Η Ιερά Μονή Παναγίας Καθαρών Ιθάκης είναι σημείο αναφοράς για τους απανταχού της γης Ιθακησίους. Χτισμένη στη ΝΑ κορυφή του όρους Νήριτον, σε υψόμετρο 600 μ. και σε απόσταση 15 χλμ. από το Βαθύ, πλουτεί ως θησαυρός πολύτιμος την ιερά εικόνα της πολιούχου του νησιού, Υπεραγίας Θεοτόκου της Καθαριωτίσσης.
Οι πρώτες μαρτυρίες για τη Μονή ανάγονται στο 1696. Το όνομα «Καθαρά» προέρχεται, κατά την παράδοση, από τη λέξη «κάθαρα», που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει τα ξερόκλαδα και τους μικρούς θάμνους που κόβονται και καίγονται για να καθαρίσει κάποιος τόπος. Επειδή λοιπόν την ιερή εικόνα του Γενεσίου της Θεοτόκου τη βρήκαν με θαυματουργό τρόπο μέσα στα καιόμενα κάθαρα, την ονόμασαν «Καθαριώτισσα». Αλλη εκδοχή συνδέει τη Μονή με την αίρεση των «καθαρών» και μία τρίτη με την προχριστιανική λατρεία της «Καθαράς» «θεάς» Αθηνάς.
Πανηγυρίζει κάθε χρόνο στην εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου 2010), κατά την εκκλησιαστική τάξη. Μετά τη Θ. Λειτουργία, η ιερά εικόνα λιτανεύεται μέχρι το επιβλητικό καμπαναριό της Μονής, που δεσπόζει της πόλεως και του όρμου του Βαθέος και η Κυρά των Καθαρών από τον υψηλό Της Θρόνο ευλογεί το νησί Της.
Στην Ι. Μονή φυλάσσονται λείψανα των Αγίων Παρασκευής, Ελευθερίου, Χαραλάμπους, Ανδρέου Κρήτης κ.ά.
Την διετία 2009-2011, με την παρότρυνση του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Θεοφίλου και με τη φροντίδα του ηγουμενοσυμβουλίου της Ι. Μονής αναπτύσσεται έντονη ανακαινιστική και εξωραϊστική δραστηριότητα, με τη συνδρομή βεβαίως και των ευσεβών Ιθακησίων. Στην Ι. Μονή ανήκουν 3 μοναχοί.
Πηγή: Mητρόπολη Λευκάδος
