Το απόγευμα της Παρασκευής 27 Μαϊου 2016 ξεκίνησαν οι εργασίες της Διημερίδας που διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολη Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, στο Πνευματικό Κέντρο, για τα 300 χρόνια από το Θαύμα της διασώσεως της νήσου από τους Οθωμανούς.
Τις εργασίες άνοιξε και ευλόγησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος, ο οποίος στο χαιρετισμό του ανέφερε ότι με αφορμή την εξιστόρηση των γεγονότων του 1716, παρατηρούμε τα αδιέξοδα των ανθρώπων όταν πορεύονται χωρίς συλλογική ταυτότητα, χωρίς αλληλεγγύη και συστράτευση προς ένα κοινό στόχο. Εκδηλώσεις όπως αυτή, συνέχισε ο κ. Νεκτάριος, δείνουν το έναυσμα του συν-προβληματισμού και αφύπνησης της ιστορικής μας διαδρομής. Η Κέρκυρα δέχτηκε άμεσες και έμμεσες πιέσεις από τους εκάστοτε κατακτητές. Όμως το νησί άντεξε και παραμένει σταθερό. Ακόμη σε μια ανθρωπότητα και ένα κόσμο όπου τα πολιτιστικά σύνορα υφίστανται πολύ μεγάλες πιέσεις , εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και της κυριαρχίας ενός πολιτισμού, ο οποίος δεν έχει ως γνώμονά του τον άνθρωπο, αλλά την εικόνα, τους αριθμούς και τον καταναλωτισμό. Είναι μεγάλη η συμβολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στους αγώνες του λαού της Κέρκυρας, κατά την περίοδο της ξενοκρατίας. Κλείνοντας ο Σεβασμιώτατος υπογράμμισε ότι είναι αδήριτη ανάγκη στην εποχή μας να βασιστούμε στην Παιδεία, η οποία δεν θα περιφρονεί, αλλά θα στηρίζεται στην ιστορία, για να διατηρήσουμε ως βάση της πορείας μας την ταυτότητά μας.
Ακολούθως χαιρετισμό απηύθυναν ο πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου κ. Χρήστος Μωραϊτης, ο Αντιπεριφερειάρχης Ιονίων Νήσων κ. Αλέκος Μιχαλάς και ο Αντιπρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου κ. Θεόδωρος Παππάς.
Προεδρεύων της πρώτης ημέρας της Διημερίδας ήταν ο Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ και πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών κ. Αθανάσιος Καραθανάσης.
Πρώτος ομιλητής ήταν ο κ. Νικόλαος Κουρκουμέλης, Ιστορικός- Ερευνητής, ο οποίος ανάπτυξε το θέμα “Στρατηγικά και τακτικά προβλήματα των εμπολέμων κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής πολιορκίας τιυ 1716“. Ο κ. Κουρκουμέλης σημείωσε ότι την περίοδο εκείνη η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε μεγάλα οικονομικά προβλήμα, με αποτέλεσμα να μην της επιτρέπονται μακροχρόνιοι πόλεμοι, ιδίως όταν εκείνοι λάμβαναν χώρα στη θάλασσα. Από την άλλη μεριά ο Δυτικός κόσμος, συνειδητοποιώντας το μεγάλο κίνδυνο που διέτρεχε, από την ισλαμική απειλή, βοήθησε τους αμυνόμενους Κερκυραίους και Βενετούς. Τέλος σε περίπτωση που η Κέρκυρα είχε καταλυφθεί από τους Οθωμανούς θα αλλοιωνόταν πολιτικά, οικονομικά και ιδίως πολιτισμικά.
Εν συνεχεία το λόγο πήρε ο κ. Δημήτρης Μεταλληνός, διδάσκων του Ιονίου Πανεπιστημίου και ανέπτυξε την ομιλία του με θέμα “Το ιστορικό γεγονός της 11ης Αυγούστου 1716 μέσα από αρχειακές πηγές“. Ο κ. Μεταλληνός υπογράμμισε την ανάγκη γνώσεως του χωροχρονικού πλαισίου, μέσα στο οποίο έλαβαν χώρα τα γεγονότα του καλοκαιριού του 1716. Σε μια περίοδο προδιαφωτιστική και προνεωτερική. Με κυριαρχούσες δυνάμεις την ισλαμική Ανατολή και τη φεουδαρχική Δύση. Υπάρχουν περί τα 15 αρχεία στον αριθμό, που αναφέρονται στο 1716. Αυτά είναι από προσωπικές σημειώσεις του υπασπιστού της Κέρκυρας Σάξονα Johan Matthias von der Schulenburg, το αρχείο του Αρχηγού του Στόλου Andrea Pisani, όπως επίσης και αρχεία Γερμανών, Ιταλών, αλλά και ενός Τούρκου ονόματι Rashid. Όλα τα αρχεία συνηγορούν στο ότι το 1716 εμφανίζεται ο Οθωμανικός στόλος στην Κέρκυρα, τη 19η Αυγούστου πραγματοποιείται η τελευταία έφοδος των Οθωμανών, την ίδια ημέρα οι Οθωμανοί τρέπονται σε άτακτη φυγή και τέλος ο Άγιος Σπυρίδων εμφανίζεται ως Προστάτης των Χριστιανικών Δυνάμεων.
Ακολούθως επόμενος ομιλητής ήταν ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ι.Μ. Κερκύρας Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός με θέμα “Το θαύμα μέσα από την υμνογραφία της εορτής”. Εν έτει 1718 έχουμε καταγεγραμμένη την πρώτη υμνογραφία από τον π. Μαρίνη. Αποτυπώνεται όχι μόνο η υμνογραφία, αλλά και η εκκλησιαστική συνείδηση του λαού της Κέρκυρας. Γίνεται αναφορά στη δύναμη της Χάριτος του Αγίου, παρομοιάζονται οι Οθωμανοί με την Άγαρ και τον Ισμαήλ, πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης. Παρομοιάζεται ακόμη ο Οθωμανικός στόλος με εκείνον του Φαραώ, που καταποντίστηκε στην Ερυθρά θάλασσα. Ο Άγιος Σπυρίδων παρουσιάζεται ως Στρατηγός και Ποιμένας της πόλεως. Η Κέρκυρα μπορεί να “ σεμνύνεται “ για τον Άγιο, να “κομπάζει “ σεμνώς. Ακόμη ο υμνογράφος τονίζει τη θρησκευτική και πολιτισμική διαφορά των αντιιμαχόμενων. Η λαϊκή συνείδηση προτάσσει το Χριστιανικό. Δεν γίνεται αναφορά σε δογματικές διαφορές μεταξύ των Χριστιανών.
Τελευταίος ομιλητής ήταν ο κ. Νικόλαος Παργινός, Λογοτέχνης-Μηχανολόγος που ανέπτυξε την ομιλία του με θέμα “Το θαύμα στη νεότερη λογοτεχνία (παλαιότερες και νεότερες επισημάνσεις“. Ο λογοτέχνης έχει το πλεονέκτημα να ψάχνει το ιστορικό υπόβαθρο της κάθε εποχής, βρίσκει ήρωες και καλείται να τους αναδείξει. Δεν υπάρχουν πολλά λογοτεχνικά έργα αφιερωμένα στην Πολιορκία του 1716. Ακόμη χρειάζεται να μην αρκούμαστε να παρατηρούμε την τέχνη στις προθήκες των μουσείων, αλλά να γίνει τρόπος ζωής μας, τόνισε κλείνοντας ο κ. Παργινός.
