Μυστήριο μέγα ὁ θάνατος, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἀδιανόητο καὶ ἀκατανόητο. Ἐνῶ γνωρίζουμε ὅτι δέν θά τόν ἀποφύγουμε, θέλουμε νά πιστεύουμε ὅτι θά ζοῦμε γιά πάντα. Θάνατος καί ζωή ὅμως μοιάζουν σὲ ἕνα χαρακτηριστικὸ: τὴν κένωση, τὸ ἄδειασμα πού γίνεται ἔξοδος. Ζωή δέν εἶναι μόνο ἡ ἐπιβίωση. Ἡ ζωὴ ἔχει νόημα μόνο ὅταν σχετιζόμαστε μέ τόν ἄλλο, τὸν κόσμο, τὸν Θεό. Καὶ γιὰ νὰ ὑπάρξει σχέση, προϋποτίθεται ἡ ἔξοδος ἀπὸ τὸ ἐγώ, τό μοίρασμα, τό ἄνοιγμα τῆς ὕπαρξης. Καὶ ὅσο ἀδειάζουμε ἀπὸ τὸ ἐγώ μας, τό νόημα μᾶς μεταμορφώνει σέ ὑπάρξεις πού ἀγαποῦμε.
Ὁ καλλιτέχνης καί τό ἔργο του
Εἶναι ὅπως ὁ καλλιτέχνης. Ὅταν δημιουργεῖ, παίρνει τὴν ἰδέα του, τὸ νόημά της, τῆς δίνει ὑπόσταση, τὴν κάνει ἐνέργεια, ἀδειάζει ὁ ἴδιος καί δημιουργεῖ ἕνα ἔργο τέχνης. Τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἐνέργειας εἶναι δικό του, διότι αὐτός τό δημιούργησε καί τό ὄνομά του φέρει, ὅμως τή στιγμή πού μ’ αὐτό πραγματοποιεῖ ἔξοδο στόν κόσμο, ἐμφανίζοντάς το, δημιουργεῖ τίς προϋποθέσεις γιά νά βρεθεῖ σέ κοινωνία μέ τούς συνανθρώπους του. Βλέπουν τό ἔργο του, τό ἀφήνουν νὰ μιλήσει στὴν καρδιά τους, τό ἀποδέχονται ἢ τὸ ἀπορρίπτουν ἢ ἀδιαφοροῦν γι’ αὐτό. Ὅλα ξεκινοῦν ἀπό τήν κένωση, ἀπό τήν ἀπόφαση νά μήν κρατήσει ὁ καλλιτέχνης αὐτό πού ἔχει ἐντός του μόνο γιά τόν ἑαυτό του. Ἄλλωστε, ὅ,τι δέν ἀκολουθεῖ τήν ὁδό τῆς ἐξόδου, χάνεται, γιατί κανείς δέν μαθαίνει ὅτι ὑπῆρξε, κανείς δέν σχετίστηκε μέ τόν δημιουργό του. Ἀλλά καί ὅταν ὁ καλλιτέχνης πεθάνει, τό ἔργο του καί μέσω αὐτοῦ καί ὁ ἴδιος, ἀκόμη κι ἄν δέν μπορεῖ νά συμμετάσχει σωματικά, θά παραμείνει σέ σχέση μέ τόν κόσμο καί τήν ἱστορία
Τα πάντα παρελθόν;
Ὁ θάνατος εἶναι κένωση. Μόνο ποὺ εἶναι ὁριστική. Μετὰ τὴν ἔξοδο τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸ σῶμα ὁ ἄνθρωπος παύει νὰ ἐνεργεῖ. Ὁ νοῦς σταματᾶ νὰ λειτουργεῖ. Οἱ αἰσθήσεις νεκρώνουν. Τὰ πάντα σταματοῦν ὁριστικά. Καὶ ἡ κένωση εἶναι ὁριστικὴ, καθώς βγαίνουμε ἀπὸ τὸν χρόνο καὶ τὸν τρόπο ποὺ γνωρίζουμε. Τὰ πάντα γίνονται παρελθόν. Τὸ πρόσωπο εἶναι μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο, ἀλλὰ φαίνεται νά ἐπιστρέφει στὸ «μὴ εἶναι». Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ ἄνθρωποι θρηνοῦμε στὸν θάνατο. Διότι μᾶς στερεῖ τὴ δυνατότητα τῆς κοινωνίας μὲ αὐτοὺς ποὺ ἀγαποῦμε. Καὶ φοβόμαστε καὶ τὴ δική μας κένωση. Φοβόμαστε τὸ μηδέν. Φοβόμαστε τὴν ἀπουσία σχέσης. Τὴν ἀνυπαρξία.
Ἡ ζωηφόρος κένωση
Ἡ πίστη ἔρχεται νὰ μᾶς δώσει μία ἄλλη θέαση τοῦ θανάτου. Αὐτὴν τῆς ζωηφόρου κενώσεως. Δὲν εἶναι τὸ τέρμα τῆς ζωῆς ὁ θάνατος, ἀλλὰ τὸ πέρασμα σὲ μίαν ἄλλη, τό Πάσχα στὴν αἰωνιότητα. Τό παράδοξο εἶναι ὅτι ἡ κένωση συνεχίζεται. Αὐτὸ σπουδάζουμε στὰ πρόσωπα τῆς Παναγίας καὶ τῶν ἁγίων μας. Φεύγουν ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο, ἀλλὰ δὲν παύουν νὰ τόν ἀγαποῦν. Μεσιτεύουν γιὰ ἐμᾶς στὸν Θεό. Θαυματουργοῦν γιὰ χάρη μας, ποὺ σημαίνει ὅτι καὶ κρατοῦν ἀκέραιη τὴ σχέση μαζί μας καὶ συνεχίζουν διὰ τῆς ἀγάπης νὰ ἐνεργοῦν τόσο πρὸς τὸν Θεὸ ὅσο καὶ πρὸς τὸν κόσμο γιά ἐμᾶς. Κύρια ἀποστολὴ τους ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι τὸ νὰ λυτρώσουν «ἐκ θανάτου τὰς ψυχάς ἠμῶν». Μᾶς ἀγαποῦν καὶ παρακαλοῦν. Ἐμφανίζονται, διορθώνουν, διδάσκουν, θεραπεύουν, καθιστώντας τὸν θάνατο ζωή. Ἐνῶ οἱ ἴδιοι «τελειοῦνται», γίνονται δηλαδή τέλειοι πορευόμενοι στὸ φῶς καὶ στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἐξακολουθοῦν νά κενώνονται, ἀφήνοντας ἀποτυπώματα τῆς δικής του ἀγάπης πρὸς ὅλους ἐμᾶς.
Μέ τή δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὄντας μέλη τῆς Ἐκκλησίας, μποροῦμε κι ἐμεῖς νά ζήσουμε αὐτό τό μέγα μυστήριο. Ἀρκεῖ νὰ πιστεύουμε, ὅπως ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος καὶ οἱ ἅγιοι, στὸν Θεὸ. Νὰ μὴν ἀπογοητευόμαστε ἀπὸ τοὺς σταυροὺς τῆς ζωῆς. Ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὰ λάθη μας. Ἀπὸ τὴν ἐγκατάλειψη τῶν ἀνθρώπων. Ἀπὸ τὴν αἴσθηση τῆς ματαιότητας. Ὅπως ὁ Χριστός πρῶτος «τὰ ἀπαρνήθηκε ὅλα, ἀδειάζοντας ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, ἔγινε δοῦλος, προσέλαβε τὸ σχῆμα τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὄντας πραγματικὸς ἄνθρωπος ταπεινώθηκε θεληματικὰ ὑπακούοντας μέχρι θανάτου, καὶ μάλιστα θανάτου σταυρικοῦ» (Φιλιπ. 2, 7-8), ἔτσι κι ἐμεῖς.
Γι’ αὐτὸ καὶ ἑορτάζουμε στὴν Ἐκκλησία ὄχι τόσο ἢ ὄχι μόνο τὴ γέννηση τῆς Παναγίας καὶ τῶν ἁγίων, ἀλλά, κυρίως, τὴν κοίμησή τους. Γιατί εἶναι ἡ ἀπόδειξη ὅτι ἀκόμη κι ἂν τὸ σῶμα νεκρώνεται καί ἡ ψυχὴ κάνει ἔξοδο ἀπό τή ζωή, ὁ ἄνθρωπος δὲν παύει νὰ ὑφίσταται. Τίποτε δὲν εἶναι παρελθόν, ἀλλὰ τὰ πάντα γίνονται παρὸν καὶ αἰωνιότητα. Ἂν ποῦμε ἐλεύθερα τὸ «Ναί» στόν Θεό, ὅπως ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος καὶ οἱ ἅγιοι, τότε ἡ κένωση ἀπὸ τόν ἐγωκεντρισμό τοῦ «μποροῦμε χωρίς Θεό» καθιστᾶ τή ζωή καί τόν θάνατο Πάσχα, ἀνάσταση καί ἀγάπη.
Χρόνια Πολλά καί Εὐλογημένα!
