Aπορρίφθηκαν από τον Άρειο Πάγο οι αιτήσεις αναίρεσης, που κατέθεσαν οι αποκαλούμενοι καταληψίες ακινήτων της Μονής κατά της απόφασης του Εφετείου Θεσσαλονίκης 122/17.6.2020
με την οποία υποχρεούνται να παραδώσουν τελεσιδίκως τα κατειλημμένα ακίνητα εντός και εκτός Αγίου Όρους στην Μονή Εσφιγμένου (κεντρικό κτηριακό συγκρότημα, τμήμα αντιπροσωπείου Καρυών, κονάκι Ν. Ρόδων, αγρόκτημα Ιερισσού).
Σε ανακοίνωση της κανονικής μονής αναφέρεται:
…Απορρίφθηκαν από τον Άρειο Πάγο οι αιτήσεις αναίρεσης, που κατέθεσαν οι καταληψίες ακινήτων της Μονής μας κατά της απόφασης του Εφετείου Θεσσαλονίκης 122/17.6.2020 με την οποία υποχρεούνται να παραδώσουν τελεσιδίκως τα κατειλημμένα ακίνητα εντός και εκτός Αγίου Όρους στην Μονή Εσφιγμένου (κεντρικό κτηριακό συγκρότημα, τμήμα αντιπροσωπείου Καρυών, κονάκι Ν. Ρόδων, αγρόκτημα Ιερισσού).
Το θέμα εκκλησιαστικά και διοικητικά έχει τακτοποιηθεί και λήξει από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Από δικαστικής απόψεως, ενώ προ πολλού έχουν ληφθεί και επικυρωθεί οι αποφάσεις και θα έπρεπε να έχουν εξαρχής εφαρμοστεί, ύστερα από πλήθος εφέσεων, αιτήσεων αναστολής και λοιπών καθυστερήσεων, σήμερα το θέμα τελεσιδίκησε.
Πλέον, το θέμα εκκρεμεί μόνο σε επίπεδο εφαρμογής των δικαστικών αποφάσεων από τα αρμόδια για την προστασία του Αγίου Όρους όργανα της πολιτείας.
Το θέμα της διαμάχης με τους μοναχούς της Εσφιγμένου χρονολογείται από το 1972 όταν τότε κοινότητα σταμάτησε να μνημονεύει το Οικουμενικό Πατριαρχείο γιατί είχε αρχίσει διάλογο με τους καθολικούς.
Στην πορεία το Φανάρι τους κήρυξε σχισματικούς , ζήτησε την εκκένωση της Μονής ενώ συγκρότησε νέα κοινότητα η οποία έχει εγκατασταθεί στις Καρυές περιμένοντας να λυθεί το θέμα. Η αντιπαράθεση των μοναχών του Εσφιγμένου πήρε διαστάσεις μετά το 2002, όταν αποφασίστηκε από την Ιερά Κοινότητα πως η μονή αποτελεί «ιδιαίτερη αδελφότητα και απαγορευμένη» στο Άγιο Όρος, ενώ οι μοναχοί της χαρακτηρίστηκαν σχισματικοί και ανεπιθύμητοι. Η απόφαση επικυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο απέρριψε τη σχετική προσφυγή που κατέθεσαν οι ζηλωτές το 2006. Ακολούθησαν η ίδρυση νέας αδελφότητας της Μονής Εσφιγμένου και η εγκατάσταση καινούργιου κτιρίου για να φιλοξενήσει το αντιπροσωπείο του νέου μοναστηριού. Το νέο κονάκι θεμελίωσε τον Οκτώβριο του 2006 ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και χτίστηκε ακριβώς απέναντι στο παλιό αντιπροσωπείο.
Η αντιπαράθεση για τη διεκδίκηση της Μονής Εσφιγμένου έφτασε στα δικαστήρια Θεσσαλονίκης, ενώπιον των οποίων πολλές φορές οδηγήθηκαν οι ζηλωτές μοναχοί κατηγορούμενοι για παράνομη κατάληψη του μοναστηριού αλλά και για τα επεισόδια που είχαν αμαυρώσει το Άγιο Όρος τον Δεκέμβριο του 2006. Τότε σημειώθηκε η πρώτη βίαιη απόπειρα εκκένωσης του παλιού αντιπροσωπείου και συνοδεύτηκε από εικόνες με αιματοκυλισμένους μοναχούς από τις συγκρούσεις με άλλους μοναχούς.
Οι γέροντες της Ιεράς Κοινότητας, μετά τις διαστάσεις που έχει πάρει η ιδιότυπη κόντρα μεταξύ της παλιάς και της νέας αδελφότητας, άρχισαν να παίρνουν αποστάσεις.
Ενδεικτικό είναι ότι πριν από λίγους μήνες προκάλεσε έντονη ενόχληση η κατάθεση αγωγής από τους νεο-εσφιγμενίτες μοναχούς εις βάρος του ελληνικού Δημοσίου. Με την προσφυγή τους, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, αξιώνουν αποζημίωση άνω των 3 εκατομμυρίων ευρώ επειδή δεν έγιναν ενέργειες για την απομάκρυνση των ζηλωτών.
Όλα αυτά τα χρόνια πολλές φορές η Αστυνομία επεχείρησε πολλές φορές να «σπάσει την κατάληψη» και να συλλάβει τους μοναχούς οι οποίοι κατηγορούνται για φθορές κλπ. αλλά δεν κατάφερε να μπει στη μονή . Το μοναστήρι είναι αποκομμένο από όλα τα άλλα και η κοινότητα ζει με ότι παράγει και ότι προσφέρουν προσκυνητές, οι οποίοι φτάνουν ως εκεί παράτυπα αφού δεν εκδίδονται διαμονητήρια.
