Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Στον διάλογο με την Σαμαρείτιδα ο Κύριος περιέγραψε τα χαρακτηριστικά των αληθινών προσκυνητών του Θεού Πατέρα και αποκάλυψε ότι η αληθινή λατρεία είναι πνευματική και πραγματοποιείται με το Άγιο Πνεύμα που καθιστά τους αναγεννημένους από Αυτό ικανούς να λατρεύουν αληθινά τον Θεό (Προς Φιλιππησίους γ΄ 3 και Ιωάννου δ΄ 23-24)
Η θυσία του Ιησού Χριστού που επισφραγίζει τη νέα Διαθήκη μεταξύ Θεού και ανθρώπων (Λουκά κβ΄, 19-20) έδωσε τέλος στις τελετές της απαρχαιωμένης παλαιάς λατρείας και κατήργησε όλο τους το νόημα, θεμελίωσε τη νέα λατρεία επειδή εξαγόρασε αληθινά τις αμαρτίες του κόσμου (Προς Γαλάτας γ΄ 13) και μετέδωσε την αιώνια ζωή σ’ όσους κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού (Ιωάννου στ΄ 51, 53-59).
Ο Ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στο Μυστικό Δείπνο εγκαινίασε αυτό το εξιλαστήριο τραπέζι και όρισε την επανάληψή του (Λουκά κβ΄ 19 και εξής). Έτσι, ο Κύριος επανέφερε τον άνθρωπο στην κοινωνία με τον Θεό Πατέρα και έδωσε τη δυνατότητα σ’ αυτόν να συνδεθεί με τον Θεό Πατέρα για να απολαμβάνει την αιώνια ζωή.
Η τριπλή όψη της Χριστιανικής λατρείας
Η λατρεία της Εκκλησίας έχει τριπλό χαρακτήρα ακολουθώντας την παράδοση της Παλαιάς Διαθήκης, η οποία όμως νοηματοδοτείται από το μυστήριο της ενσάρκου Οικονομίας του Υιού του Θεού και Κυρίου μας Ιησού Χριστού
α΄. Υπενθυμίζει ένα θεϊκό έργο του παρελθόντος. Κέντρο της λατρείας της Εκκλησίας είναι το μυστήριο της σαρκώσεως του Υιού του Θεού, που ο απόστολος Παύλος χαρακτηρίζει ως «μέγα της ευσεβείας μυστήριο» (Προς Τιμόθεον Α΄ γ΄ 16). Το καθιστά ως ενεργούμενο στο παρόν. Γι’ αυτό ψάλλουμε στις εορτές «Σήμερον ο Χριστός γεννάται ή κρεμάται» κ.λπ. Η πράξη του παρελθόντος που μνημονεύει η χριστιανική λατρεία δεν είναι απλή ανάμνηση του εορταζόμενου γεγονότος ούτε επέτειος, αλλά κλήση για να ανταποκριθεί ο άνθρωπος με την πίστη του και τον αγώνα του στην ενέργεια του Θεού και να σωθεί. Είναι η προσφορά του Χριστού για τη σωτηρία μας, της οποίας καρποί είναι η Ανάσταση και η δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Αυτό το έργο της θείας Οικονομίας τερματίζει την αρχαία λατρεία, την προορισμένη να εκφράσει και να διασώσει την ταπεινή και ελπιδοφόρα προσδοκία της σωτηρίας που έχει ήδη εκπληρωθεί από τον Κύριό μας Ιησού Χριστό (Προς Εβραίους ζ΄ 18-28). Ο Χριστός μας παρέχει τον τρόπο να δεχθούμε τον καρπό της θυσίας Του που πρόσφερε στο θυσιαστήριο του Σταυρού με τη συμμετοχή μας στην θεία Ευχαριστία (28. Προς Εβραίους ιγ΄ 10).
Στο παρόν πραγματοποιείται μία κοινωνία που μας προετοιμάζει για την αιώνια κοινωνία μας με τον Θεό στον ουρανό. Η θεία Λειτουργία που αποτελεί το κέντρο της νέας λατρείας και την είσοδο στη νέα ζωή είναι το «σημείον», η απόδειξη και βεβαίωση αφενός προς τον πιστό, ότι γίνεται αποδεκτός στην ουράνια κοινωνία, αφετέρου και μέσο για να την επιτύχει. Με τη θεία Λειτουργία ο ένδοξος Χριστός είναι μυστηριωδώς παρών για να ενωθούμε εμείς με το Σώμα και το Αίμα που Εκείνος πρόσφερε, ώστε να γίνουμε όλοι ένα και μόνο σώμα που να δοξάζει τον Πατέρα «εν Χριστώ» διά του Αγίου Πνεύματος (Προς Κορινθίους Α΄ ι΄ 16, ια΄ 24 και Φιλιππησίουςγ΄ 13.) Με τον τρόπο αυτό μας γίνεται προσιτό το ουράνιο θυσιαστήριο (Προς Εβραίους ι΄ 19), όπου διαμένει ο Χριστός, ο «ιερεύς ειςτον αιώνα» (Προς Εβραίους ζ΄ 24 και εξής θ΄ 1 και εξής, 24). Εκεί τελείται η λατρεία του Πατρός «εν πνεύματι και αληθεία», η μόνη άξια λατρεία του αληθινού Θεού (Ιωάννου δ΄ 23 και Προς Εβραίους θ΄ 14). Η τελετουργία γίνεται από τον θυσιαζόμενο Αμνό μπροστά στον θρόνο του Θεού στον Ουρανό, στον αληθινό θρόνο του Θεού, όπου βρίσκεται η πραγματική κιβωτός της Διαθήκης (Αποκαλύψεως δ΄ 2-11) Οι εκλεκτοί, οι οποίοι δοξολογούν τον Θεό με τον Τρισάγιο ύμνο, που την ηχώ του άκουσε ο προφήτης Ησαΐας (Αποκαλύψεως δ΄ 2-11 και Ησαΐου στ΄ 1) , δοξολογούν επίσης και τον Αμνό που είναι ο Αμνός του Θεού ( Αποκαλύψεως ιδ΄ 1) και που τους κατέστησε «βασίλειονιεράτευμα» για να τους ενώσει με την τέλεια λατρεία Του (Αποκαλύψεως ε΄ 9-13.)
Οι ιεροπραξίες όμως που μας ενώνουν με τον Χριστό και με την ουράνια λατρεία Του συνεπάγονται ορισμένες ηθικές προϋποθέσεις. Με το Βάπτισμα πεθαίνουμε για την αμαρτία για να ζήσουμε την αγία ζωή του αναστημένου Χριστού (Προς Ρωμαίους στ’ 1-11, Προς Κολοσσαείς γ΄ 1-10, Α΄ Πέτρου α΄ 14 και εξής). Όταν αμαρτάνει λοιπόν κάποιος σημαίνει ότι γίνεται ανάξιος της κοινωνίας του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου και ότι η κοινωνία του αυτή γίνεται καταδίκη γι’ αυτόν (Προς Κορινθίους Α΄ ια΄ 27 και εξής). Αντίθετα όταν κάποιος ακολουθεί τον Χριστό, όταν ενώνεται με μία διαρκή πιστότητα στην αγάπη που ενέπνευσε την θυσία Του και συνέπεια στις απαιτήσεις της κατά Θεόν ζωής, σημαίνει ότι γίνεται ο ίδιος ζωντανή θυσία ευάρεστη στον Θεό (Προς Εφεσίους ε΄ 1 και εξής. Προς Ρωμαίους ιβ΄ 1 και εξής). Τότε η τελετουργική λατρεία μας με την ψαλμωδία των αίνων εκφράζει την πνευματική λατρεία της διαρκούς ευχαριστίας μας προς τον Πατέρα διά του Υιού Του Κυρίου μας Ιησού Χριστού (Προς Κολοσσαείς γ΄ 12-17). γ΄. Η έσχατη Ημέρα θα σημάνει το τέλος για τις ιεροτελεστίες που την αναγγέλλουν και τις τελούμε «άχρις ου αν έλθη» (Προς Κορινθίους Α΄ ια΄ 26). Ο θυσιαζόμενος Αμνός θα έλθει ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση της Νύμφης Του με το «Μαράναθά» (έρχου Κύριε) (Αποκαλύψεως κβ΄ 17, Προς Κορινθίους Α΄ ιστ΄ 22) για να τελέσει τους γάμους Του μαζί Της (Προς Κορινθίους Α΄ ια΄ 26, ιστ΄ 22, Αποκαλύψεως ια΄ 7-22.) Τότε δεν θα υπάρχει πια Ναός για να συμβολίζει την παρουσία του Θεού ανάμεσα στον λαό Του. Στην ουράνια Ιερουσαλήμ η δόξα του Κυρίου δεν θα φανερώνεται πια με «σημεία» (Αποκαλύψεως κα΄ 22.), αλλά «καθώς εστι». Γιατί στην ουράνια πόλη της αιωνιότητας οι υπηρέτες του Θεού που θα Τον λατρεύουν δεν θα είναι πια αμαρτωλοί, και παραβάτες των εντολών Του, αλλά «υιοί», (Προς Γαλάτας γ΄ 7, δ΄ 7.) οι οποίοι μέσα στο ανανεωμένο και ολόφωτο από τη δόξα του Θεού και του Αμνού σύμπαν θα βλέπουν τον Πατέρα τους πρόσωπο προς πρόσωπο και θα πίνουν από την πηγή Του το ζωντανό ύδωρ του Πνεύματος (Αποκαλύψεως κα΄ 1, 7-23 και κβ΄ 1-5).
