφούς μας, πού εἶναι συνειδητά μέλη τῆς Ἐκ­κλησίας, ἐκκλησιάζονται καί ἐξο­μο­λογοῦνται. Στίς ἡμέρες μας ὅμως ἡ ταχύτατη διακίνηση τῶν πληροφοριῶν μέσα ἀπό τό διαδί­κτυο καί τά διάφορα μέσα κοινω­νικῆς δικτυώσεως μᾶς φέρνει ὅλους σέ ἐπαφή μέ ὅλες τίς ἐξελί­ξεις καί τίς ἀλλαγές, καί τίς φέρνει, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά πῶ, καί μέσα στό ἐξομολογητήριο.

Τό ζήσαμε ὥς ἕνα σημεῖο τά προη­γούμενα χρόνια μέ τήν πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ καί τή συζήτηση πού ἔγινε σχετικά μέ τά ἐμβόλια. Στή συζήτηση αὐτή ἡ Ἐκκλησία μας δέν θά μποροῦσε νά μείνει ἀμέτοχη, ἐφόσον μᾶς ἀφοροῦσε ὅλους καί ἔπρεπε ἡ Ἐκκλησία νά βρεῖ τόν τρόπο νά τοποθετηθεῖ, ὄχι ἱκανοποιώντας τή μία ἤ τήν ἄλλη πλευρά, ἀλλά μέ συναίσθηση εὐθύ­νης ὅτι ὁ λόγος της ἔχει συνέπειες γιά τήν ἀνθρώπινη ζωή καί ὕπαρξη, ἀλλά καί μέ τή συνείδηση ὅτι ὁ λόγος της πρέπει νά ὀρθοτο­μεῖ τήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ.

Καί ὅμως παρά τήν ἑνιαία καί σώφρονα στάση τόσο τῆς Ἐκκλη­σίας τῆς Ἑλλάδος ὅσο καί τοῦ Οἰκου­μενικοῦ μας Πατριαρχείου ἀκούσθηκαν πολλές καί διαφορε­τικές ἀπόψεις καί μέσα στήν Ἐκ­κλησία, πού δίχασαν τούς ἀνθρώ­πους, πού τούς σκανδάλισαν, πού τούς ἀπογοήτευσαν καί πού ἐνδε­χομένως τούς ἀπομάκρυναν ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἔστω καί προσωρι­νά.

Φυσικά ἡ περίπτωση αὐτή δέν εἶναι ἡ μόνη. Ἡ ἐξέλιξη τῆς ἰατρι­κῆς, τῆς γενετικῆς, τῆς βιολογίας, τῆς βιοτεχνολογίας καί ἄλλων ἐπιστημῶν πού ἔχουν σχέση μέ τήν ἀνθρώπινη ζωή καί τό ἀνθρώπινο σῶμα, στήν προσπάθειά τους νά διερευνήσουν ἤ καί νά ἐπιλύσουν διάφορα προβλήματα πού ἀφο­ροῦν τόν ἄνθρωπο, τοῦ δημιουρ­γοῦν ἐρωτήματα καί ἀπορίες πού μέχρι σήμερα κανείς μας ἴσως δέν θά εἶχε σκεφθεῖ οὔτε φυσικά ἀντι­μετωπίσει.

Εἶναι ὅλα ἐκεῖνα τά ζητήματα πού ἅπτονται τόσο τῶν ἐπιστημῶν ὑγεί­ας μέ τήν εὐρύτερη ἔννοια τοῦ ὅρου, ὅσο καί θεμάτων ἠθικῆς, νομιμότητος, ἀνθρωπίνων δικαιω­μά­των κλπ. Κατά πόσο συμπορεύ­ονται καί κατά πόσο συγκρούονται μεταξύ τους; Συμβαδίζει μέ τόν νό­μο καί τήν ἠθική ὅ,τι μπορεῖ νά ὠφελεῖ τόν ἄνθρωπο ἤ ὄχι; Καί τί ὑπερισχύει; Μποροῦμε νά χρησιμο­ποιοῦ­με χωρίς ἐξαίρεση κάθε τι πού προτείνει ἡ ἐπιστήμη γιά τόν ἄνθρωπο ἤ ὄχι; Καί κατά πόσο ἡ ἔρευνα γιά τήν ὑγεία παραδείγ­μα­τος χάριν τοῦ ἀνθρώπου μπορεῖ νά χρησιμοποιεῖ μεθόδους πού δέν εἶναι σύμφωνοι μέ τούς κανόνες τῆς ἠθικῆς ἤ ἔρχονται σέ σύγκουση μέ δικαιώματα ἄλλων;

Τέτοια ζητήματα ἀναφύονται καθη­μερινά τά τελευταῖα χρόνια, κατά τά ὁποῖα, εἶναι ἀλήθεια, παράλληλα μέ τήν ἁλματώδη ἐξέ­λιξη τῆς ἰατροβιολογικῆς ἐπιστή­μης ἔχει αὐξηθεῖ καί τό ἐνδιαφέ­ρον τῶν ἀνθρώπων γιά τήν τήρηση τῶν ἠθικῶν κανόνων. Ὅμως πάντο­τε ὑπάρχουν περιθώρια καί πάντοτε ἀνακύπτουν προβλήματα πού ἀπασχολοῦν τούς ἀνθρώπους καί γιά τά ὁποῖα καλεῖται ἡ Ἐκ­κλησία νά λάβει θέση καί νά ἐνη­μερώσει τούς πιστούς ἀλλά καί τούς ἀνθρώπους καλῆς θελήσεως.

Πέραν ὅμως τῶν θεμάτων γενι­κοῦ ἐνδιαφέροντος ὑπάρχουν καί περιπτώσεις πού ἀφοροῦν συγκε­κρι­μένα πρόσωπα τά ὁποῖα ζητοῦν ἀπό ἐμᾶς μία ἀπάντηση, ζητοῦν καθοδήγηση γιά τή στάση πού θά ἀκολουθήσουν καί γιά τόν δρόμο πού θά ἐπιλέξουν. Καί χρειάζονται μία σοβαρή καί ὑπεύθυνη γνώμη, μία σοβαρή καί ὑπεύθυνη ἄποψη, γιά νά μπορέσουν νά στηριχθοῦν ἀλλά καί γιά νά μήν ἀπογοη­τευ­θοῦν.

Γιά νά ἀνταποκριθοῦμε στίς νέες αὐτές προκλήσεις εἶναι ἀνάγκη πρωτίστως νά τίς γνωρίζουμε, καί φυσικά εἶναι ἀνάγκη νά μποροῦμε νά διακρίνουμε ἐάν ἡ γενική ἠθι­κή, στήν ὁποία βασίζεται ἡ βιοηθι­κή, ἡ ἐπιστήμη δηλαδή πού ἀσχο­λεῖται μέ τά ἠθικά προβλήματα πού ἀνακύπτουν στήν ἰατρική, τή βιολογία καί τήν ἔρευνά τους, ταυ­τίζεται μέ τήν ὀρθόδοξη ἠθική.

Ἐμεῖς οἱ χριστιανοί δέν εἴμαστε σάν τούς ἄλλους ἀνθρώπους γιά τούς ὁποίους γράφει ὁ πρωτοκορυ­φαῖος ἀπόστολος Παῦλος στήν πός Ρωμαίους ἐπιστολή του (Ρωμ. 2.14) «ὅταν γάρ ἔθνη τά μή νόμον ἔχο­νται φύσει τά τοῦ νόμου ποιῇ, οὗτοι νόμον μή ἔχοντες ἑαυτοῖς εἰσιν νόμος». Ἔχουμε νόμο καί μά­λιστα θεῖο νόμο, τόν ὁποῖο μᾶς ἀπεκάλυψε καί μᾶς ἐγνώρισε ὁ ἴδιος ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστός.

Ἑπομένως, θά πρέπει νά ἐξετά­ζου­με ὅλα αὐτά τά θέματα, ὅλα τά ζητήματα πού σχετίζονται μέ τή βιοηθική ὑπό τό πρίσμα τῆς ὀρθο­δόξου πίστεως καί ἠθικῆς.

Καί ἐπειδή δέν εἶναι εὔκολο νά κατανοήσει κανείς ὅλα τά ἐπιστη­μο­νικά θέματα, γιά τά ὁποῖα ἀπαι­τοῦνται καί εἰδικές γνώσεις, ἀλλά καί ἐπειδή χρειάζεται νά ὑπάρχει κοινή θέση μέσα στήν Ἐκκλησία, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει συστή­σει ἀπό ἐτῶν εἰδική ἐπιτροπή πού τά μελετᾶ καί μέ τή βοήθεια εἰδι­κῶν ἐπιστημόνων καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ, προσπαθεῖ νά ἀνταποκρί­νεται στόν ρόλο της καί νά ἐνημε­ρώνει ὀρθά ὅλους μας, ὥστε νά καθοδηγοῦμε καί ἐμεῖς μέ τόν ἴδιο τρόπο τούς ἀνθρώπους. Διότι δέν πρέπει νά ξεχνοῦμε ὅτι οἱ ἄνθρω­ποι οἱ ὁποῖοι ἐξομολογοῦνται σέ μᾶς δέν μᾶς ἀνήκουν γιά νά τούς κατευθύνουμε σύμφωνα μέ τίς δικές μας ἀπόψεις. Ὁ Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία μᾶς τούς ἐμπιστεύθηκε, καί πρός αὐτήν πρέπει νά τούς καθο­δηγοῦμε μέ τήν ὑπακοή σέ ὅσα ἐκείνη διδάσκει ἀλλά καί εἰση­γεῖται σέ ὅλα τά σύγχρονα θέματα πού καθημερινά ἀνακύπτουν καί στά ὁποῖα θά πρέπει νά εἴμαστε ἰδιαίτερα προσεκτικοί.

Μέ αὐτές τίς γενικές καί εἰσαγω­γι­κές σκέψεις θά ἤθελα νά δώσω τόν λόγο στόν σημερινό ὁμιλητή μας, τόν Σεβασμιώτατο Μητροπο­λί­τη Σύρου, Τήνου καί Μυκόνου κύριο Δωρόθεο, ἀφοῦ τόν εὐχαρι­στή­σω καί πάλι θερμότατα καί ἀπό καρδίας γιά τήν παρουσία του στήν Ἱερά μας Μητρόπολη καί στήν Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας