Παρά το γεγονός οτι η Εκκλησία και οι τοπικές κοινωνίες οργανώνουν καθηεμερινά εκδηλώσεις για να τιμήσουν το 1821 , η ιστορική μονή Καλτεζών στην Αρκαδία καταρρέει παρά το γενονός οτι εκεί στα χρόνια της επανάστασης λειτούργησςε το πρώτο “ελληνικό βουλευτήριο”.
Τμήμα του μοναστηριού, που χαρακτηρίζεται ως «το πρώτο ελληνικό βουλευτήριο», έχει καταρρεύσει, ενώ αντιμέτωπα με την καταστροφή βρίσκονται και άλλα σημεία του κτίσματος.
Σύμφωνα με το” Πενταπόσταγμα”Σε ένα μικρό κελί της Μονής Καλτεζών, υπό το φλογερό βλέμμα του ηγούμενου Καλλίνικου, δεκάδες πρόκριτοι της Πελοποννήσου συγκεντρώνονταν την ημέρα εκείνη σε μια μυστική συνάντηση που θα καθόριζε το μέλλον των Ελλήνων. Η Επανάσταση ενάντια στον οθωμανικό ζυγό είχε ήδη ξεκινήσει όταν, στις 26 Μαΐου του 1821, προχωρούσαν εκεί σε ένα καθοριστικό βήμα, στη συγκρότηση της πρώτης ανεξάρτητης ελληνικής διοικητικής Αρχής: της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Τα μέλη της θα αναλάμβαναν τη διεύθυνση του Αγώνα μέχρι την Αλωση της Τριπολιτσάς ανοίγοντας μια νέα σελίδα στην ιστορία του ελληνικού λαού.
Σήμερα, η ιστορική Μονή Καλτεζών, το μοναστήρι που χαρακτηρίζεται ως «το πρώτο ελληνικό βουλευτήριο», βρίσκεται σε κατάσταση αναντίστοιχη με το ένδοξο παρελθόν της. Τμήμα του κτιρίου έχει καταρρεύσει συμπαρασύροντας βαρυσήμαντες ιστορικές μνήμες, ενώ αντιμέτωπα με την καταστροφή βρίσκονται και άλλα σημεία του κτίσματος. Κι όλα αυτά μόλις λίγες ημέρες πριν από τον πανηγυρικό εορτασμό της 200ής επετείου της Επανάστασης του 1821…
Στα κειμήλια της μονής περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, το Ευαγγέλιο στο οποίο ορκίστηκαν ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Κανέλλος Δεληγιάννης και τα υπόλοιπα μέλη της Γερουσίας, ενώ εκεί υπεγράφη και η πρώτη πολιτειακή πράξη των επαναστατημένων Ελλήνων, το πρώτο δημόσιο έγγραφο του υπό σύσταση ελληνικού κράτους, που σήμερα φυλάσσεται στη Βουλή των Ελλήνων. Σε ένα μυστικό υπόγειο κελί του μοναστηριού, διαστάσεων τριών επί τριών μέτρων, είχε πραγματοποιηθεί το 1819 και η πρώτη κρυφή συνάντηση των οπλαρχηγών με τους προεστούς για να συζητηθεί η έναρξη του Αγώνα.
Ερείπια
Τον Οκτώβριο του 2020 η μονή έκλεισε, όταν πέθανε η ηγουμένη και έφυγε η τελευταία μοναχή που είχε απομείνει εκεί. Από τότε οι πληγές που είχε ήδη επιφέρει ο χρόνος επιδεινώθηκαν. Πριν από λίγες ημέρες έγινε γνωστό πως ένα κομμάτι της Μονής Καλτεζών – το πρώτο κελί της οποίας χτίστηκε το 1696 από τον Ηλία Λυρώνη ή μοναχό Ανανία – έχει πλέον μετατραπεί σε ερείπια.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα προβλήματα στα δυτικά κελιά της μονής είχαν εντοπιστεί από το 2015, ενώ, όπως ανακοίνωσε ο Πέτρος Τατούλης, περιφερειακός σύμβουλος και πρώην περιφερειάρχης Πελοποννήσου, ύστερα από αίτημα της μακαριστής ηγουμένης Βερονίκης και της μοναχής Αικατερίνης η περιφέρεια είχε εντάξει τότε στον προϋπολογισμό της έργο αποκατάστασης ύψους 160.000 ευρώ, μέσω του Ταμείου Πυροπλήκτων. Παράλληλα, είχε προχωρήσει και σε προγραμματική σύμβαση με τη Μητρόπολη Μαντινείας και Κυνουρίας που φέρει την ευθύνη για το μοναστήρι.
Αμεσα θα γίνουν εργασίες αποκατάστασης στην δυτική πτέρυγα της Μονής του Αγίου Νικολάου στις Καλτεζές, μέρος της τοιχοποιίας και της στέγης στην δυτική πτέρυγα της οποίας κατέρρευσε τη νύχτα της περασμένης Δευτέρας.
Αυτό τόνισε ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Παναγιώτης Νίκας, προσθέτοντας ότι μέσα στην εβδομάδα θα μεταβεί επί τόπου ο αντιπεριφερειάρχης Αρκαδίας Χρήστος Λαμπρόπουλος, συνοδευόμενος και από τον μητροπολίτη Μαντινείας και Κυνουρίας Αλέξανδρο, προκειμένου να γίνει ο απαραίτητος συντονισμός των επεμβατικών ενεργειών.
“Στην μονή, η οποία αποτελεί ιστορικό μνημείο συνδεδεμένο με την ιστορία του έθνους μας, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ένα πολύ μεγάλο έργο και η παρέμβασή μας θα είναι άμεση” τόνισε ο περιφερειάρχης, προς τον οποίον ο Μαντινείας και Κυνουρίας Αλέξανδρος απηύθυνε εναγώνια επιστολή, σημειώνοντας μεταξύ άλλων:
“Με την παρούσα επιστολή μου γίνομαι άγγελος κακών ειδήσεων, αλλά με αναγκάζουν η αγωνία και η απελπισία που με καταλαμβάνουν αυτή τη στιγμή που βλέπω την ιστορικό και εθνικό μνημείο της Μονής των Καλτεζών να καταρρέη και να κρημνίζεται και δεν δύναμαι να το συνδράμω”.
«Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε διαφορετική άποψη απαγορεύοντας συντηρήσεις από τις περιφέρειες σε ιερές μονές και ναούς. Ακολούθησαν πολλές συναντήσεις μέχρι να πειστούν στο υπουργείο για την αναγκαιότητα του εγκεκριμένου έργου», επεσήμανε ο Πέτρος Τατούλης. Τελικά, τον Αύγουστο του 2019 δόθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού η οριστική έγκριση στη μελέτη αποκατάστασης, καθώς η μονή συνιστά βυζαντινό μνημείο και έπρεπε να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Τα έργα, όμως, δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.
Ηταν μια κρίσιμη καμπή στην ιστορία της Μονής Καλτεζών, η οποία ως τότε είχε ζήσει πολλές περιπέτειες: ως καταφύγιο των Ελλήνων, στο οποίο συνετέλεσε και η μυστική υπόγεια δίοδος του μοναστηριού, ως πνευματικό τους κέντρο και ως πυριτιδαποθήκη για τους εξεγερμένους, η μονή αποτέλεσε πραγματικό μετερίζι του Αγώνα για την Ανεξαρτησία και ως τέτοιο πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ το 1825. Το 1838 χαρακτηρίστηκε ιστορικό μνημείο, το 1921 γιόρτασε την εκατονταετηρίδα του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα, ενώ μετά το 1925 στους χώρους της λειτούργησε για λίγο βιοτεχνική σχολή για ορφανά κορίτσια.
Η ιστορική Μονή
Στο νοτιότερο άκρο της επαρχίας Μαντινείας του νομού Αρκαδίας (στα σύνορα με το νομό Λακωνίας) βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Καλτεζών. Είναι κτισμένη σε ένα ωραιότατο και γραφικό τοπίο. Παίρνοντας το δρόμο από την Τρίπολη προς την Καλαμάτα, συναντάμε την Κάτω Ασέα και στρίβουμε αριστερά. Περνάμε μέσα από το χωριό Δάφνη-Μανιάτι, και φθάνουμε στη γέφυρα του χειμάρρου Λαγκάδας πηγαίνουμε δεξιά μετά τη γέφυρα, ακολουθώντας πλάι στη Λαγκάδα και φθάνουμε στη Μονή.
Αρχισε να χτίζεται το 1719 από δύο ιερομόναχους ερημίτες. Το 1720 αρχίζει να υψώνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου και τα γύρω κελιά. Πρόκειται για ένα ωραίο κτιριακό συγκρότημα χτισμένο πάνω σε ένα ύψωμα περιβεβλημένο από γιγαντόσωμες βελανιδιές κυπαρίσσια και οπωροφόρα δέντρα. Η Μονή βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ. από το ομώνυμο χωριό Καλτεζές. Το χωριό έχει σήμερα 204 κατοίκους και είναι χτισμένο σε ύψος 680 μέτρα κοντά στα ερείπια της Παλαιοχώρας, αρχαίας πολιτείας. Κατά την παράδοση υπήρχε στο χώρο αυτό ο μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Νικολάου. Με το πέρασμα των αιώνων ο Ναός εγκαταλείφθηκε και τα ερείπια του καλύφθηκαν από το δάσος.
Το 1233 ο Τούρκος Ιμπραχήμ Σιπάχη παραχώρησε την περιοχή που προϋπήρχε το μοναστήρι στους κατοίκους της περιοχής για καλλιέργεια της γης. Η Μονή ξαναϊδρύθηκε από τον Ηλία Λυρώνη, μετά από συνεχή οράματα που είχε, στα οποία έβλεπε τον Αγιο Νικόλαο να του ενδεικνύει που να βρει την εικόνα του. Επέστρεψε από τη Σμύρνη στην πατρίδα του, στις Καλτεζές, και βρήκε μετά από ανασκαφή τη εικόνα του Αγίου Νικόλαου. Εχτισε στη συνέχεια το μοναστήρι και έγινε μοναχός.
Η Ιερά Μονή Καλτεζών γιορτάζει 6 φορές ετησίως:
Στις 6 Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του Θαυματουργού.
Στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού όπου και ακολουθεί θρησκευτική εορτή και πανηγύρι.
Στις 26 Μαίου, ημέρα κατά την οποία ολοκληρώθηκαν οι συσκέψεις και ορκίστηκε η Πελοποννησιακή Γερουσία, κατά την πρώτη Εθνική Συνέλευση του 1821 στη Μονή Καλτεζών.
Στις 6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
Στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία.
Στις 9 Νοεμβρίου, του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης προς τιμή του Ιερού Ναού του κοιμητηρίου της Αδελφότητας.
Η Μονή είναι φημισμένη γιατί εκεί συντελέστηκε ένα από τα πρώτα συμβάντα της Επανάστασης του 1821. Το Μάη εκείνης της χρονιάς έγινε στη Μονή η σύσταση και η πρώτη συνέλευση της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Η απόφαση που ψηφίστηκε στην Εθνικοσυνέλευση των Καλτεζών από την Πελοποννησιακή Γερουσία είχε σοβαρό αντίκτυπο στο εξωτερικό και αυτό ωφέλησε πάρα πολύ την επανάσταση, διότι βοήθησε τους φίλους της Ελλάδας να αντιμετωπίσουν εκείνους που κατηγόρησαν την Ελληνική Επανάσταση και την παρομοίασαν με το κίνημα των Καρμπονάρων της Ιταλίας. Ανάμεσα στα κειμήλια της Μονής διατηρείται το επάργυρο Ευαγγέλιο (έκδοση Βενετίας 1785) πάνω στο οποίο ορκίστηκαν οι προύχοντες του Μοριά σαν μέλη της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας. Το μοναστήρι λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
H μονή
