Yπέρ των μέτρων και της χρήσης της μάσκας τάσσεται σε συνενετευξή του στην ‘ΚτΟ” ο μητροπολίτης Παροναξίας κ.Καλλίνικος ο οποίος επαναλμαβάνει τις θέσεις της Εκκλησίας οτι από τον ναό με κολλάει κανείς τον ίό αλλά από τον διπλανό του.
-Τελικά να φοράνε ή όχι μάσκα οι πιστοί στους ναούς;
Σαφέστατα οι οδηγίες των ειδικών προτρέπουν στη χρήση μάσκας σε όλους εκείνους τους χώρους και ιδιαιτέρως στους κλειστούς, όπου παρατηρείται συγχρωτισμός ανθρώπων. Ο Ιερός Ναός είναι ο χώρος στον οποίο τελούνται τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, οι Ιερές Ακολουθίες και τελετές και έχει καθαγιαστεί κατά την τελετή των εγκαινίων του. Οταν ο πιστός εντός του Ιερού Ναού φοράει τη μάσκα του, δεν σημαίνει ότι φοβάται πως θα μεταδοθεί σε αυτόν ο ιός από τον Ιερό Ναό, ώστε να θεωρείται αυτό ασέβεια και προσβολή του Ιερού χώρου. Ουσιαστικά θέλει να προστατευθεί από την εξάπλωση του ιού η οποία πραγματοποιείται από τις κοντινές επαφές των παρευρισκομένων στον χώρο. Αλλωστε η πίστη μας δεν διδάσκει ότι με την απλή παρουσία ενός πιστού εντός του Ιερού Ναού a priori παύουν να ισχύουν οι νόμοι της φύσεως. Για να γίνει άρση των νόμων της φύσεως θα πρέπει να γίνει η παρέμβαση του Θεού, η οποία φυσικά γίνεται όταν Εκείνος βούλεται και κρίνει. Αρα η χρήση μάσκας εντός του Ιερού Ναού ούτε ασέβεια είναι ούτε προσβολή του Ιερού χώρου, αλλά μόνο προστασία από πιθανή μετάδοση του ιού από και πρός τον παρακείμενό μας, και μόνο και για αυτό συνιστάται η χρήση της.
-Θα μπορούσε ποτέ η Εκκλησία να δεχτεί αλλαγή του τρόπου μετάδοσης της Θείας Μετάληψης;
Η Θεία Μετάληψη είναι μεγάλο Μυστήριο της Εκκλησίας μας που ο ίδιος ο Κύριος μάς παρέδωσε κατά τον Μυστικό Του Δείπνο και στο οποίο γίνεται ο καθαγιασμός των Τιμίων Δώρων, του άρτου και του οίνου, και η μεταβολή τους σε Σώμα και Αίμα του Κυρίου μας. Εν συνεχεία ο Λειτουργός καλεί τους πιστούς «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης» να προσέλθουν να μεταλάβουν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Ετσι ο κάθε πιστός που προσέρχεται στο Αγιο Ποτήριο με σεβασμό, πίστη, αγάπη και ευγνωμοσύνη προς τον Αναστάντα Κύριο Ιησού Χριστό, τον υποδέχεται και ενώνεται μαζί του γνωρίζοντας εκείνη τη στιγμή πως μεταλαμβάνει Σώμα και Αίμα Χριστού. Είναι ποτέ δυνατόν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού να μεταδίδει ασθένειες; Δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση και άρα δεν υφίσταται λόγος αλλαγής του τρόπου μετάδοσης της Θείας Μεταλήψεως. Αλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δεν έχει καταγραφεί μετάδοση ασθένειας σε πιστό που μετέλαβε ή σε Ιερείς οι οποίοι στο τέλος κάθε Θείας Λειτουργίας καταλύουν τη Θεία Κοινωνία. Για αυτόν όμως που έχει έλλειμμα πίστεως και δεν κατανοεί ή δεν αποδέχεται το Μυστήριο όπως ακριβώς έχει, η διάνοιά του γεμίζει αμφιβολίες για το αν μεταλαμβάνει πράγματι Σώμα και Αίμα Χριστού ή άρτο και οίνο, και φυσικά τότε εισέρχεται στο μυαλό η σκέψη της μετάδοσης ασθενειών διά της Θείας Κοινωνίας. Χαρακτηριστικό είναι το εδάφιο της πρώτης επιστολής του Αποστόλου Παύλου προς Κορινθίους (ΙΑ, 29-30) που αναφέρεται στη Θεία Μετάληψη και λέγει: «Ο γαρ εσθίων και πίνων αναξίως κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει, μη διακρίνων το σώμα του Κυρίου, διά τούτο εν υμίν πολλοί ασθενείς και άρρωστοι και κοιμώνται ικανοί». Δηλαδή η απομάκρυνση από τον Χριστό διά της απιστίας ή αναξιότητάς μας, γεννά ασθένεια και θάνατο και όχι η ένωση μαζί του διά του Μυστηρίου της Θείας Μεταλήψεως.
-Στους αρνητές της μάσκας είναι και πολλοί κληρικοί. Πώς θα μπορούσαν να πειστούν για το αντίθετο;
Λίγοι κληρικοί, επιδεικνύοντας υπερβάλλοντα ζήλο, και μη ακολουθώντας επ’ ακριβώς τις οδηγίες της Ιεράς Συνόδου, υποδεικνύουν στους πιστούς να μην χρησιμοποιούν μάσκα εντός των Ιερών Ναών με κύριο επιχείρημα την ασέβεια και προσβολή του Ιερού Χώρου. Θα τους έλεγα αυτά που ανέφερα και πιο πάνω‧ ότι με τη μάσκα ο πιστός δεν φοβάται ότι θα μεταδοθεί σε αυτόν ο ιός από τον Ιερό Ναό αμφισβητώντας την Ιερότητα του χώρου, αλλά από τις κοντινές επαφές των παρευρισκομένων. Αυτός καθαυτόν ο Ιερός Ναός από μόνος του δεν ανατρέπει τους νόμους της φύσης. Αλλιώς θα ήταν ένας μαγικός χώρος. Επιπλέον η σωτηρία της ψυχής κάθε πιστού δεν θα κριθεί από τον Κύριο, από το αν φόρεσε ή δεν φόρεσε μάσκα εντός του Ιερού Ναού. Αντιθέτως θα έλεγα πως ίσως κριθούμε αρνητικά από τον Κύριο στην περίπτωση που από αμέλειά μας μεταδώσαμε ασθένεια που μπορεί να αποβεί θανατηφόρα σε συνάνθρωπό μας. Είναι λοιπόν ωφέλιμο για όλους μας, κληρικούς και λαϊκούς, να μην αναλωνόμαστε και μάλιστα με υπερβάλλοντα ζήλο σε επουσιώδη ίσως και ανούσια ζητήματα, και να χάνουμε την ουσία και τα σημαντικά κομμάτια που θα μας βοηθήσουν στην επιτυχή έκβαση της αποστολής μας, που είναι η σωτηρία της ψυχής μας.
-Πάντα ακούμε για αξιοποίηση της περιουσίας και όλα παραμένουν απλές προθέσεις εδώ και δεκαετίες. Πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί το θέμα;
Η αξιοποίηση της Εκκλησιαστικής περιουσίας είναι κάτι το πολύπλοκο και γι’ αυτό άλλωστε εκκρεμεί τόσα χρόνια. Πράγματι η σωστή αξιοποίηση μπορεί να προσφέρει οικονομικές ανάσες στην Εκκλησία στο πολυσήμαντο, πολύκαρπο και ιδιαιτέρως δαπανηρό φιλανθρωπικό της έργο. Ολοι γνωρίζουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της έχει περιέλθει κατά το παρελθόν στο Ελληνικό Δημόσιο. Ωστόσο για την αξιοποίηση της εναπομεινάσης Εκκλησιαστικής περιουσίας πιστεύω απαιτείται συντονισμός όλων των εμπλεκομένων πλευρών. Θα μπορούσε για παράδειγμα η Εκκλησία να διενεργήσει κεντρικά εκπόνηση μελέτης από ειδικούς Επιστήμονες, προτείνοντας εξειδικευμένες προτάσεις τρόπων αξιοποίησης και διαχείρισης ενιαία και συνολικά της περιουσίας της, ώστε να επιτευχθεί και το μέγιστο δυνατό προσοδοφόρο οικονομικό αποτέλεσμα. Ολα αυτά απαιτούν χρόνο, υπομονή, συντονισμό και μελετημένα βήματα που εύχομαι το συντομότερο δυνατόν να γίνουν πράξη.
-Αυτή την περίοδο τα έσοδα έχουν μειωθεί. Πόσο επιδρά ή θα επιδράσει αυτό στο κοινωνικό σας έργο;
Το εισόδημα της πλειοψηφίας των συνανθρώπων μας έχει μειωθεί από τις επιπτώσεις που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορωνοϊού, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά στην παγκόσμια οικονομία. Αναμφίβολα το μεγαλύτερο ποσοστό των εσόδων της Εκκλησίας προέρχεται από τον οβολό των ευσεβών Χριστιανών και καταλήγει διά του φιλανθρωπικού έργου σε συνανθρώπους μας που σε πολλές περιπτώσεις στερούνται ακόμη και τα απολύτως αναγκαία και έτσι προσφεύγουν στη βοήθεια της Εκκλησίας. Σε τέτοιες περιόδους κρίσης δεν είναι μόνο ότι μειώνονται τα έσοδα, είναι ότι και εκ των πραγμάτων αυξάνονται και οι έχοντες ανάγκη συνδρομής και ενίσχυσης. Σίγουρα η Εκκλησία δεν θα μπορέσει να ικανοποιήσει όλα τα αιτήματα και τις ανάγκες που θα παρουσιαστούν το επόμενο διάστημα και αυτό το αντιλαμβάνεται εύκολα ο καθένας. Θα μπορέσει όμως με μία ορθολογικότερη διαχείριση των οικονομικών που διαθέτει, να θέσει προτεραιότητες, να αξιολογήσει τις ανάγκες και τις καταστάσεις, να περικόψει δαπάνες όπου αυτό είναι εφικτό και έτσι να ικανοποιήσει μερικώς ή ολικώς όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό αιτημάτων βοηθείας από αναξιοπαθούντες, αλλά και να διατηρήσει εν λειτουργία τον μεγάλο αριθμό φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και δομών που συντηρεί. Ας ελπίσουμε σύντομα οι συνθήκες -όπως θα διαμορφωθούν- να ευνοήσουν τη βελτίωση των πραγμάτων.
-Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αυτή την περίοδο πιέζεται από την τουρκική ηγεσία. Τελευταία δε ο Ερντογάν προχωρά σε κινήσεις που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα ορθόδοξων μνημείων, όπως της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας. Θα μπορούσε η Εκκλησία μας να αναλάβει πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης;
Ατυχώς η Τουρκία τα τελευταία χρόνια, οργανωμένα προωθεί μία νέο-οθωμανική στροφή. Η ηγεσία της Τουρκίας προσπαθεί να ενσταλάξει στη συνείδηση των πολιτών της τον μουσουλμανικό εθνικισμό που έχει στο επίκεντρό του τον νέο-οθωμανικό μεγαλοϊδεατισμό και την προβολή της θρησκείας του Ισλάμ. Μέσα στα πλαίσια αυτά και επειδή οι συμβολισμοί βοηθούν πάντα στην επίτευξη των στόχων, Ορθόδοξα Μνημεία – Παγκόσμια Χριστιανικά σύμβολα όπως αυτά που αναφέρετε στην ερώτησή σας, αλλοιώνονται και μετατρέπονται σε τζαμιά, ή και άλλα καταστρέφονται στον βωμό της ικανοποίησης αυτών που επιθυμούν τη νέα διαμορφούμενη κατάσταση στην Τουρκία. Είδαμε ότι ισχυρές Χριστιανικές Χώρες αντέδρασαν «χλιαρά» έως και απαθώς στις αλλοιώσεις των Χριστιανικών Μνημείων που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στην Τουρκία, εξυπηρετώντας κατά πρώτο λόγο την πολιτική και παραγκωνίζοντας τη θρησκεία ή αν θέλετε και τον πολιτισμό, αφού τέτοια Μνημεία είναι Μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού. Η Εκκλησία αυτό που θα μπορούσε να κάνει είναι να διατηρεί στην επικαιρότητα την αλλοίωση και καταστροφή των Χριστιανικών Μνημείων στην Τουρκία μέσα από εκδηλώσεις, ομιλίες και δράσεις της ώστε να υπενθυμίζει τακτικά τόσο στο εσωτερικό όσο και στο παγκόσμιο ακροατήριο, τον απώτερο σκοπό όλων αυτών των ενεργειών από μέρους της Τουρκίας.
-Πόσο κοντά είστε ως ιεράρχες στον λαό και τους νέους;
Η Εκκλησία μας παραδοσιακά βρίσκεται πάντα κοντά στο ποίμνιό της συνδράμοντας και καθοδηγώντας το. Ιδιαιτέρως δε στους νέους και τις νέες μας, μέσα από τα κατηχητικά, τις νεανικές συντροφιές, τις διαφόρων μορφών δραστηριότητες, τις βραβεύσεις των επιτυχιών τους, είναι πάντα αρωγός στην επίτευξη των ευγενών στόχων και οραματισμών τους, χωρίς όμως να αμελεί και τη χριστιανική καθοδήγηση της ψυχής τους.
Οι Επίσκοποι αφιερώνουν όλη τους τη ζωή υπέρ του Ποιμνίου τους, επικεντρώνοντας το είναι τους στην επίτευξη δημιουργικής και καρποφόρας Ποιμαντορίας, γιατί έτσι το Ποίμνιο θα ευημερεί πνευματικά και θα διαβιεί ευπρεπώς. Γι’ αυτό και αφουγκράζονται καθημερινά τα προβλήματα και τις ανάγκες των πιστών, αναζητώντας, υποδεικνύοντας αλλά και προσφέροντας λύσεις που ικανοποιούν τους αιτούντες, αλλά και ανατάσσουν την ψυχική τους διάθεση, με απώτερο πάντα σκοπό την επίτευξη του στόχου που δεν είναι άλλος από τη σωτηρία της ψυχής του κάθε ανθρώπου και την καθοδήγησή του στις ασφαλείς, φιλόστοργες αγκάλες του Θεού. Τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης αλλά και γενικότερα λόγω των κοσμικών και εφήμερων προτύπων που προβάλλει κατά κόρον η κοινωνία μας, οι συνήθειες των ανθρώπων και ιδιαιτέρως των νέων μας έχουν μεταβληθεί. Η καθημερινότητα, οι υποχρεώσεις και η προσήλωση στις υλικές ανάγκες, απορροφά την προσοχή των ανθρώπων με αποτέλεσμα να αμελούν τα πνευματικά θέματα και τη σωτηρία της ψυχή τους. Εδώ υπεισέρχεται η αποστολή και το λειτούργημα του κληρικού, του Ιεράρχη. Πρέπει ο κάθε άνθρωπος να αισθάνεται την παρουσία ενός συμπαραστάτη, ενός βοηθού, ενός καθοδηγητή που μπορεί να εμπιστεύεται και να αναγνωρίζει στον Ιερέα που είναι δίπλα του, τον εντεταλμένο από τον Θεό πνευματικό πατέρα, που καθήκον του είναι να τον διακονήσει. Στις δύσκολες στιγμές του λαού μας θα πρέπει οι Κληρικοί να βρεθούμε ακόμη πιο κοντά στο Ποίμνιο.
Εν κατακλείδι θα ήθελα να επισημάνω ότι σε κάθε πρόβλημά μας, σε κάθε θλίψη μας, σε κάθε αγωνία μας, σε κάθε δυσκολία μας, σε κάθε βήμα μας, σε όλο αυτό που ονομάζουμε κρίση, όταν μας κυριεύει απόγνωση δεν πρέπει να ξεχνάμε Εκείνον που χωρίς να ζητά αντάλλαγμα έλαβε ανθρώπινη μορφή, θυσιάστηκε, Αναστήθηκε και πρόσφερε Ανάσταση και στην δική μας ψυχή, τραβώντας μας από τη μέχρι τότε ανυπαρξία και τον αιώνιο θάνατο. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε για να λάβουμε τη λυτρωτική Του βοήθεια, είναι να απαγκιστρωθούμε από την κοσμική μας προσήλωση και να Τον πλησιάσουμε, να Τον πιστέψουμε, να Τον αγαπήσουμε, να Τον εμπιστευθούμε. Τότε θα αισθανθούμε την παρουσία Του και θα διαπιστώσουμε μέσα μας, ότι όλα έχουν ήδη αλλάξει.
