Της Μαρίας Μπραουδάκη
Θετικός στο ενδεχόμενο να λειτουργήσει τζαμί στη Θεσσαλονίκη εμφανίζεται ο Μητροπολίτης κ. Άνθιμος, με τον όρο οι Τούρκοι να επιτρέψουν την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Μάλιστα, όπως υποστηρίζει στην «Κιβωτό», η τοπική Εκκλησία δεν πρόκειται να αντιδράσει, «εάν υπάρξει διακρατική συμφωνία για ένα τόσο σοβαρό θέμα και το κράτος μας πει ναι».
Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, ωστόσο, δεν παίρνει στα σοβαρά όσα υποστήριξε πρόσφατα ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος συνέδεσε τη λειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης με τη λειτουργία τζαμιού στη Θεσσαλονίκη: «Αφού δεν δίνει μέχρι τώρα την άδεια για τη Σχολή. Κοροϊδεύουν. Αλλά να μην περιμένουν από μας να το λειτουργήσουμε μέσα σε έναν χρόνο». Όμως, κατά καιρούς ο Ερντογάν διατυπώνει σκέψεις για επικυριαρχία, κάτι το οποίο φαίνεται από δήλωσή του ότι η δικαιοδοσία επί της Τουρκίας ξεκινάει από την Κωνσταντινούπολη και τελειώνει στη Θεσσαλονίκη. Αυτό δημιουργεί προβλήματα, θέτει θέμα συνόρων, είναι εκρηκτικό για τη σχέση των δύο χωρών. Όπως λέει, στη συμπρωτεύουσα υπάρχει ήδη παλαιό τζαμί που είναι διατηρητέο, όπου ο δήμαρχος μαζί με κατοίκους της Τουρκίας και μουσουλμάνους φοιτητές είχαν πάει και είχαν προσευχηθεί. «Δεν μας προβληματίζει ως δικαίωμα των μουσουλμάνων να έχουν τζαμί, εφόσον δηλωθεί με συγκεκριμένες δεσμεύσεις η επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης. Οι αγώνες του Πατριαρχείου για την επαναλειτουργία της Σχολής, δηλαδή για περίπου 50 παιδιά που θα γίνουν κληρικοί στο μέλλον, έχουν συμπληρώσει 40 χρόνια προσπαθειών, χωρίς θετικό αποτέλεσμα. Αυτά ανάγονται στη σφαίρα του θρησκευτικού δικαιώματος και δεν έχουν καμία σχέση με άλλα πράγματα που γίνονται κατά καιρούς και δείχνουν ότι αποδυναμώνουν την κρατική κυριαρχία μέσα στην ίδια μας τη χώρα, πράγμα που αποδεικνύεται από τις δηλώσεις που κάνουν για διεκδικήσεις στα νησιά του Αιγαίου που είναι ελληνικά».
Οι αγώνες του Πατριαρχείου για την επαναλειτουργία της Σχολής, δηλαδή για περίπου 50 παιδιά που θα γίνουν κληρικοί στο μέλλον, έχουν συμπληρώσει 40 χρόνια προσπαθειών, χωρίς θετικό αποτέλεσμα
Επιφυλάξεις για τις προθέσεις της Τουρκίας διατυπώνει και ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος, ο οποίος χαρακτηρίζει τις θέσεις του Ερντογάν «ανόητα και άσφαιρα πυρά που συνδέονται ευθέως με την προεκλογική περίοδο στην Τουρκία. Γίνονται για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης». Αναφερόμενος στην επαναλειτουργία της Σχολής, προχωρά ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι «η Χάλκη είναι η Σχολή ενός οικουμενικού θεσμού και είναι τιμή για την Τουρκία να εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη πολύ πριν φτάσουν εκεί οι Σελτζούκοι Τούρκοι. Θέλει – δεν θέλει η σημερινή Τουρκία, ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε όλο τον κόσμο απολαμβάνει τιμές αρχηγού κράτους. Η Τουρκία, εάν είχε πολιτικό ορίζοντα και διπλωματικό μάτι, θα έστελνε τον Οικουμενικό Πατριάρχη στα ταξίδια του στην υφήλιο με δωρεάν αεροσκάφος των Τουρκικών Αερογραμμών».
Ευαίσθητη περιοχή
Ο κ. Άνθιμος πιστεύει ότι ο Οικουμενικός πατριάρχης μπορεί να κρατήσει ισορροπίες οι οποίες μπορούν να αποδειχτούν ωφέλιμες για την Τουρκία. «Μπορεί να ενόχλησε την Τουρκία η δήλωση του Πάπα της Ρώμης για την αρμενική γενοκτονία, αλλά δεν καταλαβαίνει ότι η μόνη ισορροπία απέναντι στις παπικές-ευρωπαϊκές αντιλήψεις είναι οι ισορροπίες που κρατά για τέτοια θέματα ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Ο Πάπας της Ρώμης μπορεί να είναι ο πρώτος του Καθολικού κόσμου, αλλά ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι ο πρώτος των Ορθοδόξων σε Ευρώπη, Αμερική, Ασία και Αυστραλία».
Πάντως, ως εκπρόσωπος της Εκκλησίας σε μια ευαίσθητη περιοχή όπως είναι η Θράκη, δεν ανησυχεί για τη συνύπαρξη Χριστιανών και μουσουλμάνων: «Η συμβίωση ανάμεσα στις θρησκευτικές μειονότητες χαρακτηρίζεται ως καλύτερη από κάθε άλλη φορά, ενώ φαίνεται πως και η μουσουλμανική μειονότητα έχει πάψει πια να προσβλέπει στην Τουρκία, καθώς στηρίζεται από την Ελλάδα. Τελείωσαν τα χρόνια που έρχονταν οι Τούρκοι πολιτικοί στη Θράκη και απολάμβαναν μεγαλειώδους υποδοχής από τη μειονότητα. Η μειονότητα είναι πολύ προσεκτική πια. Έχει κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά αναβαθμιστεί», σημειώνει ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως.
Όπως διευκρινίζει, «δεν έχει την ίδια απήχηση όπως παλιά η τουρκική προπαγάνδα, καθώς η μειονότητα βλέπει ότι η Τουρκία βυθίζεται σε μια εθνική, οικονομική και κοινωνική κρίση, η οποία πολύ γρήγορα θα τη διαλύσει. Καταλαβαίνει, λοιπόν, πως το συμφέρον της είναι η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση». Ενώ αναγνωρίζει ότι «η Ελλάδα δεν στερεί στους μειονοτικούς πληθυσμούς τίποτε ως Έλληνες και Ευρωπαίους πολίτες».
Η μειονότητα βλέπει ότι η Τουρκία βυθίζεται σε μια εθνική, οικονομική και κοινωνική κρίση, η οποία πολύ γρήγορα θα τη διαλύσει
Ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, ωστόσο, εκφράζει φόβους για την άνοδο και τη δράση των τζιχαντιστών και ζητά να δημιουργηθούν «πνευματικά αναχώματα»: «Το Τζιχάντ είναι μια υπόθεση πολύ πιο σοβαρή από το να χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση. Πρόκειται για πνευματικό τσουνάμι, για την αντιμετώπιση του οποίου χρειάζεται ως ανάχωμα πνευματική συστράτευση και όχι αντιτρομοκρατικές ενέργειες, οι οποίες, ούτως ή άλλως, δεν αποδίδουν. Κατά τη γνώμη μου, η Ορθόδοξη Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει τη λύση και το μοτίβο συνύπαρξης με το Ισλάμ στην Ευρώπη».
