Του Γιώργου Κεφαλίδη
Η “Κιβωτός του Κόσμου” ξεκίνησε από το όραμα ενός ανθρώπου σε έναν πρώην καφενέ, στον Άγιο Γεώργιο Κολωνού. Εκεί, σε μία από τις πιο «σκληρές» γειτονιές της Αθήνας, ο πατήρ Αντώνιος Παπανικολάου μάζευε σιγά-σιγά τα «χαμένα» παιδιά από τις πλατείες και τους δρόμους, για να τους κάνει μαθήματα. Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, νέοι φοιτητές ακολουθούν τα χνάρια του και εργάζονται εθελοντικά στο πλευρό του. Πλέον, η «Κιβωτός του Κόσμου» δεν είναι μόνο μια οικογένεια για 400 παιδιά, από βρέφη έως 18 ετών, αλλά και ένα φυτώριο εθελοντών, που αποτελείται από πολλούς νέους, οι οποίοι προσθέτουν το δικό τους λιθαράκι, έμπρακτα και με μεγάλη αγάπη.
Μιλήσαμε με τέσσερις από αυτούς τους εθελοντές (όλοι τους πρωτοετείς φοιτητές στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών – δεν έχουν κλείσει ούτε τα είκοσι), που βοηθούν τα παιδιά της «Κιβωτού» με τα μαθήματα του σχολείου. «Όλα ξεκίνησαν μια μέρα στη σχολή, όταν ο υπεύθυνος καθηγητής μάς ανακοίνωσε πως η “Κιβωτός του Κόσμου” βοηθάει παιδιά που έχουν την ανάγκη μας. Έτσι λοιπόν κλείσαμε ραντεβού, για να μιλήσουμε με τους υπεύθυνους του προγράμματος και να δούμε με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε», θυμάται η Χρυσούλα Μπρατίκα, γεννημένη στην Αθήνα. Ο συμφοιτητής της από τη Ρόδο, Εμμανουήλ Τσακίρης, αναφέρει σχετικά: «Τον πατέρα Αντώνιο προσωπικά δεν τον γνώριζα, καθώς φέτος ήρθα στην Αθήνα, πλην όμως δεν αγνοούσα ούτε τις δράσεις ούτε τον ίδιο. Η “Κιβωτός του Κόσμου”, καθότι είχε και στο παρελθόν συνεργαστεί με το τμήμα μας, απευθύνθηκε και φέτος στα αισθήματα αγάπης των φοιτητών του για εκούσια, εθελοντική προσφορά. Η απόφασή μας ήρθε μετά από μια επίσκεψη και συζήτηση στον χώρο της “Κιβωτού”. Γενικότερα, αναζητούσαμε μια εθελοντική δράση και η πρόταση αυτή νομίζω πως… ήρθε και έδεσε!».
Παρά τον ενθουσιασμό τους, η διδασκαλία σε παιδιά που δεν έχουν εμπειρία στο διάβασμα, δεν γνωρίζουν ελληνικά ή έχουν σημαντικές ελλείψεις μόνο εύκολη υπόθεση δεν είναι. «Ξεκίνησα στις αρχές του πρώτου εξαμήνου και ήμουν στην “Κιβωτό” περίπου για δύο ώρες, δύο φορές την εβδομάδα. Τα παιδιά ήταν περίπου 15 σε κάθε τάξη, με πάνω από δύο εθελοντές στην καθεμία. Αν και το προσωπικό του ιδρύματος μας είχε ενημερώσει για το τι επρόκειτο να συναντήσουμε, προετοιμάζοντάς μας με μια σχετική επιμόρφωση, ήμουν πολύ αγχωμένη για το πώς θα προσέγγιζα τα παιδιά, ώστε να με εμπιστευτούν και φυσικά για το πώς θα κατάφερνα να επιβάλω την τάξη… Ξέρετε, δεν απέχουμε και πολύ ηλικιακά από τους μαθητές», εξομολογείται η Έλσα Χατζησταυρίδη. Στην «Κιβωτό» τα μαθήματα που διδάσκονται ξεκινούν από την αρχή του Δημοτικού και φθάνουν έως το λύκειο και την εισαγωγή σε εκπαιδευτικά ιδρύματα. Παιδιά που κάποιοι τα είχαν ξεγραμμένα, που στοιχημάτιζαν ότι είναι «καμένα χαρτιά», τώρα έχουν τελειώσει το πανεπιστήμιο και προσφέρουν και αυτά με τη σειρά τους «αντίδωρο» στην οικογένεια όπου μεγάλωσαν. Και αυτό είναι μια άλλη σημαντική πτυχή της δράσης του πατρός Αντώνιου: Έμαθε στα παιδιά τι σημαίνει προσφορά.
Σε ένα υπερσύγχρονο κτίριο τριών ορόφων, πραγματικό στολίδι για τον Κολωνό, παιδιά κάθε εθνικότητας και ηλικίας λαμβάνουν τη φροντίδα εθελοντών για κάθε τους ανάγκη, από τη σίτιση και την ένδυση μέχρι την ψυχαγωγία, το καθημερινό διάβασμα για το σχολείο, την εκμάθηση ελληνικών, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.ο.κ.
«Βοηθάμε τα παιδιά (εγώ, συγκεκριμένα, μαθητές της Α’ Γυμνασίου) προετοιμάζοντάς τα για την επόμενη μέρα στο σχολείο. Δηλαδή, κάνουν τη μελέτη τους στην τάξη και εμείς φροντίζουμε να τους λύνουμε τυχόν απορίες ή να τους εξηγούμε αναλυτικότερα το μάθημα που ήδη έχουν διδαχθεί. Γενικώς, τους δείχνουμε τον τρόπο που πρέπει να μελετούν. Η χαρά, δε, που νιώθουμε όταν έχουμε καταφέρει έναν ατίθασο μαθητή να κάτσει πάνω από ένα βιβλίο και γενικώς ένα παιδί να μάθει κάτι καινούργιο δεν περιγράφεται!», μας λέει με ενθουσιασμό η Έλσα μεταφέροντάς μας το κλίμα στην αίθουσα και το πρόσωπό της λάμπει.
Αντίστοιχα, ο Μανώλης με την ίδια ζωντάνια καταθέτει τη διδακτική του εμπειρία με τα παιδιά: «Έχουμε αναλάβει το μαθησιακό κομμάτι, δηλαδή βοηθάμε τα παιδιά με τα μαθήματά τους στο σχολείο – κάτι σαν ενισχυτική διδασκαλία δηλαδή! Προσπαθούμε να καλύπτουμε ενδεχόμενα κενά και απορίες. Γενικότερα, προσπαθούμε με τον τρόπο μας να προτρέπουμε τα παιδιά προς τη γνώση, υποδεικνύοντάς τους πώς μέσω αυτής μπορούν να πετύχουν… Μπορούν στ’ αλήθεια να εκπληρώσουν τα πάντα!».
Σε αυτό το κλίμα, οι φοιτητές δεν περιορίζονται στις διδακτικές ώρες, αλλά ενδιαφέρονται συνολικά για τη ζωή μέσα στην «Κιβωτό» και προσφέρουν, εκτός από τον προσωπικό τους χρόνο, ό,τι άλλο μπορούν. «Εντέλει, βοηθάμε τα παιδιά στα μαθήματά τους και σε ό,τι άλλο χρειάζονται, καθώς πολλές φορές προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας και στην τραπεζαρία», εξηγεί η Χρυσούλα.
Και τα παιδιά πώς ανταποκρίνονται; Ο εθελοντής Σπύρος Τζανιδάκης απαντά χωρίς δισταγμό: «Ανταποκρίνονται πλήρως, καθώς γνωρίζουν ότι μόλις τελειώσουμε τη μελέτη θα υπάρχει λίγος χρόνος να παίξουμε ή να συζητήσουμε κάτι εκτός μαθήματος, όπως το πώς πέρασαν τη μέρα τους σήμερα πριν έρθουν στην “Κιβωτό”».
«Είναι πανέξυπνα και το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι καταλαβαίνουν με ποια διάθεση στέκεσαι απέναντί τους. Όσο περισσότερη αγάπη τούς δίνεις, τόσο περισσότερο σε αγκαλιάζουν και σε κάνουν δικό τους. Σε μυούν στη δική τους “κιβωτό”», περιγράφει γλαφυρά ο Μανώλης.
Η Χρυσούλα εξηγεί με ωριμότητα που εντυπωσιάζει: «Ανάμεσα στα παιδιά και σε εμάς υφίσταται η αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων. Η βοήθεια δεν παρέχεται μόνο από εμάς, αλλά με τον δικό τους τρόπο και τα παιδιά μάς βοηθάνε και μας επηρεάζουν. Η αγάπη για αυτά είναι απέραντη και με τη βοήθεια του Θεού θα βρισκόμαστε δίπλα τους για ό,τι χρειαστούν!».
«Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο τι λέμε και πώς»
Υπάρχει μία σημαντική παράμετρος που όλοι οι εθελοντές της «Κιβωτού του Κόσμου» υπογραμμίζουν: «Στην τάξη ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια ετερόκλητη ομάδα παιδιών, γεγονός το οποίο οφείλεται στο ότι στην “Κιβωτό” φιλοξενούνται παιδιά διαφόρων εθνικοτήτων, θρησκειών και τελείως διαφορετικών οικογενειών. Έτσι, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο τι λέμε και πώς. Βέβαια, η ανταπόκριση των περισσοτέρων εξ αυτών είναι εκπληκτική, καθώς έχουν δεθεί μαζί μας και μοιράζονται τις σκέψεις τους και τα προβλήματά τους πέραν των μαθημάτων. Γι’ αυτό νομίζω ότι η απόσταση διδάσκοντος-διδασκομένου έχει γεφυρωθεί, ίσως και λόγω του νεαρού της ηλικίας μας», αναφέρει η Έλσα, ενώ η συμφοιτήτριά της, Χρυσούλα, που βοηθά μικρότερης ηλικίας παιδιά, επισημαίνει: «Συνήθως τα παιδιά ανταποκρίνονται θετικά στη θέα ενός εθελοντή, καθώς ξέρουν πως είναι εκεί για να τα βοηθούν με όση αγάπη έχουν. Σχεδόν ποτέ τα παιδιά – της ηλικίας που έχω εγώ, τουλάχιστον – δεν μιλάνε για προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζουν. Το έργο μας περιορίζεται καθαρά και μόνο στο να βοηθάμε τα παιδιά με τα μαθήματά τους. Δεν επιτρέπεται να επεκταθούμε σε περαιτέρω πληροφορίες για την προσωπική ζωή, ούτε από τη δική μας ούτε από τη δική τους πλευρά».
Το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι εθελοντές έρχονται κοντά στα παιδιά με τρόπο που δεν θα τα πληγώνει δίνει ο Μανώλης: «Βάσει κανονισμού, στα παιδιά δεν επιτρέπεται να μιλάνε για το σπίτι τους, όπως και σε μας δεν επιτρέπεται να τα ρωτάμε ή να τα αφήνουμε να μας λένε οτιδήποτε διαδραματίζεται εκεί. Το ίδιο συμβαίνει και με την επαφή μας με τα παιδιά έξω από την “Κιβωτό”, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να προσκολληθούν σε μας. Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση τα παιδιά να αντικαταστήσουν με εμάς την οικογένειά τους, καθώς αυτό θα προκαλούσε σωρεία προβλημάτων. Η απασχόληση των παιδιών (εκτός των μαθημάτων) γίνεται ομαδικά, με πληθώρα δραστηριοτήτων όπως το βιωματικό σχολείο, η χορωδία και πολλά αθλήματα».
Γίνετε εθελοντές στην «Κιβωτό»
Η «Κιβωτός του Κόσμου» δημιουργήθηκε από ανθρώπους της γειτονιάς, που άρχισαν να κάνουν μαθήματα εθελοντικά στα παιδιά. Από κόσμο απλό, που προσφέρει ό,τι μπορεί για να στηρίξει το έργο του πατρός Αντώνιου. Πέραν των εθελοντών που εργάζονται στις εγκαταστάσεις της «Κιβωτού του Κόσμου», έχει δημιουργηθεί και ένα εκτεταμένο δίκτυο συνεργατών, που παρέχουν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους, όπως, για παράδειγμα, γιατροί όλων των ειδικοτήτων, ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα ή ιδιωτικές κλινικές που παρέχουν δωρεάν περίθαλψη σε παιδιά και γονείς, καθώς και φροντιστήρια που παρέχουν δωρεάν μαθήματα στα παιδιά. Μάθετε περισσότερα στο kivotostoukosmou.org ή τηλεφωνήστε στο 210-5141953.
