Το Σάββατο 30 Αυγούστου 2025, στην Ενορία Αγίου Δημητρίου Κάτω Γραμματικού Πέλλας, τελέστηκε Όρθρος και Αρχιερατική Θεία Λειτουργία από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίο, με τη συμμετοχή τοπικών αρχών και πιστών από την ενορία και την ευρύτερη περιοχή. Η αναφορά της ημέρας ήταν για τον Νεομάρτυρα Δημήτριο τον Γραμματικό, καθώς και για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Χρύσανθο, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από το χωριό.
Στο κήρυγμά του, ο Ποιμενάρχης μας αναφέρθηκε στον νεαρό Δημήτριο, τον καλλίφωνο ψάλτη και γραμματιζούμενο, που προτίμησε να θυσιαστεί παρά να προδώσει την πίστη του στον Χριστό. «Ο Άγιος Δημήτριος, ο Γραμματικός, με τον μαρτυρικό του θάνατο κάτω από τον πλάτανο, μας δείχνει ότι η ομολογία της πίστεως είναι ανώτερη από κάθε πρόσκαιρη δόξα ή συμφέρον. Έγινε σημείο αναφοράς για το χωριό, αλλά και για την τοπική μας Εκκλησία», τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο Μητροπολίτης μας υπογράμμισε ότι το παράδειγμα του Νεομάρτυρα Δημητρίου είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ, μέσα σε έναν κόσμο που συχνά δοκιμάζει την πίστη και τις αξίες. «Με το αίμα του, έγραψε τη δική του σελίδα στην ιστορία των Νεομαρτύρων. Και από τότε το Κάτω Γραμματικό δεν είναι απλώς ένας τόπος, αλλά μια ζωντανή μαρτυρία θυσίας και αγιότητας. Γη Αγίων και Πατριαρχών», είπε με έμφαση, καλώντας τους πιστούς να αντλήσουν δύναμη από το μαρτύριό του.
Τόνισε επίσης ότι η σημερινή μέρα φανερώνει κάτι το ξεχωριστό για την τοπική μας Εκκλησία. Ο τόπος αυτός, είπε, δεν είναι μόνο ιστορικός, αλλά και πνευματικός, αφού συνδέεται με τη θυσία, την πίστη και τη ζωντανή μαρτυρία ανθρώπων που υπηρέτησαν τον Χριστό μέχρι τέλους.
Στη συνέχεια, ο Μητροπολίτης μας μίλησε για τον Πατριάρχη Χρύσανθο(1768 – 1834), τον εκλεκτό Ιεράρχη που έλκει την καταγωγή του από το Κάτω Γραμματικό. Αναφέρθηκε στον πλούτο της θεολογικής του παιδείας και στη μακρά διακονία του στην Εκκλησία, που επισφραγίστηκε με την ανάδειξή του στον Οικουμενικό Θρόνο. «Ο Χρύσανθος υπήρξε διδάσκαλος πίστεως και ανδρείας, ένας πνευματικός οδηγός που με το έργο του άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα», είπε ο Σεβασμιώτατος.
Στις 9 Ιουλίου 1824 εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης. Εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από την Υψηλή Πύλη στις 26 Σεπτεμβρίου 1826. Εξορίστηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Τον Οκτώβριο του 1829 του επιτράπηκε να εγκατασταθεί στην Προύσα. Το 1830 κατόπιν ενεργειών του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντίου του Α΄ επέστρεψε από την εξορία και εγκαταστάθηκε στην Πρίγκηπο στην εκεί Μονή του Σωτήρος Χριστού.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε και στη δύσκολη περίοδο κατά την οποία ο Χρύσανθος υπηρέτησε την Εκκλησία, με προκλήσεις πολιτικές και κοινωνικές, που δεν τον λύγισαν. Αντιθέτως, στάθηκε αμετακίνητος στην ορθόδοξη παράδοση, αποδεικνύοντας ότι η ηγεσία της Εκκλησίας δεν είναι κοσμική εξουσία, αλλά διακονία και θυσία.Εκοιμήθη στις 10 Σεπτεμβρίου 1834. Ενταφιάστηκε στην Ιερά Μονή Σωτήρος Χριστού στη νήσο Πρίγκηπο.
Υπογράμμισε ότι το Κάτω Γραμματικό έχει την τιμή να συνδέεται με δύο μορφές που λάμπρυναν την Ορθοδοξία: τον Νεομάρτυρα Δημήτριο τον Γραμματικό και τον Πατριάρχη Χρύσανθο. «Δύο άνθρωποι από τον ίδιο τόπο, που έζησαν σε διαφορετικούς αιώνες, αλλά με τον ίδιο ζήλο και την ίδια αγάπη για τον Χριστό», σημείωσε.
Ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε όλους όσοι προσήλθαν στην Ενορία του Κάτω Γραμματικού και ευχήθηκε σε όλους υγεία και δύναμη.
Η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία ολοκληρώθηκε με την τέλεση του Μνημοσύνου για το μακαριστό Πατριάρχη Χρύσανθο.
