Ὅπως κάθε χρόνο, ἔτσι κι ἐφέτος ἡ Μητρόπολή μας θά ἑορτάσει τήν ἱερή μνήμη τοῦ ἁγίου νέου ἱερομάρτυρος Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης καί τῶν λοιπῶν νεομαρτύρων τῆς Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς κληρικῶν καί λαϊκῶν, τήν Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (7 Σεπτεμβρίου 2025), σύμφωνα μέ τήν Συνοδική ἀπόφαση ἁγιοκατατάξεώς τους (3 Ἰουλίου 1993).
Ἀκολουθεῖ ἡ Ἐγκύκλιος τοῦ Σεβασμ. Μητροπολίτου μας πού διαβάστηκε σέ ὅλες τίς Ἐνορίες τήν προηγούμενη Κυριακή.
*
«Ἡ Μικρασιατική Καταστροφή, ἀναμφίβολα, ἀποτέλεσε ἕνα γεγονός τραγικό γιά τή νεώτερη ἱστορία τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀλλά καί γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Πράγματι, ἡ Μικρά Ἀσία ὑπῆρξε ἕνα ἀπό τά σημαντικότερα κέντρα τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου. Ἐκεῖ ἔδρασαν, μεταξύ ἄλλων, οἱ Ἀπόστολοι Παῦλος καί Ἰωάννης. Ἐκεῖ ἑδραιώθηκε ἡ Ἐκκλησία ἀπό τά πρώτα χριστιανικά χρόνια. Ἐκεῖ συνεκλήθησαν οἰκουμενικές καί τοπικές Σύνοδοι μέγιστης σημασίας. Οἱ ἑπτά Ἐκκλησίες τῆς Ἀποκαλύψεως (Ἔφεσος, Σμύρνη, Πέργαμος, Θυάτειρα, Σάρδεις, Φιλαδέλφεια, Λαοδίκεια) μαρτυροῦν τήν πνευματική λάμψη τῆς περιοχῆς.
Ἡ ἀκτινοβολία τῶν Μικρασιατικῶν Ἐκκλησιῶν συνεχίστηκε καί κατά τή Βυζαντινή περίοδο. Μοναστήρια, θεολογικά κέντρα, σχολές καί ἱερά προσκυνήματα ἀνθοῦσαν. Ἡ Σμύρνη, ἡ Νίκαια, ἡ Νικομήδεια, ἡ Καισάρεια, ἡ Ἔφεσος, ἡ Ἀττάλεια, ἦταν πόλεις μέ βαθιές ἐκκλησιαστικές ρίζες.
Μέχρι τά πρώτα χρόνια τοῦ 20οῦ αἰώνα, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Μικρᾶς Ἀσίας διατηροῦσε ζωντανή τήν πίστη, τή λειτουργική ζωή, τήν παιδεία, τή φιλανθρωπία, τήν ἐκκλησιαστική τάξη.
* * *
Δυστυχῶς ἡ Μικρασιατική ἐκστρατεία ὁδηγήθηκε τό 1922 σέ τραγική κατάληξη. Ἡ ἀντεπίθεση τῶν τουρκικῶν στρατευμάτων ὑπό τόν Κεμάλ Ἀτατούρκ ἐπέφερε τήν κατάρρευση τοῦ μικρασιατικοῦ μετώπου, τήν καταστροφή τῆς Σμύρνης, τή σφαγή χιλιάδων Ἑλλήνων καί Ἀρμενίων, τόν ξεριζωμό ἑκατοντάδων χιλιάδων ἀνθρώπων.
Ἐκκλησίες πυρπολοῦνται, ἱερεῖς σφαγιάζονται, μοναστήρια λεηλατοῦνται. Ἡ Καταστροφή δέν ἦταν μόνο ἐθνική τραγωδία, ἀλλά καί πνευματική πληγή. Ἡ Ἐκκλησία θρήνησε τήν ἀπώλεια τῶν ποιμνίων της, τῶν ποιμένων της, τῶν ἱερῶν τόπων της. Ἔχασε τή φυσική της παρουσία, ἀλλά, εὐτυχῶς, ὄχι καί τή μνήμη της. Οἱ πρόσφυγες μετέφεραν τή ζωντανή πίστη τους, τά ἅγια λείψανα, τίς ἱερές εἰκόνες, τήν εὐλάβειά τους μαζί μέ τά ἱερά κειμήλια, στή μητροπολιτική Ἑλλάδα.
* * *
Κατά τίς τραγικές ὧρες τῆς Καταστροφῆς, ἡ Ἐκκλησία ἀνέδειξε νέους μάρτυρες, νέους Ἁγίους, πού μαρτύρησαν γιά τήν πίστη τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀφοσίωσή τους πρός τήν Ἐκκλησία. Ἀνάμεσά τους συγκαταλέγονται οἱ Μητροπολίτες Ἰκονίου Προκόπιος, Μοσχονησίων Ἀμβρόσιος, Κυδωνιῶν Γρηγόριος, ὁ ἐπίσκοπος Ζήλων Εὐθύμιος, καθώς καί πολλοί ἄλλοι κληρικοί, ἱερεῖς, διάκονοι, ἱερομόναχοι, μοναχοί —ἀλλά καί λαϊκοί— οἱ ὁποῖοι «ὑπέμειναν ὑπέρ Πατρίδος καί Πίστεως θάνατον».
Κορυφαῖος ὁ ἅγιος Χρυσόστομος Σμύρνης. Ἐπίσκοπος φωτισμένος, ποιμενάρχης γνήσιος, ἄνθρωπος τῆς προσευχῆς καί τῆς θυσίας. Ἐπέλεξε νά μείνει στή Σμύρνη, νά μήν ἐγκαταλείψει τό ποίμνιό του. Συνελήφθη, βασανίστηκε, καί τελικά μαρτύρησε στά χέρια τοῦ ἐξαγριωμένου ὄχλου.
* * *
Ὅπως γνωρίζετε, τήν ἱερή μνήμη ὅλων αὐτῶν τῶν νέων μαρτύρων ἡ Ἐκκλησία μας καθόρισε νά ἑορτάζεται τήν Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πού ἐφέτος συμπίπτει τήν προσεχῆ Κυριακή, 7 Σεπτεμβρίου.
Τή μνήμη τους θά ἑορτάσουν ὅλες οἱ Ἐνορίες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Ἐπίκεντρο ὅμως τοῦ ἑορτασμοῦ θά εἶναι, ὅπως κάθε χρόνο, ὁ Μητροπολιτικός Ναός τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς Νέας Σμύρνης, στόν ὁποῖο, σύν Θεῷ, θά ἱερουργήσει καί ἡ ταπεινότης μου.
Νά εὐχόμαστε, ὁ ἅγιος ἐθνοϊερομάρτυς Χρυσόστομος καί οἱ ἄλλοι καλλίνικοι μάρτυρες, πού ἐνσάρκωσαν μέ τήν ἐνάρετη ζωή τους τήν ὀρθόδοξη πίστη καί ἐπικύρωσαν μέ τό σεπτό τους μαρτύριο, νά πρεσβεύουν γιά ὅλους μας πρός τόν Φιλάνθρωπο Κύριο. Καί τό φωτεινό παράδειγμά τους νά μᾶς ἐμπνέει καί νά αὐξάνει καί στίς δικές μας καρδιές τήν ἀφοσίωσή μας πρός τόν Σωτήρα Κύριο καί τήν ἀγάπη μας πρός τήν Πατρίδα μας.»
Εὐχέτης σας ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Νέας Σμύρνης ΣΥΜΕΩΝ
