Στη Μαρία Μπραουδάκη
Η Εκκλησία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει θετικά το σύμφωνο συμβίωσης, καθώς αυτό «απομειώνει την ιερότητα του προσώπου και υποβιβάζει τον γάμο σε μια σύμβαση συμβολαιογραφικού χαρακτήρος». Αλλά και δεν μπορεί «να στιγματίζει ανθρώπους που ακόμα και στο λάθος τους αποτελούν αγαπημένα παιδιά του Θεού», σημειώνει ο Μητροπολίτης Σερρών Θεολόγος. Ο ιεράρχης, σε συνέντευξή του στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» εκτιμά ότι η Εκκλησία οφείλει να σταθεί δίπλα στον σύγχρονο πολίτη «χωρίς αφορισμούς, αλλά με ειλικρίνεια και καθαρότητα και προπαντός με αγάπη προς αυτόν» και να «λειτουργεί χωρίς αποκλεισμούς, προαπαιτούμενα και κρατούμενα». Ο κ. Θεολόγος ζητά να τηρούνται τα συμφωνηθέντα στις σχέσεις Οικουμενικού Πατριαρχείου και Ελλαδικής Εκκλησίας, τονίζοντας ότι το μεν πρώτο είναι «η μητέρα Εκκλησία του Ορθοδόξου Γένους μας», η δε Εκκλησία της Ελλάδος «μια ζωντανή και δυναμική Εκκλησία που στηρίζει ποικιλοτρόπως τις υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες».
Παράλληλα, από την Πολιτεία διεκδικεί ως «επιτακτική ανάγκη να ανακινηθεί ζωηρώς και στη βάση της ιστορικής αλήθειας» το ζήτημα της επιστροφής από τη Βουλγαρία των κλεμμένων κειμηλίων στην Εκκλησία των Σερρών.
Τι σας «δίδαξε» η πλέον της δεκαετίας θητεία σας στην κεφαλή της Μητροπόλεως Σερρών;
Αφού σας ευχαριστήσω για την ευγενική σας χειρονομία, θα ήθελα να σας ευχηθώ κάθε επιτυχία στο νέο εκδοτικό σας εγχείρημα. Αναφορικώς προς την ερώτησή σας, θα ήθελα να σημειώσω τα εξής: Η ζωή, συνολικώς, και η διακονία μας μέσα στην Εκκλησία, ειδικώς, πράγματι είναι μια συνεχής μαθητεία στην αγάπη του Θεού και στις θαυμαστές φανερώσεις αυτής, αλλά και μια σπουδή των ανθρωπίνων πραγμάτων και συμπεριφορών. Αυτή η μαθητεία προϋποθέτει ευαισθησία, ταπείνωση, καθαρότητα νου και καρδίας, δεκτικότητα και οξυδέρκεια. Η Εκκλησία πορεύεται μέσα στον κόσμο με τη δύναμη της Πεντηκοστής, μεταμορφώνοντας και αγιάζοντας την κτίση και τον άνθρωπο. Ο λαός μας θέλει καθαρό λόγο με χαρακτηριστικά χριστοκεντρικά, ειλικρίνεια προθέσεων, συνέπεια λόγων και έργων, ευαγγελικό ήθος, ποιότητα ζωής, αγωνιστικό φρόνημα, αγάπη και κατανόηση. Οι διάκονοι της Εκκλησίας δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι μοναδική πυξίδα στο έργο μας είναι ο ευαγγελικός νόμος, ο λόγος του Θεού και έργο μας η διακονία του μυστηρίου σωτηρίας των ανθρώπων, την οποία ιερουργεί ο ίδιος ο Χριστός. Συνεχής θα πρέπει να είναι ο αγώνας μας κατά της εκκοσμίκευσης της Εκκλησίας, διότι «εάν το άλας μωρανθή, εν τινι αλισθήσεται» (Ματθ. 5, 13). Αυτήν την εκκοσμίκευση τη συναντουμε με διαφορετικά κάθε φορά προσωπεία στο κάθε βήμα της διακονίας μας. Μένοντας ενωμένοι με τον Χριστό, όχι τυπικά και επιφανειακά, αλλά ουσιαστικά και καρδιακά, μπορούμε με τη δική Του δύναμη, τη δύναμη της πίστεως σε Εκείνον, να νικούμε τον κόσμον, καθώς «αύτη εστίν η νίκη η νικήσασα τον κόσμον, η πίστις ημών» (Α’ Ιωάννου 5, 4). Αυτή η πίστις, η αγία Ορθόδοξος πίστις μας, είναι όχι ένα ιδεολόγημα, ούτε ένα σύνθημα προσαρμογής σε συγκεκριμένες ηθικές επιταγές, ούτε μια εξωτερική αναγκαιότητα.
Από ποια ποιμαίνουσα Εκκλησία νομίζετε ότι έχει ανάγκη ο σύγχρονος Έλληνας;
Από την Εκκλησία που θα είναι ο πραγματικός της εαυτός, δηλαδή ο Χριστός παρατεινόμενος μέσα στον χρόνο. Από μια Εκκλησία που θα διαλέγεται με τον άνθρωπο με όρους αληθείας και αγάπης. Από μια Εκκλησία που δεν θα επιλέγει τον εύκολο δρόμο της ανθρωπαρέσκειας, αλλά θα ορθοτομεί τον λόγο της αληθείας αποσκοπούσα στη σωτηρία των ανθρώπων. Από μια Εκκλησία παραδοσιακή, που δεν θα αφίσταται από το πνεύμα και το ήθος των πνευματικών μας πατέρων, αλλά που θα λειτουργεί χωρίς αποκλεισμούς, προαπαιτούμενα και κρατούμενα. Από μια Εκκλησία που θα δείχνει τον δρόμο προς τον Θεό και την κοινωνία μαζί του, χωρίς αφορισμούς, αλλά με ειλικρίνεια και καθαρότητα και, προπαντός, με αγάπη προς τον άνθρωπο.
Απέναντι σε ποια ζητήματα θεωρείτε ότι η Εκκλησία μας εκδηλώνει «φοβική» συμπεριφορά; Τι θα έπρεπε να κάνει;
Όπως σας ετόνισα, η Εκκλησία δεν έχει και δεν επιτρέπεται να έχει φοβικές συμπεριφορές, πρώτον διότι είναι χώρος ελευθερίας και δεύτερον διότι κατά τον λόγο της Αγίας Γραφής «η αγάπη έξω βάλλει τον φόβο». Η Εκκλησία διαλέγεται με τον άνθρωπο χωρίς προκαταλήψεις και με όρους πραγματικής αγάπης. Η αλήθεια ελευθερώνει τον άνθρωπο, έστω και αν αυτή δεν εισακούεται από όλους. Αυτή η αλήθεια δεν είναι μια απλή ιδεολογία, αλλά είναι πρόσωπο, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν θα πρέπει να παραθεωρείται η αρετή της διακρίσεως, να ξέρεις, δηλαδή, πότε πρέπει να μιλήσεις και τι να πεις σε κάθε περίσταση. Καιρός παντί πράγματι.
Η Εκκλησία δεν έχει και δεν επιτρέπεται να έχει φοβικές συμπεριφορές, πρώτον διότι είναι χώρος ελευθερίας και δεύτερον διότι κατά τον λόγο της Αγίας Γραφής «η αγάπη έξω βάλλει τον φόβο»
Καθώς ανήκετε ηλικιακά στη νέα γενιά των ιεραρχών, πώς εκτιμάτε ότι μπορεί η Εκκλησία να πλησιάσει τους σημερινούς νέους; Πώς θα προσδιορίζατε σήμερα τις σχέσεις Εκκλησίας και νεολαίας;
Η Εκκλησία, ως Σώμα Χριστού, κατά τον Απόστολο Παύλο, περιλαμβάνει στους κόλπους της και τους νέους μας, για τους οποίους ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος έλεγε ότι είναι το πιο ευπαθές και διά τούτο και το πιο συμπαθές τμήμα της κοινωνίας και, ασφαλώς, της Εκκλησίας. Οι νέοι χρειάζονται καθαρό λόγο, ειλικρίνεια, αγάπη, κατανόηση, συνέπεια λόγων και έργων, πνευματικότητα αληθινή. Έλεγε ο αείμνηστος αρχιμανδρίτης π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος κάποτε σε κάποιους ανησυχούντες γονείς: «Μάθετε εσείς, οι μεγαλύτεροι, να μιλάτε περισσότερο στον Θεό για τα παιδιά σας, να προσεύχεσθε δηλαδή γι’ αυτά, και λιγότερο στα παιδιά σας για τον Θεό». Η νεότητα είναι πέλαγος, τις περισσότερες φορές φουρτουνιασμένο. Στη φουρτούνα χρειάζεται πίστη, υπομονή, ψυχραιμία, ελπίδα και συνετοί χειρισμοί.
Πώς αντιλαμβάνεστε την επικείμενη νομοθέτηση συμφώνου συμβίωσης ανάμεσα στα ομόφυλα ζευγάρια;
Η Ιερά Σύνοδος της ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ήδη κατά τη συνεδρίαση αυτής τον Οκτώβριο του 2013, και προσφάτως η ΔΙΣ ασχολήθηκαν αναλυτικώς με τον θεσμό της οικογένειας στο πλαίσιο της σύγχρονης κρίσης. Ειδικότερα για τη νομοθετική πρωτοβουλία περί του νέου συμφώνου συμβιώσεως, αποφάσισε σταθερά και αμετάκλητα ότι «σύγχρονα σχήματα οργάνωσης του ιδιωτικού βίου των ανθρώπων –εναλλακτικές μορφές οικογενείας– για την Εκκλησία και τη θεολογία της περί γάμου και οικογενείας συνιστούν «εκτροπές» του οικογενειακού θεσμού όπως αυτός διαμορφώθηκε και λειτούργησε επί αιώνες στη ζωή του εκκλησιαστικού σώματος. Ο γάμος και η οικογένεια, γεγονός κατ’ εξοχήν εκκλησιαστικό και κοινωνικός θεσμός θεμελιώδους σημασίας, γίνεται, όλο και περισσότερο, ατομική υπόθεση που εντάσσεται στη σφαίρα του ιδιωτικού βίου». Η Εκκλησία μας δεν μπορεί να συμφωνήσει με οτιδήποτε απομειώνει τη μοναδικότητα και την ιερότητα του ανθρωπίνου προσώπου, ούτε να υποβιβάσει το ιερώτατο και μέγα μυστήριο του γάμου σε μια σύμβαση συμβολαιογραφικού χαρακτήρος. Η Εκκλησία μας οφείλει να επισημαίνει παιδαγωγικώς λανθασμένες και επιζήμιες πρακτικές, ουδέποτε όμως να στιγματίζει ανθρώπους, που ακόμα και στο λάθος τους αποτελούν αγαπημένα παιδιά του Θεού.
Πού κατά τη γνώμη σας στηρίζονται οι κατά καιρούς εντάσεις που προκαλούνται ανάμεσα στο Φανάρι και την Ελλαδική Εκκλησία;
Η πιστή τήρηση και ο απαρέγκλιτος αμοιβαίος σεβασμός των κατά καιρούς συμφωνηθέντων κειμένων ανάμεσα στις δύο Εκκλησίες διασφαλίζουν την ενότητα της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, η οποία είναι υποχρέωση όλων μας προς τον Κύριο, την αγία Ορθόδοξο Εκκλησία μας και τον πιστό λαό του Θεού. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι η μητέρα Εκκλησία του Ορθοδόξου Γένους μας. Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι μια ζωντανή και δυναμική Εκκλησία που στηρίζει ποικιλοτρόπως τις υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες σε πνεύμα σεβασμού και αγάπης. Είμεθα μέλη και αδελφοί της μίας και αυτής πνευματικής οικογενείας, της οικογενείας της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, της μίας και μοναδικής Εκκλησίας του Χριστού.
Σε ποια φάση βρίσκεται η διεκδίκηση των εκκλησιαστικών κειμηλίων μας από τη Βουλγαρία;
Πιστεύουμε πως είναι επιτακτική ανάγκη να ανακινηθεί ζωηρώς και στη βάση της ιστορικής αλήθειας το ζήτημα της επιστροφής των κλεμμένων κειμηλίων και υπό της ελληνικής Πολιτείας στην Εκκλησία των Σερρών, η οποία αποτελεί τη νόμιμο κάτοχο, ιδιοκτήτη και κληρονόμο αυτών. Προσφάτως απεστάλησαν και πάλι εκ μέρους μας σχετικές επιστολές προς τις πολιτειακές και πολιτικές Αρχές του κράτους μας. Η Εκκλησία των Σερρών αλλά και η τοπική κοινωνία συνολικώς ουδέποτε υπέστειλε τη σημαία των νομίμων και δικαίων διεκδικήσεών της απέναντι σε ένα προφανές βαρύτατο ατόπημα των βορείων και, δυστυχώς, ομοδόξων γειτόνων μας. Ανάλογες κινήσεις έγιναν από την τοπική μας Εκκλησία και προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Πάγιο και διαρκές αίτημά μας είναι η επιστροφή στον φυσικό τους χώρο, δηλαδή στην Ιερά Μητρόπολη και στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, του συνόλου των κλεμμένων χειρογράφων και κειμηλίων από τη βιβλιοθήκη του Κέντρου Σλαβοβυζαντινών Σπουδών «Ivan Dujcev» της Βουλγαρίας και το Ιστορικό Μουσείο της Σόφιας.
