Της Λητώς Μησιακούλη
Στην πόλη Mühlenbeck, κοντά στο Βερολίνο, βρέθηκε μια ελληνική εικόνα του 19ου αιώνα, η οποία συμπεριλήφθηκε σε αγοραπωλησία του γερμανικού οίκου Historia. Έχει διαστάσεις 37 x 24 εκατ. και απεικονίζει την Ανάσταση του Χριστού μαζί με δύο αγίους. Αν και πρόκειται για πολύ παλιά εικόνα, η τιμή εκκίνησής της προβληματίζει, καθώς κυμαινόταν κάτω και από τα 80 ευρώ! Τελικά, άλλαξε χέρια μη καταφέρνοντας να ξεπεράσει το ποσό των 100 ευρώ, γεγονός που προκαλεί απορίες στους συλλέκτες εικόνων, στα μουσεία αλλά και στις εκκλησίες αναφορικά με τα πολύ χαμηλά επίπεδα τιμών για τις ελληνικές εικόνες που εμφανίζονται στη διεθνή δευτερογενή αγορά.
Την ίδια ώρα, άλλη μία ελληνική εικόνα έχει εντοπιστεί προς πώληση. Έχει διαστάσεις 31,5 x 25,5 εκ. και απεικονίζει την Παναγία και τον Χριστό περικυκλωμένους από αγίους. Παρά το γεγονός ότι χρονολογείται τον 19ο αιώνα, η τιμή εκτίμησής της κυμαίνεται σε εξωφρενικά χαμηλά επίπεδα, μεταξύ 100 και 200 στερλινών.
Ειδικοί του χώρου θεωρούν ότι τέτοιου είδους εικόνες είναι πολύ χαμηλής ζωγραφικής ποιότητας, ενώ κρίνουν τις μορφές τους απλοϊκές και… επιπέδου επαρχιακού. Άλλοι στις μελέτες τους υποστηρίζουν ότι οι περισσότερες από τις εικόνες που εντοπίζονται σε ξένους οίκους δημοπρασιών μικρού βεληνεκούς είναι ζωγραφισμένες κατευθείαν σε ξύλο, χωρίς την παραδοσιακή προετοιμασία.
Οι τόσο χαμηλές τιμές δίνουν τροφή και για πιο περίπλοκα σενάρια, όπως το αν πράγματι αυτές οι εικόνες χρονολογούνται τον 19ο αιώνα ή είναι πιο πρόσφατες. Μια άλλη εκδοχή που κυκλοφορεί στους κύκλους των dealers είναι ότι αρκετοί Έλληνες ιδιώτες που έχουν στην κατοχή τους μια τέτοια εικόνα συχνά επιλέγουν να απαλλαγούν από αυτή, αφενός λόγω των τεράστιων δυσκολιών που προκαλούν οι περιορισμοί για τη νόμιμη κατοχή και την άδεια εξαγωγής της, αφετέρου διότι προτιμούν έστω ένα πολύ χαμηλό ποσό από αυτήν.
Όλα αυτά όμως έχουν ως αποτέλεσμα να επηρεάζουν αρνητικά ακόμη περισσότερο μια ήδη μικρή αγορά, αλλά και να σταματούν την προώθηση της ελληνικής Τέχνης και αγιογραφίας.
Στο τέλος του μήνα, άλλη μία ελληνική εικόνα ετοιμάζεται να αλλάξει χέρια μέσω του βρετανικού οίκου Dreweatts & Bloomsbury. Απεικονίζει τον Χριστό και την Παναγία μαζί με τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και ακόμη δύο αγίους, τον Άγιο Σπυρίδωνα και τον Άγιο Γεράσιμο. Οι διαστάσεις της είναι 18 x 17,5 εκ. και η τιμή εκτίμησής της κυμαίνεται από 300 έως 400 στερλίνες.
Στον αντίποδα η Μόσχα
Σε εντελώς αντίθετη τροχιά εμφανίζονται να κινούνται οι ρωσικές εικόνες, που διατηρούν πολύ πιο υψηλά επίπεδα από τις ελληνικές. Μια ρωσική εικόνα με την Παναγία την Οδηγήτρια εμφανίζεται, στις ίδιες δημοπρασίες, με πολύ υψηλότερες τιμές σε σύγκριση με τις ελληνικές. Ειδικότερα, μια μοσχοβίτικη εικόνα που χρονολογείται μεταξύ 16ου και 17ου αιώνα πουλήθηκε λίγο χαμηλότερα από την αρχική εκτίμηση των 8.000- 10.000 δολαρίων, δηλαδή προς 7.500 δολάρια.
Στην περιγραφή της, οι ειδικοί του οίκου κάνουν αναφορά στο χρώμα της ώχρας αλλά και στη μορφή της Παναγίας. που κατευθύνει απαλά το βλέμμα του θεατή στον Χριστό, ως πηγή σωτηρίας για την ανθρωπότητα. Ο Ιησούς κοιτάζει κατευθείαν τον θεατή, υψώνοντας το ένα χέρι σε χειρονομία ευλογίας.
