Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, χτισμένο σε μία ειδυλλιακή πλαγιά στην άκρη του οροπεδίου «Λιβάδι» της Καρυάς, ιδρύθηκε κατά τους ιστορικούς το 1605 από τον ιερομόναχο Ιερεμία Αραβανή, όμως πρέπει να αναζητηθεί η αρχή του αρκετούς αιώνες πιο πριν.
Για αιώνες η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πνευματική, την κοινωνική και την οικονομική ζωή του νησιού. Στις αρχές του 19ου αι. ήταν το πλουσιότερο και πολυπληθέστερο μοναστήρι της Λευκάδας. Ηδη από τον 18ο αιώνα η Μονή της Οδηγήτριας και πολλοί ναοί σε όλο το νησί ήταν μετόχια του, ενώ τον 19ο αι. συντηρούσε Λύκειο στην πόλη της Λευκάδας, με διευθυντή τον Διδάσκαλο του Γένους Αθανάσιο Ψαλίδα. Από την αδελφότητα της Ι. Μονής αναδείχθηκαν σπουδαίες μορφές της τοπικής μας Εκκλησίας, όπως οι Μητροπολίτες Ανθιμος και Ευγένιος Μαρίνος, Γρηγόριος Αραβανής κ.ά.
Στο κέντρο του καθολικού είναι θαμμένος ο Σίμος Μπούας ή Γρίβας (+1622), πρώην ληστής και ανακαινιστής της Μονής. Ο σημερινός ναός, μονόχωρος, με ξύλινη στέγη και γυναικωνίτη, κοσμείται από εξαιρετικές τοιχογραφίες του 18ου αι. σε τρεις ζώνες: στην πρώτη εικονίζονται ολόσωμοι Αγιοι, στη μεσαία στηθάρια Αγίων και στην πάνω οι 24 οίκοι του Ακαθίστου Υμνου. Ερειπωμένες σώζονται οι πτέρυγες των κελιών της Μονής, μάρτυρες της παλιάς της δόξας, αλλά και το ερειπωμένο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου.
Η μονή διαλύθηκε το 1930 και η περιουσία της μοιράσθηκε σε «ακτήμονες». Ακολούθησαν χρόνια παρακμής, φθοράς και ολοκληρωτικής κατάρρευσης.
Το 1996 ο ναός καθαρίστηκε και λειτούργησε ξανά. Ακολούθησε η αναστήλωση του Καθολικού, με ενέργειες του Δήμου Καρυάς. Το 2010 εκπονήθηκε η μελέτη στερέωσης – αποκατάστασης και των κελιών της Ι. Μονής, με δαπάνες της Ν.Α. Λευκάδας.
Το 2011 η Ιερά Μονή ανασυστήθηκε ως αυτοτελές Ν.Π.Δ.Δ., με πρωτοβουλία του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Θεοφίλου.
Πανηγυρίζει στις 24 Ιουνίου, στο Γενέσιο του Προδρόμου. Τελούνται τακτικά ιερές ακολουθίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
