Ο Κύριος και Θεός που κυβερνά τον κόσμο κατευθύνει την ιστορία και τη ζωή των ανθρώπων στον τελικό και ύψιστο σκοπό με διαδοχικές θαυμαστές ενέργειες και γεγονότα που κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο μπορούν να θεωρηθούν ως πνευματικοί σεισμοί (Θεολογικός Πέμπτος (ΛΑ΄) Περί του Αγίου Πνεύματος § ΚΕ΄ ΒΕΠΕΣ τ. 59, σσ.275-276).
Οπως ο σεισμός γκρεμίζει τα σεσαθρωμένα και πεπαλαιωμένα, ενώ δεν θίγει τα νεότευκτα και ανθεκτικά, έτσι και οι ενέργειες του Παντοδύναμου Θεού καταργούν και εξαφανίζουν όσα έργα παλαιώνονται, ενώ διατηρεί όσα στηρίζονται στο άγιο θέλημά Του.
α΄. Ο πρώτος πνευματικός σεισμός συνέβη με τη θεοφάνεια στο όρος Σινά και την παράδοση στους ανθρώπους των εντολών του Θεού, όπου η ανθρωπότητα μετέβη από την περίοδο της ειδωλολατρείας στην περίοδο του Νόμου του Θεού, στην περίοδο που οι άνθρωποι έζησαν με τις εντολές του Θεού. Η φωνή του Θεού τότε εσάλευσε τη γη. Ο Θεός εκεί κατήργησε την ειδωλολατρία και έδωσε τις εντολές. Στην πρώτη αυτή μετάθεση περιέκοψε τα είδωλα, συνεχώρησε όμως τις θυσίες και την περιτομή.
«Την τρίτη ημέρα, λοιπόν, όταν ξημέρωσε, άρχισαν βροντές και αστραπές κι ένα πυκνό σύννεφο ήρθε και κάθισε πάνω στο βουνό, ενώ η φωνή της σάλπιγγας αντηχούσε δυνατά. Φόβος μεγάλος κατέλαβε όλο τον λαό που ήταν στο στρατόπεδο. Τότε ο Μωυσής κάλεσε τον λαό να βγει από το στρατόπεδο για να συναντήσει τον Θεό και στάθηκαν κοντά στους πρόποδες του βουνού. Το όρος Σινά είχε καλυφθεί ολόκληρο με καπνό, γιατί πάνω του είχε κατέβει ο Κύριος μέσα σε φωτιά» (Εξόδου ιθ΄ 16-18).
β΄. Ο δεύτερος πνευματικός σεισμός συνέβη με το μυστήριο της ενσάρκου οικονομίας του Υιού του Θεού Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Με τη δεύτερη μετάθεση βίου καταργήθηκαν οι θυσίες και η περιτομή και αντ’ αυτών ο Κύριος εκαινούργησε τον βίο των ανθρώπων με την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, που ενεργεί με τα άγια Μυστήρια της Εκκλησίας μας, όπως διεκήρυξε ο απόστολος Παύλος: «Τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονε καινά τα πάντα» (Προς Κορινθίους Β΄ ε΄ 17), «ίνα εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν» (Προς Ρωμαίους στ΄ 4).
γ΄. «Τρίτον σεισμόν ευαγγελιζόμεθα την εντεύθεν επί τα εκείσε μετάστασιν».
Ως τρίτος σεισμός θεωρείται, όταν στην Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου Ιησού Χριστού, στο τέλος του κόσμου και της ιστορίας θα καταργηθεί ο υλικός κόσμος και θα δημιουργηθεί ο πνευματικός. Εχουμε μετάθεση από τα υλικά και πρόσκαιρα, στα αιώνια και πνευματικά. Μ’ αυτό τον σεισμό θα καταργηθεί η ζωή της αμαρτίας και οι συνέπειες της παραβάσεως των εντολών του Θεού, όπως προαναγγέλλεται στην Αποκάλυψη από τον ευαγγελιστή Ιωάννη (κα΄, 3-5).
«Τώρα πια η κατοικία του Θεού είναι μαζί με τους ανθρώπους. Θα κατοικήσει μαζί τους, κι αυτοί θ’ αποτελούν τον λαό του. Ο ίδιος ο Θεός θα είναι μαζί τους, θα διώξει κάθε δάκρυ από τα μάτια τους κι ο θάνατος δε θα υπάρχει πια‧ ούτε πένθος ούτε κλάμα ούτε πόνος θα υπάρχει πια, γιατί τα παλιά πέρασαν». Και είπε αυτός που καθόταν στον θρόνο: «Τώρα, όλα τα κάνω καινούργια».
Αυτόν τον τρίτο σεισμό προφητεύει ο Προφήτης Αγγαίος:
«Εγώ ο Κύριος του σύμπαντος, σας λέω: Ακόμη μία φορά (άπαξ) και θα σείσω τους ουρανούς, την γη, την θάλασσα και την στεριά» (Αγγαίου β΄ 6).
Ο απόστολος Παύλος εξηγεί ερμηνεύοντας την προφητεία του Αγγαίου:
«Το “ακόμα μία φορά” (άπαξ), σημαίνει πως εκείνα που σαλεύονται, επειδή είναι δημιουργήματα, θα παραμεριστούν για να παραμείνουν όσα δεν είναι δυνατό να σαλευτούν» (Προς Εβραίους ιβ΄, 27).
Με τον χαρακτηρισμό «σαλευόμενα» νοούνται αφ’ ενός μεν τα φυσικώς σαλευόμενα, δηλαδή τα υλικά δημιουργήματα που υπόκεινται στους νόμους της φθοράς και της αλλοιώσεως, που συνεχώς τρέπονται και μεταβάλλονται, αφ’ ετέρου δε και τα ηθικώς μεταβαλλόμενα και υφιστάμενα τροπή και φορά προς την αμαρτία.
Ο Παντοκράτορας Κύριος που δημιούργησε τον κόσμο και τους ανθρώπους δεν εγκατέλειψε τον κόσμο να πορεύεται ακυβέρνητος, αλλά παρεμβαίνει κατευθύνοντας τα όντα στην εκπλήρωση του σκοπού της δημιουργίας τους.
Συνεπώς οφείλουμε να κατανοήσουμε τους λόγους των όντων, για ποιο σκοπό ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και πού θέλει να τον οδηγήσει.
