Εσπερίδα αφιερωμένη στον Γέροντα Θεόκλητο Διονυσιάτη (ΦΩΤΟ)

Οι εκδηλώσεις των «ΛΑ’ Παυλείων» συνεχίστηκαν το απόγευμα της Τετάρτης, 25^ης Ιουνίου, στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο στη Βέροια με την καθιερωμένη Εσπερίδα με θέμα: «Σύγχρονες Μορφές της Εκκλησίας».

Η φετινή ημερίδα ήταν αφιερωμένη στον μακαριστό Γέροντα Θεόκλητο Διονυσιάτη, μιας εκ των φωτεινών μορφών του σύγχρονου μοναχισμού του Αγίου Όρους, ο οποίος με τον θεολογικό του λόγο και τη βαθιά πνευματική του κατάρτιση άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην εκκλησιαστική ζωή του 20^ου αιώνα.

Την ημερίδα προλόγισε και παρουσίασε ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σκήτης Βεροίας Αρχιμ. Πορφύριος Μπατσαράς, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο Ποιμενάρχης μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων.

Για τον μακαριστό Γέροντα ομίλησαν ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους Γέροντας Εφραίμ και ο θεολόγος – συγγραφεύς και Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Συνόδου κ. Εμμανουήλ Μελινός.

Την εσπερίδα παρακολούθησαν Αρχιερείς των Ορθοδόξων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, οι οποίοι καταφθάνουν στη Βυζαντινή Βέροια για να συμμετάσχουν στις καταληκτήριες εκδηλώσεις των «ΛΑ’ Παυλείων» και στο Διεθνές Συνέδριο.

Στο τέλος ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς μας Μητρόπολεως Αρχιμ. Αθηναγόρας Μπίρδας προσέφερε αναμνηστικά στους εκλεκτούς ομιλητές, ενώ ο Ποιμενάρχης μας κ. Παντελεήμων εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τον σεβαστό Καθηγούμενο Γέροντα Εφραίμ και τον κ. Μελινό που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση της Ιεράς μας Μητροπόλεως, λέγοντας μεταξύ άλλων: «Οὐ πάντες χωροῦσιν ἀλλ᾽ οἷς δέδοται». Καί ἕνας ἀπό αὐτούς στούς ὁποίους ἐδόθη ἡ χάρη, στήν ὁποία ἀναφέρεται τό ἀψευδές στόμα τοῦ Κυρίου μας, ἦταν ὁ μακαριστός Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης.

Κανείς δέν μπορεῖ νά ἀμφιβάλλει γι᾽ αὐτό. Ὁ νεαρός Θεόδωρος, αὐτό ἦταν τό ὄνομα τοῦ Γέροντα, γεννή­θηκε στή Ναύπακτο τό 1916 καί δέν εἶχε σκεφθεῖ νά γίνει μοναχός. Ἔκανε ἀνώτερες σπουδές καί στή συνέχεια ὑπηρέτησε στόν ἑλλη­νι­κό στρατό. Στρατιώτης στόν πόλε­μο τοῦ 1940 πολέμησε καί τραυμα­τίσθηκε. Στόν δρόμο τῆς ἐπιστρο­φῆς ἐχθρικά ἀεροπλάνα ἄρχισαν νά βομβαρδίζουν. Τότε, ὅπως εἶχε ἀποκαλύψει ὁ ἴδιος ὁ Γέροντας στόν π. Δαμα­σκηνό τόν Γρηγοριά­τη, ἔπεσε κάτω ἀπό μία πέτρα καί εἶπε: «Παναγία μου, σῶσε με καί θά γίνω μοναχός». Ἡ Παναγία ἔκανε τό θαῦμα της καί ὁ νεαρός Θεό­δω­ρος ἐξεπλήρωσε ἀμέσως τό τάμα του στό Περιβόλι της, στόν ἱερό Ἄθωνα. Προσέφερε τόν ἑαυτό του δῶρο στόν Θεό, ἀκολουθώντας τήν κλήση τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος καί τόν πληροφόρησε μυστικά μετά ἀπό σαράντα ἡμέρες παραμονῆς καί ἀναζητήσεως στό Ἅγιον Ὄρος σέ ποιά Μονή νά ἐγκαταβιώσει.

Ἦταν ἡ Ἱερά Μονή Διονυσίου. Ἡγούμενός της ἦταν τότε μία ἀπό τίς πιό διαπρεπεῖς καί σεβάσμιες μορφές τοῦ Ἁγιορειτικοῦ μοναχι­σμοῦ, ὁ Γέρων Γαβριήλ, πού δέν δυσκολεύθηκε νά διακρίνει στήν ὑπακοή τοῦ νεαροῦ ὑποτακτικοῦ του τά πολλά χαρίσματα μέ τά ὁποῖα τόν εἶχε κοσμήσει ὁ Θεός. Δύο χρόνια ἀργότερα, σέ ἡλικία μόλις 27 ἐτῶν, τόν ἔκειρε μεγαλό­σχημο μοναχό, καί ἀπό Θεόδωρο τόν ὀνόμασε Θεόκλητο.

Ὁ μακαριστός Γέρων Θεόκλητος εἶχε ἀρχίσει ἤδη νά βαδίζει «ἀξίως τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθη», καί μέ τόν ἴδιο τρόπο βάδισε μέχρι τέ­λους, χωρίς νά διαψεύσει τήν ἐπι­λογή τοῦ ὀνόματος καί τήν ἐμπι­στοσύνη τοῦ Γέροντός του, τοῦ καθηγουμένου Γαβριήλ, οὔτε στό ἐλάχιστο.

Ἡ ἀρετή καί τά χαρίσματά του ἀποδείχθηκαν καί ὅταν ὁ Γέρων Γαβριήλ τόν κατέστησε προϊστά­μενο τῆς Μονῆς καί ἀντιπρόσωπό της στήν Ἱερά Κοινότητα, στήν ὁποία ἀργότερα διακόνησε καί ὡς πρωτεπιστάτης τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

Μοναχικές ἀρετές, διοικητικά χαρί­σματα καί συγγραφικό τάλα­ντο εἶναι αὐτά πού κάνουν τόν Γέροντα Θεόκλητο νά διακρίνεται μεταξύ τῶν Ἁγιορειτῶν πατέρων τήν ἐποχή ἐκείνη καί νά κερδίζει τόν σεβασμό τους. Ὑποδειγματικός ὑποτακτικός, ἀντιμετωπίζει τίς διοικητικές εὐθύνες ὡς διακονία ἀγάπης πρός τούς Ἁγιορεῖτες πατέ­ρες καί τή συγγραφική ἐργασία, τήν ὁποία ἀρχίζει μέ τήν εὐλογία τοῦ Γέροντά του, ὡς μία ὁμολογία ὑπέρ τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ, ὁ ὁποῖος βρισκό­ταν τότε σέ παρακμή.

Ὁ Γέρων Θεόκλητος ζεῖ τόν μοναχισμό ὡς προσευχή καί ἄσκη­ση, ὡς μετοχή στή χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἕνωση μαζί του, καί αὐτόν ἀποτυπώνει στό πρῶτο του ἔργο μέ τίτλο «Μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς»

Ὅσο καί ἄν ὁ μακαριστός Γέρο­ντας ἀποφεύγει τήν προβολή καί τήν ἐπίδειξη τῆς ἀρετῆς, μέσα ἀπό τίς γραμμές τοῦ βιβλίου αὐτοῦ ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά διακρίνει ἔστω καί ἀμυδρά τίς πνευματικές ἀναβάσεις τοῦ συγγραφέως, ἀλλά καί νά ἀντιληφθεῖ τό νόημα καί τήν οὐσία τοῦ Μοναχισμοῦ καί ἰδίως τοῦ Ἁγιορειτικοῦ. Ἡ ἔκδοσή του ὄχι μόνο προσφέρει στόν συγ­γραφέα του, Γέροντα Θεόκλητο, τό βραβεῖο τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, ἀλλά ἀλλάζει καί τήν εἰκόνα πού εἶχαν οἱ ἄνθρωποι στόν κόσμο γιά τόν μοναχισμό καί τό Ἅγιον Ὄρος.

Θά μποροῦσε κανείς νά παραλλη­λίσει μέ τήν εὐκαιρία αὐτή τήν προσωπικότητα καί τήν ἀπήχηση τοῦ Γέροντος Θεοκλήτου μέ αὐτήν τοῦ «πολυποθήτου καί ἡγιασμέ­νου», ὅπως τόν ὀνομάζει, «ἀδελ­φοῦ καί πατέρα» του, τοῦ ὁσίου πλέον Γερασίμου τοῦ Μικραγιαν­να­νίτου.

Καί οἱ δύο τιμῶνται ἀπό τήν Ἀκα­δημία Ἀθηνῶν. Καί οἱ δύο προσκα­λοῦνται γιά νά ὁμιλήσουν στή Φιλοσοφική Σχολή τοῦ Πανεπι­στη­μίου Ἀθηνῶν. Καί οἱ δύο συμβάλ­λουν οὐσιαστικά στήν ἐπιτυχία τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς χιλιετηρίδος τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Καί οἱ δύο διακο­νοῦν στά κοινά τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὁ ἕνας ὡς βιβλιοθηκάριος καί τυπικάρης στό Κυριακό τῆς Ἁγίας Ἄννης, ὁ ὅσιος Γεράσιμος, καί ὁ ἄλλος, ὁ Γέρων Θεόκλητος, ὡς ἀντιπρόσωπος τῆς Μονῆς Διονυ­σίου στήν Ἱερά Κοινότητα καί πρωτεπιστάτης. Καί οἱ δύο μέ ἀνά­λογες πνευματικές ἐμπειρίες καί δωρεές, ἔστω καί ἄν καί οἱ δύο τίς ἀπέκρυπταν ἐπιμελῶς ἀκόμη καί ἀπό τούς συμμοναστές τους, πού εἶναι καρπός τῶν ἀσκητικῶν τους πόνων, τῆς προσευχῆς καί τῆς θείας Χάριτος.

Αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού ἀκόμη καί ἐάν στό κύκνειο ἄσμα του γιά τόν ὅσιο Γεράσιμο ἀπορεῖ καί ὁ ἴδιος, ἀνακαλύπτοντας ὅσα δέν γνώριζε γιά τόν σπουδαῖο Ὑμνο­γρά­φο καί σεβάσμιο συνασκητή του, κατορθώνει νά περιγράψει μέ μοναδικό τρόπο τή ζωή καί τήν ἀσκητική πολιτεία του, γιατί γνω­ρίζει ἀπό προσωπική πείρα τί γράφει καί τί σημαίνει τό κάθε τι πού εἶναι γνωστό γιά τόν ὅσιο Γεράσιμο.

Ἡ φωνή τοῦ Γέροντος Θεοκλήτου Διονυσιάτου δέν ἦταν μόνο προδρο­μική, ὅπως τήν χαρακτή­ριζε ὁ ἀείμνηστος καθηγητής Ἰωάν­νης Φουντούλης στόν Πρόλο­γό του γιά τό βιβλίο «Γεράσιμος Μοναχός Μικραγιαννανίτης», ὅταν συνέδεε τήν χιλιετῆ ἡσυχα­στική Ἁγιορειτική παράδοση μέ τήν ἀναβίωσή της καί τή θεαμα­τική ἄνθιση τοῦ Ἁγίου Ὄρους πού παρατηρήθηκε στίς ἡμέρες μας, ἀλλά καί προφητική, ὅταν ἔγραφε τό 1996 στήν κατακλείδα τοῦ ἴδιου βιβλίου του:

«Κατά τόν τελευταῖον καιρόν καί μόλις κατά τήν πενταετίαν τοῦ ᾽90, εὐδόκησεν ὁ φιλάνθρωπος Κύριος να ἀναδείξει, ἱερέ Γεράσιμε, καί ἄλλους τέσσαρες «συνδούλους» σου στόν χῶρον τῆς Ἑλλάδος, νικη­τές τοῦ κοσμοκράτορος σατα­νᾶ, τοῦ κόσμου καί τῆς σαρκός, γιά νά δοξασθεῖ ὁ Θεός … Πρόκειται περί τῶν τριῶν ἱερομονάχων καί τῶν δύο μοναχῶν, «ὧν τά ὀνόματα ἐγράφη ἐν οὐρανοῖς». Εἶναι ὁ ἅγιος Ἄνθιμος Χίου καί οἱ ὑπό ἀναγνώ­ριση, ὡς ὑποθέτω, Πορφύριος, Ἰά­κωβος Εὐβοίας, Παΐσιος ἁγιορεί­της καί σύ, ἱερέ Γεράσιμε. Ὄντως ἐδο­ξά­σατε τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χρι­στοῦ, ἀποδείξαντες τήν κοινήν δυ­να­­τότητα ὁμοιώσεώς μας μέ τόν Θεόν».

Εἶναι προφανές ἀπό τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖον ὁμιλεῖ περί τῆς ἀσκη­τι­κῆς βιοτῆς καί τῶν θείων ἐμπει­ριῶν ὁ μακαριστός Γέρων Θεόκλη­τος ὄχι μόνον εἰς τό τελευταῖο αὐτό ἔργο του γιά τόν ὅσιο Γερά­σιμο τόν Ὑμνογράφο, ἀλλά καί σέ ὅλα τά προηγούμενα, ὅτι καί ὁ ἴδιος μετεῖχε σαφῶς στήν «κοινήν δυνατότητα ὁμοιώσεώς μας μέ τόν Θεόν» ἀπό πολύ νωρίς καί εἶχε διά τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ ἀνέλθει στίς ἀνώτερες βαθμίδες τῆς πνευματι­κῆς κλίμακος.

Εἶναι βέβαιο ὅτι κανείς ἄγευστος καί ἀμύητος τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς καί τῆς θείας χάριτος, ἀκόμη καί ἐάν εἶναι ὁ ἱκανότερος συγγρα­φέας, δέν εἶναι δυνατόν νά ἐκφρά­σει μέ τόν συνεσταλμένο ἀλλά συγ­χρόνως καί γλαφυρό καί ἀποκαλυ­πτικό τρόπο, μέ τόν ὁποῖο ἔγραφε ἀλλά καί ὁμιλοῦσε ὁ Γέρων Θεό­κλητος, τά μυστήρια τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ.

Ἡ δυνατή πίστη του στόν Χριστό, ἡ ἄνευ ὅρων ἐμπιστοσύνη του στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ἡ ὁποία, ὅπως ὁ ἴδιος ἀπεκάλυψε, ἐνεφανίσθη τήν πρώτη νύκτα κατά τήν ὁποία εὑρέθη στήν Ἱερά Μονή Διονυσίου καί τοῦ ἀπεκάλυψε τό μυστήριο τῆς κατά Χριστόν νεκρώσεως, στήν ὁποία πρέπει νά φθάσει ὁ μοναχός, καί ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή, τήν ὁποία καλλιεργοῦσε σέ ὅλη του τή ζωή, χαρακτήριζαν τήν προσωπι­κό­τητα καί τή ζωή τοῦ μακαριστοῦ Γέροντα καί ὡς μοναχοῦ καί ὡς ἀντιπροσώπου καί πρωτεπιστάτου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου ἀλλά καί ὡς ὁμιλητοῦ καί συγγραφέως. Ἡ μορφή του σέ εἵλκυε, ὁ λόγος του σέ ἀνέπαυε, σέ ἐνεθάρρυνε, σέ μετέ­φε­ρε μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς.

Εἶχα τήν εὐλογία νά τόν γνωρίσω ὡς νεαρός μαθητής τῆς Ἀθωνιά­δος. Ὡς μαθητής ἤμουν γραμμένος στήν Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου. Τότε στή μονή ὑπῆρχαν μόνο μερι­κοί ἡλικιωμένοι μοναχοί, οἱ ὁποῖοι δέν ἀνταποκρινόταν στίς ἀνάγκες ἑνός νέου παιδιοῦ, ὅπως ἤμουν ἐγώ, πού ἐπιθυμοῦσα νά συζητήσω μαζί τους καί νά μάθω γιά τό Ἅγιο Ὄρος καί τή μοναχική ζωή.

Γιά τόν λόγο αὐτό, ὅποτε ἐπισκε­πτόμουν τή Μονή Γρηγορίου προτι­μοῦσα νά μήν μένω γιά πολύ ἐκεῖ, ἀλλά νά κάνω μέ τά πόδια τόν πολύ δύσκολο δρόμο μέχρι τή γει­το­νική Μονή Διονυσίου.

Ἐκεῖ ἦταν τότε ἡγούμενος ὁ Γέ­ρων Γαβριήλ Διονυσιάτης, μονα­χός μέ σπουδαία μόρφωση καί μεγάλη πνευματική ἐμπειρία, μία ἀπό τίς ἐπιφανέστερες μορφές τοῦ Ἁγιορειτικοῦ μοναχισμοῦ, ὅπως εἶπα καί προηγουμένως, ὁ ὁποῖος μέ περιέβαλε μέ πολλή πατρική στοργή καί ἀγάπη. Σέ ἐκεῖνον μάλιστα ἐξομολογούμην τότε, πρίν νά γνωρίσω τούς Γεροντάδες μου στή Μικρή Ἁγία Ἄννα.

Ἡ φροντίδα καί ἡ ἀγάπη του γιά τό ταπεινό μου πρόσωπο ἦταν μάλιστα τόσο μεγάλη, ὥστε, ὅταν ἔφθανε ἡ ἡμέρα πού θά ἔφευγα γιά νά ἐπιστρέψω στήν Ἀθωνιάδα Σχολή, σηκωνόταν ὁ Γέροντας τό πρωί καί λειτουρ­γοῦσε στό παρεκκλήσι τοῦ Πύργου εἰδικά γιά μένα, προκειμένου νά κοινωνήσω, πρίν νά φύγω. Στίς μοναδικές αὐτές λειτουργίες ἔψα­λε ὁ π. Θεόκλητος Διονυσιάτης!

Ἔτσι γνώρισα τόν μακαριστό Γέρο­ντα Θεόκλητο. Καί εἶχα τήν εὐλογία μετά ἀπό χρόνια, ὅταν δια­κονοῦσα ὡς προϊστάμενος τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, τοῦ πολιούχου τῆς Θεσσαλονίκης καί πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, νά εἶναι πολλές φορές ὁμιλητής στούς κατανυκτι­κούς Ἑσπερινούς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἀλλά καί στά Θεολογικά Συνέδρια, τά ὁποῖα διοργάνωνε κατ᾽ ἔτος ἡ Ἱερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, καί νά διδασκόμεθα ὅλοι ἀπό τή σοφία καί τήν ἐμπειρία του καί νά ἀπολαμβάνουμε τόν χαριτωμένο λόγο του.

Εἶχα ἀκόμη τήν εὐλογία κατά τά πρῶτα χρόνια τῆς ποιμαντορίας μου ἐδῶ στή Βέροια καί τήν Ἠμα­θία νά τόν ἔχω συμπαραστάτη στό ποιμαντικό ἔργο τῆς Μητροπό­λεώς μας, καθώς ὁ μακαριστός Γέροντας μέ πολλή ἀγάπη ἀνταπο­κρίθηκε ἀρκετές φορές στήν παρά­κλησή μου καί ἐπισκέφθηκε τήν ἐπαρχία μας, μεταφέροντας τήν ἁγιασμένη ἀπό τίς προσευχές καί τούς ἀγῶνες τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος ὁσίων αὔρα τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀλλά καί τήν ἐμπειρία τῆς ὑπερχιλιετοῦς μοναχικῆς ζωῆς, τῆς ὁποίας ἄξιος συνεχιστής καί διάδοχος ὑπῆρξε καί ὁ ἴδιος.

Ὡς χρέος ἀγάπης καί εὐγνω­μο­σύνης ἀλλά καί θέλοντας νά προ­βάλουμε καί νά τιμήσουμε τή μεγάλη αὐτή σύγχρονη μορφή τοῦ Ἁγιορειτικοῦ Μοναχισμοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας μας, πού κάλυψε μέ τή ζωή καί τή δράση του ὅλον τόν 20ό αἰώνα, θελήσαμε νά ἀφιερώσουμε τή φετινή Ἑσπερίδα τῆς σειρᾶς «Σύγχρονες μορφές τῆς Ἐκκλη­σίας» στόν Γέροντα Θεόκλητο Διο­νυ­σιάτη.

Γι᾽αὐτό καί εὐχαριστῶ ἀπό καρ­δίας καί ἐκφράζω τήν εὐγνωμοσύ­νη μου στόν πανοσιολογιώτατο κα­θηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μεγίστης Μονῆς Βατοπεδίου Γέροντα Ἐφραίμ ἀλλά καί στόν κ. Ἐμμανου­ήλ Μελινό, θεολόγο, διευθυντή τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἱερᾶς Συνό­δου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί συγγραφέα πολλῶν βιβλίων, καί μεταξύ αὐτῶν καί τοῦ βιβλίου μέ τόν τίτλο: «Ὁ Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης, εὔλαλον ἀντηχεῖον Ἄθωνος ἱεροῦ», οἱ ὁποῖοι δέχθη­καν μέ χαρά τήν πρόσκλησή μας.

ΓΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ