Του Δημητρίου Π. Λυκούδη,Θεολόγου, Φιλολόγου, Ιστορικού
Στον άγιο Ελισσαίο, στο Μοναστηράκι, θιασώτες των ιερών αγρυπνιών που τελούσε ο μακάριος άγιος Νικόλαος Πλανάς (1851-1932), ήταν περίπου πενήντα ψυχές, μεταξύ αυτών και ο μετέπειτα Αρχιμανδρίτης και άγιος σήμερα, Φιλόθεος Ζερβάκος (1884-1980). Έτσι θυμάται τα εκκλησιαστικά δρώμενα, εκεί στην Πλάκα, όταν λειτουργούσε ο ταπεινός παπά Νικόλας, ο εξαίρετος λογοτέχνης Κωστής Μπαστιάς (1901-1972).
Ο δε άγιος Φιλόθεος Ζερβάκος, στρατιώτης την περίοδο 1905-1907 στην Αθήνα, δεν είχε άλλη χαρά και ευχαρίστηση παρά να πηγαίνει σε αυτές τις αγρυπνίες. Εκεί γνώρισε τον άγιο λειτουργό, τον ταπεινό ιερέα του κέντρου των Αθηνών. Να, με αυτά τα λόγια προσπαθούσε ν᾿ αποτυπώσει όσα έβλεπε στο πρόσωπο του απλού παπά Νικόλα: «Δεν τον είδα ποτέ σκυθρωπόν, μελαγχολικόν, περίλυπον, κατηφή. Πάντοτε τον έβλεπα γελαστόν, ιλαρόν, χαρωπόν…». Έτσι είναι οι άγιοι του Θεού, σκέπτομαι, έτσι λειτουργούν, έτσι συμπεριφέρονται: απλά, ανεπιτήδευτα, ανυπόκριτα, ταπεινά, αθόρυβα.
Διάβαζα για τον αββά της Ερήμου, τον Όσιο Σισώη, τον και Μέγα επονομαζόμενο. Από μικρός εγκατέλειψε τα εγκόσμια και ακολούθησε τα ερημικά μονοπάτια, ακριβώς στην περιοχή που ασκήτευε ο Μέγας Αντώνιος. Έφθασε μάλιστα σε υψηλά σταθμά πνευματικότητος και αγιασμού, ώστε σύντομα συγκεντρώθηκαν πολλοί μαθητές γύρω του. Ένας δε απ᾿ αυτούς, χωρίς υπερβολή, είχε το διακόνημα, άπαξ της ημέρας, να πηγαίνει διακριτικά στο πλευρό του Οσίου και να του λέγει: «Ραββί, φάγε!». Μάλιστα! Ξεχνούσε και το φαγητό εκείνος ο ευλογημένος εν σαρκί άγγελος, ένεκα του θείου έρωτος προς τον Νυμφίο Κύριο Ιησού Χριστό. Και το φαγητό του; Παξιμάδια τόσο σκληρά και ξερά που έπρεπε να παραμείνουν όχι ώρες, αλλά ημέρες εντός του νερό για να επανέλθουν σε κάπως “κανονική” κατάσταση και ικανή μορφή προς βρώση! Έτσι είναι οι άγιοι του Θεού, σκέπτομαι, έτσι λειτουργούν, έτσι συμπεριφέρονται: απλά, ανεπιτήδευτα, ανυπόκριτα, ταπεινά, αθόρυβα.
Θέλω, όμως, σήμερα, να σου μιλήσω και για έναν άλλον άγιο, ένα παλικάρι του Χριστού, η ζωή και αυταπάρνηση του οποίου πολύ συγκίνησαν την όλη στυπτική ακρασία μου. Πρόκειται για τον άγιο Νεομάρτυρα Ιωάννη τον Κάλφα (; – 1575). Γεννήθηκε στην ευρύτερη περιοχή του Γαλατά και ήταν καλός τεχνίτης και λεπτουργός κάλφας με δεξιοτεχνία. Κάποιος συνεργάτης του τον κατέδωσε στον Tούρκο έπαρχο της περιοχής ότι είναι Xριστιανός και ομιλεί απαξιωτικά για τους μουσουλμάνους και τη θρησκεία τους. Αυτό ήταν! Συνελήφθη και πέρασε πολλές κακουχίες, ταπεινώσεις και μαρτύρια. Σταθερός, όμως, στην πίστη του Χριστού, ο Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης ο Κάλφας, παρέδωσε διά αποκεφαλισμού την αγία ψυχή του, την 26η Φεβρουαρίου, στα 1575, ημέρα Κυριακή. Έτσι είναι οι άγιοι του Θεού, σκέπτομαι, έτσι λειτουργούν, έτσι συμπεριφέρονται: απλά, ανεπιτήδευτα, ανυπόκριτα, ταπεινά, αθόρυβα.
Για την πίστη του Χριστού, όμως, και ένας άγιος και μαρτυρικός Πατριάρχης, ο άγιος Ιερομάρτυς Παρθένιος ο Γ’ (; – 1657), απαγχονίστηκε τη 1η Απριλίου, στα 1657 ( η μνήμη του τιμάται τη 24η Μαρτίου). Συκοφαντήθηκε από Ιησουΐτες στους Τούρκους, ως συνωμότης κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Δ’, αν και η συκοφαντία δεν ευσταθούσε, έδωσε εντολή ν᾿ απαγχονιστεί ο Πατριάρχης. Ήταν Σάββατο του Λαζάρου, (01/04/1657) και το μαρτυρικό σώμα του Πατριάρχου παρέμεινε κρεμασμένο στην Καγκελωτή Πύλη της Κωνσταντινουπόλεως, επί τρεις ημέρες. Μετά, έριψαν το τίμιο λείψανό του στη θάλασσα, απ᾿ όπου το περισυνέλεξαν Χριστιανοί και το ενταφίασαν στην πάλαι ποτέ Ιερά Μονή της Παναγίας της Καμαριωτίσσης, στη λοφοπλαγιά, απέναντι από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης (σήμερα στη θέση της Μονής υπάρχει σχολή του Πολεμικού Ναυτικού της Τουρκίας). Το παράδειγμα του αγίου ακολούθησε ο έτερος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο μαρτυρικός άγιος Γρηγόριος ο Ε’ (1746-1821), ο οποίος απαγχονίστηκε με τον ίδιο τρόπο, ανήμερα της λαμπροφόρου Αναστάσεως του Σωτήρος Χριστού (10/04/1821). Έτσι είναι οι άγιοι του Θεού, σκέπτομαι, έτσι λειτουργούν, έτσι συμπεριφέρονται: απλά, ανεπιτήδευτα, ανυπόκριτα, ταπεινά, αθόρυβα.
Ένας Γέροντας, διαβάζω στο Γεροντικό, πηγαίνοντας στις όχθες του ποταμού, βρήκε ένα περιφραγμένο τόπο με καλαμιές, ερημικό, και έμεινε εκεί. Έκοβε, λοιπόν, τρυφερούς βλαστούς από τις καλαμιές του ποταμού, έπλεκε πλεξούδα και την έριχνε στο ποτάμι. Αυτό έκανε έως ότου ήρθαν οι νοικοκυραίοι του κτήματος και τον είδαν. Τότε, σηκώθηκε και έφυγε. Δεν δούλευε γιατί είχε να καλύψει τις ανάγκες του, αλλά για να καταβάλλει κόπο και να εκμεταλλεύεται την ησυχία! (Το Μέγα Γεροντικόν, τόμος Γ’, Ησυχ. Το Γενέσιον της Θεοτόκου, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 206). Έτσι είναι οι άγιοι του Θεού, σκέπτομαι, έτσι λειτουργούν, έτσι συμπεριφέρονται: απλά, ανεπιτήδευτα, ανυπόκριτα, ταπεινά, αθόρυβα.
Πλησιάζει το Τριώδιο! Και αν κι εσύ, φιλομαθή αναγνώστα, ταλαιπωρείσαι, ως και εγώ, και αγωνίζεσαι κατά των ζοφερών λογισμών του εχθρού, διάβασε ετούτο: «Ο αββάς Θεόδωρος, που παρέμενεν εις Σκήτιν, είπε προς τους μαθητάς του: “Έρχεται ο λογισμός, με ταράσσει και με απασχολεί. Και ναι μεν δεν εκτελώ την πράξιν, που μού υποδεικνύει, με εμποδίζει όμως από την καταβαλλομένην προσπάθειαν να ασκώ την αρετήν. Εδώ ακριβώς, έχει την θέσιν της η νηφαλιότης, η άγρυπνος δηλαδή προσευχή. Ο νηφάλιος ανήρ τινάζει από επάνω του όλα αυτά και σηκώνεται με αποφασιστικότητα να προσευχηθή”» (Ευεργετινός, τόμος Δ’, Υπόθεσις στ’, 12, 137). Έτσι είναι οι άγιοι του Θεού, σκέπτομαι, έτσι λειτουργούν, έτσι συμπεριφέρονται: απλά, ανεπιτήδευτα, ανυπόκριτα, ταπεινά, αθόρυβα.
Πλησιάζει, έφθασε το Τριώδιο. Ας αφήσουμε, λοιπόν, στην άκρη και στο περιθώριο, όσες μικρότητες ταλανίζουν και ταλαιπωρούν την καρδιά μας. Άρχεται περίοδος προετοιμασίας, περισυλλογής, πνευματικής καθάρσεως και νήψεως του νου και της ψυχής. Και στον επόμενο πειρασμό, στο εμπόδιο που, πιθανότητα, θα αναδυθεί και αύριο ή και σήμερα σού παρουσιαστεί, στους λογισμούς εκείνους που θα επιχειρήσουν να σε απομακρύνουν από το ορθόδοξο και ορθόπρακτο μονοπάτι, κάμνε αγάπη, μη λησμονήσεις όσα σήμερα εδιάβασες εδώ, και κάθε ημέρα και νύχτα, “εν ενί στόματι καί μιά καρδία”, ας σιγοψιθυρίζουμε ενώπιον του γλυκυτάτου Ιησού: Έτσι είναι οι άγιοι του Θεού, σκέπτομαι, έτσι λειτουργούν, έτσι συμπεριφέρονται: απλά, ανεπιτήδευτα, ανυπόκριτα, ταπεινά, αθόρυβα.
Καλή απαρχή Τριωδίου, αδελφοί και συνοδοιπόροι…
