Με την ευλογία και προτροπή του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά και την επιμέλεια του Αρχιερατικού Επιτρόπου Αγρινίου και Στράτου πρωτ. Χρήστου Παπαχρήστου, τελέσθηκε ιερό μνημόσυνο για την συμπλήρωση 189 χρόνων από την επέτειο της δολοφονίας του πρώτου Κυβερνήτου της Ελλάδας Ιωάννου Καποδίστρια (27 Σεπτ. 1831), την Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2020 στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ζωοδόχου Πηγής Αγρινίου.

Τη διακονία του λόγου ανέλαβε ο πρωτ. Αθανάσιος Κουλοχέρης, ο οποίος αναφέρθηκε στην μεγάλη προσωπικότητα του πρώτου Κυβερνήτου, στη βαθιά και ειλικρινή πίστη του στο Θεό, την μεγάλη του προσφορά στην Ελληνική Επανάσταση και μετέπειτα στο νεοϊδρυθέν Ελληνικό Κράτος, η οποία τερματίστηκε βίαια με τη δολοφονία του.
Ο ομιλητής, μεταξύ άλλων, ανέφερε τα εξής:

«Όταν οι λαοί έχουν στην ηγεσία τους εντίμους και ικανούς ηγήτορες ευτυχούν, προοδεύουν και αισθάνονται ασφαλείς. Αντιθέτως όταν στις θέσεις εξουσίας ανέρχονται άνθρωποι χωρίς ικανότητες, χωρίς υψηλά ιδανικά και οράματα, οι λαοί τους βιώνουν δυστυχίες, ταπεινώσεις και ανασφάλεια. Ο Θεός ευδόκησε κατά τη μακραίωνη ιστορία της Πατρίδας μας να διακριθούν ηγέτες άξιοι θαυμασμού. Ιδιαιτέρως σε περιόδους και συγκυρίες κρίσιμες που κινδύνευε η ύπαρξη και συνέχεια του Γένους μας.

Γι’ αυτούς τους ανθρώπους είμαστε υπερήφανοι, τους θαυμάζουμε, τους μνημονεύουμε και παρακαλούμε διαρκώς το Θεό να αναδεικνύει σε κάθε εποχή ηγέτες που θα διακονήσουν, θα τιμήσουν και θα οδηγήσουν τον Ελληνισμό σε πρόοδο. Μια τέτοια σπουδαία μορφή υπήρξε ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος σαν σήμερα, 27 Σεπτεμβρίου 1831, δολοφονήθηκε κατά τη μετάβασή του στο Ναό για να λειτουργηθεί.

Η προσφορά του στην Ελλάδα έχει δύο διαστάσεις. Ευεργέτησε την Πατρίδα τα χρόνια της σκλαβιάς και της Επανάστασης. Δε λησμόνησε ποτέ τα δάκρυα, τον πόνο και τις ατιμώσεις που υπέμειναν οι Έλληνες. Όταν η Ιερή Συμμαχία έβαλε στο στόχαστρο την απέλπιδα προσπάθεια του Γένους μας να ζήσει ή να πεθάνει και οι ισχυροί της Δύσης σκόπευαν να συνδράμουν τον Σουλτάνο στην κατάπνιξη της επανάστασης, ο Καποδίστριας έδωσε μάχες, με όποιον τρόπο μπορούσε, για να κάνει φανερό σε όλο τον κόσμο ότι οι Έλληνες διεξήγαγαν τον ηρωικότερο και ιερότερο πόλεμο όλων των αιώνων.

Ευεργέτησε την Ελλάδα, όμως, και ως Κυβερνήτης της. Αποδεχόμενος την πρόσκληση να έρθει στην Ελλάδα εγκατέλειπε τις ανέσεις, την ένδοξη πορεία του και αναλάμβανε να δημιουργήσει ένα κράτος έχοντας ως υλικά μονάχα ερείπια, στάχτες, εμφύλιες συγκρούσεις, ορφάνια και πόνο. Το κατόρθωσε όμως. Το θαύμα συντελέστηκε και σε λίγο διάστημα η μικρή στην έκταση Ελλάδα, λάμβανε μορφή κράτους. Εκεί φαίνεται και η επιτυχία του ηγέτη. Αυτό που παρέλαβε το παρέδωσε μεγαλύτερο, ισχυρότερο και λαμπρότερο».
Επίσης, κάνοντας αναφορά, ο ομιλητής π. Αθανάσιος, στην προσωπικότητα του αειμνήστου Ιωάννου Καποδίστρια, τόνισε πολύ χαρακτηριστικά ότι:
«Όλη η πορεία του ως Κυβερνήτης κινούνταν σε τρείς άξονες.
Ο πρώτος άξονας ήταν η πίστη του στον Θεό. Ζούσε ειλικρινή πνευματική ζωή και τρεφόταν από τη λατρεία του Θεού. Από την αρχή του Όρθρου βρισκόταν στο Ναό και μάλιστα διάβαζε τον Εξάψαλμο!

Ο δεύτερος άξονας ήταν η απλότητα. Όλη του η διαδρομή δείχνει άνθρωπο σοφό με επιμονή αλλά χωρίς εγωισμούς. Διηγείται περιηγητής πως το γραφείο του είχε τέτοια λιτότητα που το μόνο εντυπωσιακό εντός του ήταν οι ακτίνες του ηλίου. Σε παρακλήσεις ιατρών να βελτιώσει τη διατροφή του, απαντούσε ότι δεν επιτρέπει καμία απόλαυση στον εαυτό του όσο ακόμη υπάρχουν ελληνόπουλα που πεινούν. Ενώ σχετικά με την ενδυμασία του, μάρτυρας είναι τα πορτραίτα της εποχής.
Τέλος, ο τρίτος άξονας ήταν η ηθική του ακεραιότητα. Είναι βέβαιο ότι αν παρέμενε στη Ρωσία σε οποιαδήποτε κρατική θέση θα απολάμβανε πολύ περισσότερα από όσα απόλαυσε ως κυβερνήτης της Ελλάδας. Τα απεμπόλησε όμως όλα, κι από την Πατρίδα όχι μόνο δε δέχτηκε να συντηρηθεί, αλλά κατανάλωσε για χάρη της ότι προσωπική περιουσία είχε. Περί της εντιμότητάς του ας ακούσουμε τον μεγάλο του αντίπαλο τον Μέττερνιχ να ομολογεί: «Ο μόνος αντίπαλος που δύσκολα ηττάται, είναι ο απόλυτα έντιμος άνθρωπος και τέτοιος είναι ο Καποδίστριας».

Για όλα αυτά τελούμε σήμερα το ιερό μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεώς του. Πιστός, ορθόδοξος χριστιανός καθώς ήταν, σίγουρα επιθυμεί τις προσευχές της Εκκλησίας μας. Θέλουμε όμως και να του εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας για όλα όσα πρόσφερε εκθύμως στην Πατρίδα, με αυτοθυσία. Παράλληλα ας αναπέμπουμε πύρινες ικεσίες στο Θεό να αναδείξει ομοίους ηγέτες για την Ελλάδα».