Του Kώστα Κοντού
Το συνεχιζόμενο «κούρεμα» στα εισοδήματα και τα περιουσιακά στοιχεία της πλειονότητας των πολιτών φαίνεται ότι στέλνει τους μελλονύμφους από τον παπά στον δήμαρχο! Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την ανάλυση των τελευταίων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, βάσει των οποίων οι πολιτικοί γάμοι, από μόλις 3% επί του συνόλου προ ύφεσης, έφτασαν να ξεπερνούν τους θρησκευτικούς μέσα στα τρία πρώτα χρόνια των Μνημονίων. Βεβαίως, πολλά ζευγάρια, μετά τον πολιτικό, κάνουν και θρησκευτικό γάμο, αλλά αυτό δεν αλλάζει μια πραγματικότητα την οποία η Εκκλησία προσπαθεί να αντιμετωπίσει πείθοντας τους ενδιαφερομένους να προτιμούν μια σεμνή τελετή. Μάλιστα, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, σε μια προσπάθεια να δείξει ότι ο γάμος ως μυστήριο δεν πρέπει να επιβαρύνει το ζευγάρι, το μόνο που ζήτησε ήταν να υπάρχουν μόνο οι βέρες!
Oι πολιτικοί γάμοι, από μόλις 3% επί του συνόλου προ ύφεσης, έφτασαν να ξεπερνούν τους θρησκευτικούς μέσα στα τρία πρώτα χρόνια των Μνημονίων
Από την πλευρά τους, πολλοί κληρικοί υποστηρίζουν ότι τα πολλά έξοδα δεν έχουν καμία σχέση με την Εκκλησία, αλλά με όλα όσα ακολουθούν (γλέντια κ.λπ.) και για τα οποία δεν υπάρχουν χρήματα, ούτε και διάθεση. Επίσης, εκτιμούν ότι «σύντομα η τάξη θα αποκατασταθεί», αρκεί και οι ίδιοι να αναλάβουν να ενημερώσουν τους πιστούς.
Τα στοιχεία από την έρευνα για τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα από την ΕΛΣΤΑΤ, παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Προ κρίσεως, και συγκεκριμένα κατά τα πρώτα χρόνια μετά την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη, οι πολιτικοί γάμοι, όπως διαφαίνεται, λόγω διαφορετικών οικονομικών συγκυριών, αποτελούσαν την ύστατη λύση για ένα ελάχιστο ποσοστό πολιτών οι οποίοι επιθυμούσαν να παντρευτούν. Ενδεικτικά, το 2002, σε σύνολο 57.872 γάμων, μόλις 2.294 ήταν πολιτικοί (ποσοστό 3,5%). Το ποσοστό των πολιτικών γάμων αυξήθηκε στο επίπεδο του 39% επί του συνόλου μέχρι και το 2008, με τους θρησκευτικούς να παραμένουν σταθερά πρώτοι στις επιλογές των μελλονύμφων.
Όμως, από το 2009 και, κυρίως, από το 2010 και μετά, δηλαδή μετά το πέρασμα της Ελλάδας στην εποχή των Μνημονίων, τα δεδομένα άλλαξαν. Για πρώτη φορά, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των πολιτικών γάμων έφτασε να ξεπερνά τους θρησκευτικούς, με την αναλογία να φτάνει στο 1:1. Το 2011 πραγματοποιήθηκαν 28.472 θρησκευτικοί και 26.627 πολιτικοί γάμοι. Το 2012 για πρώτη φορά οι πολιτικοί γάμοι ξεπέρασαν τους θρησκευτικούς (25.730, έναντι 23.980 θρησκευτικών) και η κατάσταση αυτή μοιάζει να παγιώνεται. Αυτό, γιατί, έστω και με μικρή διαφορά, το 2013 οι πολιτικοί γάμοι ξεπέρασαν σε αριθμό τους θρησκευτικούς (25.632 πολιτικοί, έναντι 25.624 θρησκευτικών γάμων). Αν και τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ σταματούν στο 2013, όλα δείχνουν ότι τα νέα ζευγάρια προτιμούν να ανέβουν τα σκαλιά του δημαρχείου.
Αύξηση των πολιτικών γάμων και στην επαρχία
Δεν πρόκειται, όμως, μόνο για φαινόμενο της πρωτεύουσας. Και στην επαρχία, εκεί όπου πιο δύσκολα ξεπερνιούνται ήθη και παραδόσεις, οι πολιτικοί γάμοι αυξάνονται δυναμικά. Ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι αυτής της στροφής; Όλα δείχνουν ότι βασική αιτία είναι η οικονομική δυσπραγία πολλών ζευγαριών, που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα καθόλου αμελητέα έξοδα μιας τελετής σε εκκλησία με πλήθος καλεσμένων. Αντίθετα, στο δημαρχείο τρεις στους δέκα γάμους γίνονται μόνο με την παρουσία των δύο μαρτύρων, ενώ μόνο δύο στους δέκα έχουν αρκετούς καλεσμένους. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η πλειονότητα όσων πραγματοποιούν πολιτικό γάμο είναι ελληνικής καταγωγής, δεν υπάρχουν, δηλαδή, θέματα διαφορετικών θρησκευτικών δοξασιών.
Πόσο κοστίζει, όμως, ένας πολιτικός γάμος; Κάθε μελλόνυμφος πρέπει να βγάλει άδεια γάμου, κόστους 18 ευρώ, δηλ. 36 ευρώ το ζευγάρι. Ακόμα, τα τελευταία χρόνια πολλοί δήμοι έχουν επιβάλει ένα τέλος γάμου για την τελετή. Το ποσό ποικίλλει από δήμο σε δήμο και συχνά δεν είναι ευκαταφρόνητο. Στο Περιστέρι είναι 30 ευρώ, ενώ στον Δήμο Αθηναίων 75, εάν είναι και οι δύο μελλόνυμφοι δημότες, και 100 σε διαφορετική περίπτωση (έχει θεσπιστεί από το 2003, επί δημαρχίας Ντ. Μπακογιάννη). Στην Ηλιούπολη το τέλος είναι 100 ευρώ, ενώ στον Πειραιά οι γάμοι γίνονται δωρεάν, εκτός από το απόγευμα του Σαββάτου, που κοστίζουν 150 ευρώ. Πολλοί δημότες διαμαρτύρονται για το τέλος γάμου, θεωρώντας υποχρέωση του δήμου να τους παντρεύει (και όχι άδικα). Δεν λείπει ακόμα και η έρευνα… αγοράς, για να βρουν το πιο φθηνό δημαρχείο! Οι δημοτικές Αρχές, από την πλευρά τους, απαντούν ότι υπάρχουν έξοδα που πρέπει να καλυφθούν (φώτα, καθαρίστρια κ.λπ.). Πάντως, πολλοί δήμοι δεν έχουν θεσμοθετήσει ακόμα τέλος γάμου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Αρχιεπισκόπος Κρήτης κ. Ειρηναίος τέλεσε το μυστήριο του γάμου στο Παρεκκλήσιο του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης και το μόνο που ζήτησε ο ιεράρχης ήταν οι βέρες και τα στέφανα. Για τη χρήση των στεφάνων του γάμου, ο Σεβασμιώτατος έστειλε το μήνυμα ότι δεν είναι ιδιωτική επιλογή, αλλά σκεύη της Εκκλησίας. Κανείς δεν προσέρχεται στη Θεία Κοινωνία κρατώντας το δικό του ποτήριο ή τη λαβίδα του. Κανείς δεν πάει στη βάπτιση φέρνοντας την κολυμβήθρα του. Κανείς δεν πορεύεται να στεφθεί με στέφανα της επιλογής του, τα οποία οφείλουν να βρίσκονται στο σκευοφυλάκιο της Εκκλησίας και με αυτά να στεφανώνεται κάθε ανδρόγυνο. Έτσι, τα στέφανα θα είναι λειτουργημένα. Αυτό που είναι κύριο μέλημα και θα απασχολεί τους μελλονύμφους πρέπει να είναι η πνευματική προετοιμασία για συμμετοχή στη Θεία Κοινωνία.
