Της Λητώς Μησιακούλη
Την ώρα που ενισχύεται η προβολή στα διεθνή ΜΜΕ της σύσφιγξης δεσμών Ελλάδας-Ρωσίας, ορισμένοι παράγοντες στον χώρο του εμπορίου εικόνων προσπαθούν να αξιοποιήσουν το γενικότερο κλίμα τονώνοντας τη ζήτηση των ελληνικών εικόνων πλάι στις ρωσικές.
Σημαντική αφορμή έχει αποτελέσει και το συνεχές ενδιαφέρον της Ρωσικής Εκκλησίας για το Άγιον Όρος, αλλά και οι κινήσεις που γίνονται για την προώθηση της ελληνικής γλώσσας στη Ρωσία, έπειτα μάλιστα και από την πολύ πρόσφατη συνεργασία του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας Θράκης με το Τμήμα Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας της Μόσχας.
Μέχρι τώρα, η ρωσική αγορά εικόνων είναι πολύ πιο ευνοημένη, εφόσον στη χώρα μας παραμένει θολό το τοπίο σχετικά με την ιδιοκτησία και τη νομική διαδικασία για συναλλαγές με αντικείμενο ελληνικές εικόνες, κάτι που αφήνει χώρο και στην αρχαιοκαπηλία.
Μέσω παρισινού οίκου
Το Σάββατο 13 Φεβρουαρίου ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες για τις πλειοδοσίες (bids) όσον αφορά Ορθόδοξες εικόνες. Πολλές από τις εικόνες άλλαξαν χέρια μέσω του οίκου Drouot, με έδρα το Παρίσι. Οι τιμές, με μια γενική ματιά, είναι ιδιαίτερα χαμηλές, γεγονός που προκαλεί ερωτήματα στους πιο μυημένους συλλέκτες και επενδυτές για το εάν πρόκειται για εικόνες υποδεέστερης ποιότητας ή για πολύ καλές ευκαιρίες.
Σε αρκετά χτυπήματα ελπίζουν οι ειδικοί του οίκου όσον αφορά μια ρωσική εικόνα του 18ου αιώνα, προερχόμενη από ιδιωτική συλλογή, η οποία δείχνει τη Δέηση με τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, τους Αγίους και τις ευλογίες του Χριστού. Οι διαστάσεις της είναι 36 x 32 εκ. και έχει εκτιμηθεί μεταξύ 450 και 500 ευρώ.
Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει άλλη μία ρωσική εικόνα, που απεικονίζει τον Άγιο Στυλιανό τον Ασκητή [Icône de Saint Stylianos (Stellian), le Paphlagonien], ο οποίος θεράπευε παιδικές ασθένειες και τη στειρότητα στις γυναίκες. Είναι ζωγραφισμένη πάνω σε ξύλο και, για να δοθεί έμφαση στον χιτώνα του Αγίου, τα χέρια είναι καλυμμένα με εγχάρακτη, ασημένια πλάκα, ενώ ξεχωρίζει το λαμπερό φωτοστέφανο. Η εικόνα είναι μοσχοβίτικη, με διαστάσεις 11,3 x 9 εκ., και φέρει χρονολογία το 1885. Οι τιμές εκτίμησης είναι μεταξύ 300 και 400 ευρώ.
Το ελληνικό ενδιαφέρον έχει τραβήξει μια εικόνα του Αγίου Γεωργίου, που τον δείχνει να σκοτώνει τον δράκο, με ασημένιες λεπτομέρειες και διαστάσεις 31 x 26 εκ. Προέρχεται από τη Ρουμανία. Οι τιμές εκτίμησης κυμαίνονται από 400 έως 500 ευρώ, ενώ ήδη στο online bidding υπάρχει «χτύπημα» των 400 ευρώ.
Σε ακόμα πιο χαμηλά επίπεδα τιμών βρίσκεται η εικόνα των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, από ξύλο και ανάγλυφο ασήμι, με διαστάσεις 15 x 11,5 εκ. Ο ένας εξ αυτών απεικονίζεται να κείρεται μοναχός και να είναι ντυμένος με χιτώνα. Σύμφωνα με μελέτες των ειδικών, η εικόνα είναι της Σλαβικής Σχολής του 20ού αιώνα. Η εκτίμησή της ανέρχεται από 90 έως 120 ευρώ.
Πάντως, το Παρίσι δεν έχει αποδείξει ακόμη ότι μπορεί να στηρίξει τη δευτερογενή αγορά των εικόνων. Από τη μία, τα επίπεδα παραμένουν χαμηλά και, από την άλλη, στην τελευταία προσπάθεια του οίκου FauveParis ελληνικές εικόνες είχαν μείνει απούλητες, παρά τις χαμηλές εκτιμήσεις.
Για παράδειγμα, η εικόνα με την Παρθένο Μαρία (La Dormition de la Vierge Marie), ζωγραφισμένη με αυγοτέμπερα πάνω σε ελληνικό ξύλο, χρονολογίας 1800 και με διαστάσεις 49 x 28 εκ., είχε εκτιμηθεί από 1.800 έως 2.200 ευρώ. Όμως, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τα προβλεπόμενα χτυπήματα, με αποτέλεσμα να μείνει στα αζήτητα.
Χαμηλά οι ελληνικές εικόνες στις ΗΠΑ
Σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή εκτίμησης τίθεται προς πώληση μια ελληνική εικόνα μέσω του LiveAuctioneers, σε δημοπρασία παλαιών αντικειμένων και έργων Τέχνης. Η εικόνα δείχνει την Παναγία με τον Χριστό και σε αυτήν παρατηρείται έντονη απώλεια χρώματος, με βαθιά κρακελαρίσματα από το πέρασμα των χρόνων. Η τιμή της εκτίμησής της είναι πολύ χαμηλή και κυμαίνεται από 100 έως 200 δολάρια. Πιο υψηλά είναι τα επίπεδα τιμών για μια άλλη ελληνική εικόνα (Άρχων Μιχαήλ), που συμπεριλαμβάνεται μαζί με άλλα έργα Τέχνης και λιθογραφίες γνωστών υπογραφών και εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 400 έως 700 δολάρια.
