Της Λητώς Μησιακούλη
Τον Δεκέμβριο που πέρασε πραγματοποιήθηκε η τελευταία πιο σημαντική πώληση ορθόδοξης εικόνας στη διεθνή δευτερογενή αγορά. Η αγοραπωλησία έγινε από τον οίκο Sotheby’s στο Λονδίνο, από τον οποίο η εν λόγω εικόνα καταλογογραφήθηκε με τα εξής χαρακτηριστικά: «Dormition, Byzantine, probably Macedonia». Σύμφωνα με τους ειδικούς που την εξέτασαν, χρονολογείται τον 14ο αιώνα και έχει διαστάσεις 26,3 x 20,2 εκ. Επιπλέον, στις σημειώσεις τους τα στελέχη του οίκου αναφέρουν και μια προηγούμενη πώλησή της. Είχε αγοραστεί το 1995 (Δεκέμβριος) μέσω ενός άλλου οίκου δημοπρασιών στο Λονδίνο, του Christie’s.
Πρόκειται για εικόνα πάρα πολύ παλιά, που, όπως παρατηρήθηκε, φέρει πολλά κοινά χαρακτηριστικά στοιχεία με την τεχνοτροπία της εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που βρισκόταν στη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Νοσοκομείου στην Οχρίδα, κάτω από το κάστρο του τσάρου Σαμουήλ, γνωστή για την ιδιαίτερα σημαντική συλλογή εικόνων που έχει. Οι ειδικοί κάνουν αναφορά σε αυτήν την εικόνα στο βιβλίο του K. Balabanov με τίτλο «Icons from Macedonia», του 1969, no. 20), καθώς και σε αυτό που περιέχει εικόνες του 14ου αιώνα, με τίτλο «The Icon», του 1982, στις σελίδες 170-173 του οποίου παρουσιάζεται πάρα πολύ μεγάλη ομοιότητα με την εικόνα που πουλήθηκε στη δημοπρασία του Sotheby’s.
Εκτόξευση τιμής
Αρχικά, η ομάδα του οίκου συμφώνησε με την πλευρά του πωλητή να οριστεί τιμή εκτίμησης από 25.000 έως 35.000 στερλίνες, δηλαδή 35.532 με 49.745 ευρώ. Η ζήτηση όμως ήταν πολύ πιο έντονη και η τελική αξία της ξεπέρασε τα «προγνωστικά», επιτυγχάνοντας το ποσό των 85.278 ευρώ! Η εικόνα συμπεριλήφθηκε με άλλα αντικείμενα στη δημοπρασία του Sotheby’s με θέμα «Ρωσικά αντικείμενα», καθώς εκείνες τις μέρες ήταν η καθιερωμένη από τον οίκο «Ρωσική Εβδομάδα». Σε γενικές γραμμές, η δημοπρασία είχε ικανοποιητικά αποτελέσματα, καταγράφοντας 73,1% ποσοστό πώλησης σε όγκο και 88,8% σε αξία. Ο τζίρος άγγιξε τις 2.324.000 στερλίνες, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται σε μια ενότητα από ιδιωτική συλλογή Fabergé, συμπεριλαμβανομένης μιας ιδιωτικής συλλογής με εικόνες με επίχρυσα και σμάλτα.
Σταθερά οι μοσχοβίτικες
Άλλη μία σημαντική πώληση στην τελευταία δημοπρασία ήταν η μοσχοβίτικη εικόνα «Donskaya, Mother of God», που έχει διαστάσεις 30,8 x 25,7 εκ. και χρονολογείται το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα. Και αυτή η εικόνα, σύμφωνα με τα στοιχεία του οίκου, είχε εμφανιστεί ξανά στο παρελθόν στα σαλόνια των δημοπρασιών. Συγκεκριμένα, είχε βγει σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s στο Λονδίνο, το 1990. Αν και η αρχική τιμή της εκτίμησής της κυμαινόταν μεταξύ 15.000 και 25.000 στερλίνες, η τελική της αξία άγγιξε τις 35.000 στερλίνες (49.745 ευρώ).
Παναγία από το Άγιο Όρος
Στην ίδια δημοπρασία εμφανίστηκε ένα σετ από επιχρυσωμένο άργυρο και ξύλο πύξου, διπλής όψης, με διάτρητα, σκαλισμένα πλέγματα πάνω σε επένδυση από λεπτό φύλλο μετάλλου. Έχει ύψος 11,5 εκ. και φέρει σφραγίδα γαλλικού ελέγχου. Απεικονίζει την Παναγία και πιθανώς χρονολογείται τον 19ο αιώνα. Η δε προέλευσή του αναφέρει το Άγιο Όρος. Πουλήθηκε προς 3.750 στερλίνες (5.330 ευρώ), στην αρχική τιμή εκτίμησης, πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είχε μόνο ένα χτύπημα, εκτός και αν υπήρχε κρυφό reserved price, πολύ πιο χαμηλά.
