Στην Θεολογία Χατζή
H Αγία και Μεγάλη Σύνοδος θα στείλει μήνυμα ενότητας. Τη θέση αυτή διατυπώνει στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο Μητροπολίτης Καστοριάς Σεραφείμ. Ο ιεράρχης δεν κρύβει την ανησυχία του για τα προβλήματα της κοινωνίας και κυρίως των νέων, ειδικά αυτών που ζουν σε παραμεθόριες περιοχές.
Ο Νομός Καστοριάς είναι παραμεθόριος. Ποια είναι τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε;
Η ακριτική περιοχή της Καστοριάς αντιμετωπίζει, όπως και κάθε παραμεθόρια περιοχή, τα δικά της προβλήματα. Στον εκκλησιαστικό χώρο, μείζον θέμα είναι η έλλειψη κληρικών για να στελεχώσουν τα πολλαπλά εφημεριακά κενά, διότι κάθε χωριό, ανεξαρτήτως αριθμού κατοίκων, χρειάζεται ιερέα τόσο για τη Θεία Λειτουργία και τις Ιερές Ακολουθίες όσο και για τα Ιερά Μυστήρια. Οι κληρικοί που πλέον διορίζονται (δύο εφημεριακές θέσεις κατά το έτος 2015) δεν επαρκούν να καλύψουν τα κενά αυτά, ειδικότερα εάν αναλογισθεί κανείς και το γεγονός της συνταξιοδοτήσεως των μεγαλύτερων ηλικιακά κληρικών και της αδυναμίας τους να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον λαό του Θεού. Στο επίπεδο, δε, της κοινωνικής ζωής, η οικονομική δυσπραγία στην οποία έχει υποπέσει ολόκληρη η Δυτική Μακεδονία, αλλά και ειδικότερα η Καστοριά (με τη μεγάλη κρίση που περνάει ο κλάδος της γούνας), οδηγεί το ποιοτικό επίπεδο διαβίωσης σε επικίνδυνα χαμηλά όρια. Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε την υποστελέχωση των Ενόπλων Δυνάμεων (κατάργηση Ταξιαρχίας), αλλά και της Ελληνικής Αστυνομίας, σε μία ιδιαίτερα εκτεταμένη και εκρηκτικά φορτισμένη συνοριογραμμή της πατρίδος μας (με Αλβανία), η οποία δημιουργεί αίσθημα αβεβαιότητας και φόβου.
Πώς βλέπετε το πρόβλημα των εξ Ανατολών προσφύγων;
Πραγματικά, είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, όχι μόνο της Πολιτείας ή της Εκκλησίας ή των ανθρωπιστικών οργανώσεων, αλλά όλων μας. Η μεγάλη και αδιάκοπη συρροή τους στην ήδη επιβεβαρυμένη από την οικονομική κρίση πατρίδα μας δημιουργεί σωρεία άλλων προβλημάτων, των οποίων γινόμαστε μάρτυρες καθημερινά. Όμως οι άνθρωποι αυτοί δεν παύουν να είναι εικόνες Θεού, που χρειάζονται στην παρούσα φάση τη δική μας βοήθεια και συναντίληψη. Άλλωστε, το ήθος της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας δεν ξεχωρίζει κανέναν, είτε ανήκει στον χώρο της είτε όχι· διότι στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου συναντούμε το πρόσωπο του Χριστού. «Είδες τον αδελφόν σου; Είδες Κύριον τον Θεόν σου».
Η πόλη της Καστοριάς έχει τεράστιο αριθμό βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών. Ποια η σχέση της εκκλησίας σας με την Αρχαιολογική Υπηρεσία;
Η πόλη και η επαρχία της Καστοριάς δεν είναι προικισμένη από τον Θεό μόνο με φυσικό κάλλος (λίμνη, βουνά και δάση), αλλά και με πλούτο βυζαντινών και μεταβυζαντινών ιερών ναών, που πραγματικά την καθιστούν παναγιοσκέπαστη και θεοφρούρητη. Γι’ αυτό και οι Καστοριανοί, οι οποίοι με θυσίες συντελούν στη διαφύλαξη, τη συντήρηση και τη λειτουργικότητα των ιερών αυτών ναών, προτιμούσαν, σε δίσεκτα χρόνια, να είναι αναμμένο το καντήλι των ναών τους παρά να έχουν λάδι στο σπίτι τους. Οι σχέσεις της τοπικής μας εκκλησίας με τη 16η Εφορεία Αρχαιοτήτων είναι άριστες και η καλή αυτή συνεργασία έχει και τα ανάλογα αποτελέσματα. Αποτελούν προτεραιότητα η συντήρηση, η προστασία, η φύλαξη και η καλή λειτουργία των ιερών ναών, όχι ως μουσειακών χώρων, αλλά κυρίως ως τόπων λατρείας. Γι’ αυτό σε όλα τα ιερά αυτά μνημεία τελούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους Ιερές Ακολουθίες και κυρίως η Θεία Λειτουργία.
Οι Ορθόδοξοι πιστοί περιμένουν με ενδιαφέρον την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Υπάρχουν ωστόσο και φωνές διαμαρτυρίας.
Όντως, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί περιμένουν με ενδιαφέρον την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, η οποία θα δώσει το δικό της μήνυμα Ορθοδοξίας και ενότητας. Ωστόσο, υπάρχουν και φωνές διαμαρτυρίας. Η προσευχή μας ας είναι να υπάρξει πλούσιος φωτισμός του Αγίου Πνεύματος στα μέλη των αντιπροσωπιών των τοπικών Εκκλησιών, ώστε, ακολουθώντας την παράδοση των Αγίων Πατέρων μας, τον τρόπο ζωής τους, τη διδασκαλία τους και κυρίως τα δόγματα, που είναι τρόποι θεραπείας, να δοθεί ένα μήνυμα στον σύγχρονο κόσμο και στον κουρασμένο οδοιπόρο αυτής της ζωής.
Τι κάνει η Μητρόπολη για τους νέους σε μια ακριτική περιφέρεια όπως η δική σας;
Η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς έχει έκδηλο ενδιαφέρον για τους νέους. Η σύνδεση των παιδιών με την ενορία, με το Μυστήριο της Μετανοίας και της Εξομολογήσεως, με το λεβέντικο, Ορθόδοξο φρόνημα και τον γνήσιο τρόπο της εν Χριστώ ζωής είναι το κύριο μέλημα της τοπικής μας εκκλησίας. Οι κατηχητικές συντροφιές ήδη από την προσχολική ηλικία, οι συνάξεις νέων, των οποίων προΐσταται ο ίδιος ο επίσκοπος, η σχολή γονέων, η κατά καιρούς διοργάνωση ποικίλων νεανικών εκδηλώσεων, η παρουσία της Εκκλησίας στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι δωρεάν κατασκηνώσεις, τα φοιτητικά βοηθήματα και κάθε άλλος πρόσφορος τρόπος των κληρικών γίνεται ένα μέσο επικοινωνίας με τη χρυσή νεολαία της πατρίδας μας. Η Εκκλησία είναι η μητέρα που σκεπάζει, παρηγορεί, ανασταίνει, ενδυναμώνει, στερεώνει, προστατεύει και καθοδηγεί στον δρόμο της σωτηρίας κάθε μέλος της.
Ποια είναι η γενική οικονομική κατάσταση των κατοίκων της περιοχής σας και η δική σας συμβολή στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους;
Η οικονομική κατάσταση των κατοίκων του Νομού Καστοριάς είναι ανησυχητική. Γι’ αυτό και η Μητρόπολη έχει ενισχύσει τις δράσεις της στον τομέα της διακονίας των συνανθρώπων μας. Συγκεκριμένα, λειτουργεί Μητροπολιτική Τράπεζα Αγάπης, η οποία καλύπτει ημερησίως 320 μερίδες φαγητού (τακτικώς) και έως 25 επιπλέον μερίδες φαγητού εκτάκτως (όπως σίτιση συλληφθέντων υπό των συνοριοφυλάκων). Παράλληλα, λειτουργούν οκτώ Τράπεζες Τροφίμων, που καλύπτουν μηνιαίως περισσότερα από 2.000 άτομα σε ολόκληρη τη μητροπολιτική περιφέρεια. Η υποστηρικτική μέριμνα στον τομέα των νέων περιλαμβάνει το Ταμείο Υποτροφιών Άπορων Φοιτητών, το οποίο στηρίζει 92 φοιτητές, το πρόγραμμα πρωινού γεύματος σε 102 φτωχά παιδιά δημοτικών σχολείων, καθώς και τις παιδικές κατασκηνώσεις, που φιλοξενούν εντελώς δωρεάν περισσότερα από 400 παιδιά ετησίως. Επίσης, καλύπτονται σοβαρές περιπτώσεις ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε άπορους ασθενείς, καθώς και έξοδα θέρμανσης για πετρέλαιο (περίπου 10 τόνους) και καυσόξυλα (περίπου 150 τόνους) φτωχών οικογενειών. Παράλληλα, προσφέρονται εορταστικά γεύματα αξιοπρέπειας σε 1.800 ενδεείς συνανθρώπους μας για τις ημέρες του Πάσχα και των Χριστουγέννων σε εστιατόρια της Καστοριάς και του Άργους Ορεστικού, ενώ παρέχονται έκτακτα βοηθήματα σε περισσότερους από 900 συνανθρώπους μας. Τέλος, καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά τα έξοδα λειτουργίας του Γηροκομείου Καστοριάς (το οποίο δεν ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς), ενώ σημαντική είναι η ενίσχυση του Γενικού Νοσοκομείου Καστοριάς σε είδη νοσηλείας και ιατρικού εξοπλισμού. Και αυτά όλα υλοποιούνται με τη βοήθεια και τη συνδρομή κάποιων ανθρώπων που θέλουν να διατηρούν την ανωνυμία τους.
Η Μητρόπολη έχει ενισχύσει τις δράσεις της στον τομέα της διακονίας των συνανθρώπων μας. Συγκεκριμένα, λειτουργεί Μητροπολιτική Τράπεζα Αγάπης, η οποία καλύπτει ημερησίως 320 μερίδες φαγητού (τακτικώς) και έως 25 επιπλέον μερίδες φαγητού εκτάκτως
Πώς βλέπετε τη συμπεριφορά του κράτους απέναντι στην Εκκλησία;
Η Εκκλησία δεν είναι μόνο ένας ανθρώπινος οργανισμός. Είναι θεανθρώπινος. Είναι ο Χριστός «ο παρατεινόμενος εις τους αιώνας». Και ό,τι κάνουμε για την Εκκλησία το κάνουμε για το Σώμα του Χριστού. Οποιαδήποτε συμπεριφορά μας απέναντι στην Εκκλησία χαρακτηρίζει και τη σχέση μας με το πρόσωπο του Χριστού. Όμως όλοι θα πρέπει να γνωρίζουμε και ιδιαιτέρως θα πρέπει να μας προβληματίζει το γεγονός πως «τοιούτον έχει μέγεθος η Εκκλησία· πολεμουμένη νικά· επιβουλευομένη περιγίνεται· υβριζομένη λαμπροτέρα καθίσταται· δέχεται τραύματα και ου καταπίπτει υπό των ελκών· κλυδωνίζεται, αλλ’ ου καταποντίζεται· χειμάζεται, αλλά ναυάγιον ουχ υπομένει· παλαίει, αλλ’ ουχ ηττάται· πυκτεύει, αλλ’ ου νικάται», κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
